Savunma harcamalarında Avrupa ve Kanada ABD ile Rusya’ya yetişebilir mi?
NATO’nun Avrupa’daki üyeleri ile Kanada, savunma harcamaları ve askeri kabiliyetler açısından ABD’nin oldukça gerisinde kalıyor. Ancak Rusya’nın silah üretimini artırması ve askeri gücünü yeniden inşa etmesiyle birlikte bu durumu düzeltmeye çalışıyorlar.
Bu hafta Avrupa hükümetleri, onlarca yıllık düşük askeri bütçeler geleneğinden ayrılma kararı alarak, savunma harcaması hedeflerini gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 2’sinden yüzde 3,5’ine çıkarmayı kabul etti. Ayrıca savunmayla bağlantılı ölümcül olmayan harcamalar için de yüzde 1,5’lik ek bir hedef üzerinde anlaştılar. Bu NATO’nun böyle bir hedefi açıkça belirlediği ilk sefer oldu.
Askeri harcamalar
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından bu yana Avrupa’nın GSYİH’ya oranla yaptığı askeri harcamalar arttı ancak bu artış yavaş oldu. Rusya’ya yakın ülkeler ile uzak olanlar arasında büyük farklar bulunuyor. Bu sırada Rusya, Ukrayna’ya karşı saldırıya geçmesinden bu yana ekonomisinin giderek artan bir bölümünü askeri harcamalara ayırıyor, bu oran ABD’nin harcamalarının neredeyse iki katı.
Rusya’nın orduya ayırdığı toplam para miktarı, ABD veya Avrupa’nın harcamalarının yalnızca bir kısmı kadar. Ancak Rusya’da bir ruble, ülke içinde çok sayıda askeri ekipman almaya yetiyor; dolayısıyla etiket fiyatları hikayenin tamamını anlatmıyor. Rusya deyim yerindeyse “paranın karşılığını” daha iyi alıyor.
Asker sayısı ve cephanelik
NATO’nun silahlı kuvvetleri, toplamda dünya üzerindeki en büyük aktif personel sayısına sahip orduyu oluşturuyor. ABD hariç tutulsa bile NATO ülkeleri, asker sayısı açısından yalnızca Çin’in ardından ikinci sırada yer alırdı. Ancak ABD liderliği olmadan bu kuvvetlerin etkili biçimde birlikte savaşıp savaşamayacağı belirsizliğini koruyor.
Avrupa orduları etkileyici sayıda konvansiyonel (nükleer olmayan) silaha sahip olsa da uzun süreli bir savaşı sürdürecek mühimmat ve füze stoklarından yoksunlar. Fransa ve Birleşik Krallık, Avrupa’da nükleer silaha sahip tek ülkeler ve bu ülkelerin askeri güçleri, ABD ve Rusya’yla karşılaştırıldığında küçük.
Avrupa’nın konvansiyonel güçleri büyük olsa da birleşik bir yapıdan yoksunlar ve modern savaş için hayati olan kabiliyetlerde ciddi eksikler var: ileri düzey gözetleme, uzun menzilli hassas taarruz sistemleri, gelişmiş hava savunma sistemleri ve en yeni komuta-kontrol teknolojileri gibi. Bu eksiklikler, NATO’nun yeni harcama planlarında özel olarak ele alınacak.
