Milyarder Abel Avellan’ın SpaceX ile uydu yarışı

Geçen eylül ayında, Florida Cape Canaveral'da toplanan deneyimli izleyiciler SpaceX'in Falcon 9 roketinin 373. kez havalanışını izlediler. Ancak bu roket, Elon Musk'ın halihazırda Dünya'nın etrafında dolaşan 7 bin 100'den fazla uydusuna katılacak Starlink uydularından birini daha taşımıyordu. Bunun yerine küçük bir Starlink rakibi olan AST SpaceMobile'ın beş uydusu vardı. Her biri yörüngede açılacak 700 metrekarelik bir antenle donatılmıştı ki bu AST'nin bir gün kendisiyle alay eden yerleşik şirketi geçeceğini umduğu bir ağ kurmanın ilk adımıydı.

Bu antenlerin büyüklüğü ve onların yerini alacak olan 2.400 metrekarelik daha da büyük versiyonu, CEO ve kurucu Abel Avellan'ın yeni bir pazar kazanma planının anahtarı: Doğrudan telefonunuza bağlanan uydu internet. Konutları, işyerlerini, araçları ve hatta Beyaz Saray'ı internete bağlamak için binlerce uydu kullanan SpaceX'in aksine, AST'nin süper büyük antenleri sadece 90 uyduyla küresel kapsama alanı sağlayacak. Şirket 2026 yılı sonuna kadar yörüngeye 60 uydu fırlatmayı planlıyor.

Amaç her yerden bağlantı sağlamak

Amaç kapsama alanı dışındayken cep telefonlarının şebekeye bağlı kalmasını sağlamak. Uzak bir bölgede yürüyüş yaparken ya da kıyıdan kilometrelerce açıktaki bir tekneden bile arama yapabileceksiniz. Yakın zamana kadar bunun için özel donanıma sahip pahalı uydu telefonları gerekiyordu. 54 yaşındaki Avellan, “Vizyonumuz, insanların bulunduğu her yerde dezavantaj olmaksızın bağlantı sağlamak” diyor.

Starlink'in ana işi bu değil: Starlink'in 12,3 milyar dolarlık geliri büyük ölçüde cep telefonlarına değil, evlere ve işyerlerine bağlı sabit baz istasyonlarına internet sağlamaktan geliyor. Starlink'in doğrudan rakibi olan ve planlanan 3.200'den fazla uydunun ilk 27'sini nisan ayı sonunda fırlatan Jeff Bezos'un Project Kuiper'inin vizyonu da bu değil. Ancak Starlink telefon işini tamamen göz ardı etmiyor. Şu anda T-Mobile ile beta testinde olan Starlink, kullanıcıların telefonları çekmediğinde Starlink üzerinden mesajlaşmalarına izin vererek AST'ye karşı avantaja sahip.

Starlink’in değeri AST’yi gölgede bırakıyor

Ayrıca AST'nin beş uydusuna karşılık Starlink'in binlerce uydusu var ve Musk'ın ABD Başkanı Donald Trump yönetimi nezdindeki statüsü, ağır düzenlemelere tabi telekom sektöründe önemli olabilir. Starlink'in 350 milyar dolarlık değeri Teksas merkezli AST'nin yaklaşık 8,7 milyar dolarlık piyasa değerini gölgede bırakıyor.

Yine de AST, potansiyel olarak önemli bir getirisi olan uydu tabanlı mobil hücre planı için gelişmekte olan pazarda bir şansa sahip. Büyük fırsat Avrupalılar ve Kuzey Amerikalılar için şebeke dışı bağlantı değil, büyük ölçüde gelişmekte olan dünyada internete girmekte zorlanan 2,6 milyardan fazla insana internet sağlamak. Çoğu Starlink'i karşılayamaz. Temel bir baz istasyonu 350 dolardan başlıyor; daha sonra konut Wi-Fi’ı için aylık yaklaşık 80 dolar. AST'nin fiyatlandırması hala büyük ölçüde teorik ancak girişim cep telefonu faturasını sadece ayda sadece birkaç dolar artırarak bu işi başarabilmeyi umuyor. Bu ikna edici bir teklif.

Avellan, geniş bant söz konusu olduğunda, “En ucuz ve en verimli yol telefonunuzdan geçiyor” diyor. Yeni baz istasyonları inşa etmekten tamamen vazgeçmek, bu yatırımın denenmediği pazarlarda uydu internet sunabilirlerse, telekom şirketleri için de büyük maliyet tasarrufu anlamına gelebilir. Deutsche Bank (AST yatırımcısı değil), şirketin gelirlerinin ticari hizmeti çalışır hale geldiğinde 2026'da 370 milyon doları aşabileceğini ve 2030'a kadar 5 milyar doları geçebileceğini tahmin ediyor.

Her uydusu 21 milyon dolara mal oluyor

Her iki şirket için de en büyük engel uydu iletişiminin temel fiziği: yani bir sinyal almak için uydudan telefonunuza doğrudan bir hatta ihtiyacınız var. Starlink, Project Kuiper ve çok sayıda Çinli firma bu sorunun üstesinden gelmek için alçak Dünya yörüngesinde binlerce küçük, ucuz uyduyu bir araya getirmeyi planlıyor. Telefonunuzdaki anten çok daha küçük olduğundan, mesajlaşmaktan daha fazlasını yapmak için bant genişliği elde etmek zorlaşıyor.

Ancak AST'nin uyduları Starlink'inkilerin en az 50 katı büyüklüğünde antenlerle donaltıldı. Santimetre kalınlığındaki antenlerin fırlatma sırasında uydulara güvenli bir şekilde paketlenmesi için temiz odalarda montajı gerekiyor; daha sonra yörüngede dikkatlice tekrar açılıyorlar. Bir Starlink uydusundan çok daha karmaşıklar ve her bir AST uydusu yaklaşık 21 milyon dolara mal oluyor.

Serveti 2,1 milyar dolar

Avellan Venezuela'da doğmuş, İsveçli telekom devi Ericsson'da kariyerine başlamadan önce mühendislik eğitimi almış. İlk şirketi Emerging Markets Communications'ı 2000 yılında 50.000 dolar ile Afrika ve Orta Doğu'nun yanı sıra yolcu ve kargo gemilerine uydu iletişim hizmetleri sağlamak için kurduğunu söyledi. Bu şirketi 2016 yılında uydu şirketi Global Eagle'a 550 milyon dolara sattı ve elde ettiği gelirin bir kısmını ertesi yıl AST'yi kurmak için kullandı.

AST, 2019'da ilk tanıtım uydusunu fırlattıktan sonra Vodafone, Rakuten, AT&T ve Londra merkezli Shift Ventures gibi VC mağazalarından 110 milyon dolar topladı. 2021 yılında, özel sermaye şirketi New Providence tarafından desteklenen bir SPAC aracılığıyla halka açıldı ve 462 milyon dolar daha topladı. O zamandan bu yana şirketin hisseleri iki kattan fazla arttı ve yaklaşık yüzde 25'ine sahip olan Avellan'ın serveti 2,1 milyar dolara ulaştı. Mart ayında AST ve Vodafone, AST'nin uydu bağlantısını Avrupa ve Afrika'daki mobil operatörlere sunacak bir ortak girişim spin-out şirketi planladıklarını duyurdu.