Mavi yolculuk: Orta sınıfın da erişebileceği bir lüks

153 ülke gezmiş, “yaşam bir seyahattir” mottosunu iliklerine kadar yaşayan birisi olarak hiç abartmıyorum: Türkiye’nin kıyıları, dünyanın en güzel mavi yolculuk rotalarına sahip. Bodrum’dan Kaş’a, Göcek’ten Kekova’ya uzanan sahil şeridi yalnızca milyarderlerin süper yatlarına değil; makul bütçelerle denizle buluşmak isteyen orta sınıf ailelere de hitap ediyor. 
Üstelik bu yolculuk, yalnızca deniz değil; doğa örtüsü, gastronomisi ve antik tarihi dokusuyla eşsiz bir bütünlük sunuyor.

Mavi yolculuk, aslında bir tatilden öte kuşaktan kuşağa aktarılan bir kültür. Bir kuşak önce Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı) ve Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun arkadaşlarıyla keşfettiği, şiirlerine ve resimlerine taşıdığı bu serüven, bugün Kaptan Murat Esim’in “Paluko” isimli katamaranında yeniden hayat buluyor.

Kabin charter: Lüksün demokratikleşmesi

Yat tatili uzun süre yalnızca çok zenginlerin erişebildiği bir ayrıcalık olarak görüldü. Oysa bugün, Murat Kaptan’ın da anlattığı gibi, kabin charter sistemi bu algıyı yıkıyor.
    •    Büyük guletlerde veya katamaranlarda 6–15 kabin bulunuyor.
    •    Yolcu, teknenin tamamını kiralamak yerine yalnızca kendi kabini için ödeme yapıyor.
    •    Ortalama maliyet kişi başı günlük 100 euro civarına kadar düşebiliyor.

Böylece orta sınıf aileler, genç çiftler ve arkadaş grupları, bir haftalık mavi yolculuğa bir otel tatili maliyetiyle çıkabiliyor. Ben de itiraf etmeliyim ki, daha önce hiç bu açıdan düşünmemiştim: Gerçekten çok akıllıca ve cazip.

Türkiye kıyıları: Deniz, tarih ve doğa iç içe

Türkiye kıyılarında mavi yolculuğun kalbi, deniz, tarih ve doğayı aynı sahnede buluşturuyor:
    •    Gökova Körfezi: Çam ormanlarıyla çevrili koylar.
    •    Fethiye–Göcek: İrili ufaklı adalar, doğa akvaryumu.
    •    Kekova: Batık şehirde tarih içinde yüzme imkânı.

Sadun Boro’nun dünyayı dolaştıktan sonra “böylesi bir güzellik yok” diyerek Gökova’ya yerleşmesi, bu kıyıların değerini en iyi özetleyen örnektir.

Yunan adaları: Ortak denizin diğer yakası

Türkiye kıyılarından yalnızca birkaç saatlik mesafedeki Dodekanisos adaları, mavi yolculuğu kültürel olarak zenginleştiriyor:
    •    Leros: Sessiz ve otantik.
    •    Symi: Pastel renkli neoklasik evleriyle kartpostal güzelliğinde.
    •    Kos (İstanköy): Antik kalıntıları ve gastronomi cenneti.
    •    Rodos: UNESCO mirası Orta Çağ kenti.
    •    Patmos: Aziz Yuhanna’nın vahiy adası, ruhani bir sığınak.
    •    Lipsi: Müthiş enerjisi, dingin doğası ve dost insanlarıyla büyüleyici.

Bu adaları Paluko’nun güvertesinden görmek, sadece yüzmek değil; ızgara ahtapotun, el sanatlarının, otlu böreklerin, uzo kadehlerinin eşlik ettiği tarih, kültür ve diplomasiyle örülmüş bir yolculuk.

Kaptan Murat Esim’in vizyonu

Paluko’nun dümeninde oturan Murat Esim Kaptan, yalnızca tekneyi değil, misafirlerini yönetmede de ustalaşmış bir denizci.

“Deneyimin varsa, teknik aksaklıklara hazırsan günümüzde tekneyi idare etmek kolay” diyor. “Asıl mesele misafirlerin ruhunu ve beklentilerini yönetmek. İnsan kendini güvende ve evinde hissetti mi, işte o zaman mavi yolculuğun gerçek tadını çıkarır.”

Onun sözleri, Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun mavi yolculuklara dair kitaplarına yansıyan samimiyeti hatırlatıyor. Bedri Rahmi’nin dizelerinde deniz yalnızca su değil, dostluk ve özgürlük metaforuydu. Bugün Paluko’nun güvertesinde aynı ruh hâlâ hissediliyor.

Murat Kaptan’a göre Bodrum’un geleceği de bu ruhun yaşatılmasında gizli:
    •    İnsan sermayesini geliştirmek: Kaptan, aşçı, gemici, marinacı… Kaliteyi belirleyen tekne değil, insandır.
    •    Altyapıyı güçlendirmek: Marinalarda sürdürülebilirlik, dijitalleşme, gümrük kolaylığı.
    •    Ege’yi ortak marka yapmak: “Bu deniz bizim ortak mirasımız. Yunanlılarla rekabet değil, birlikte tanıtım yaparsak Akdeniz’in en güçlü destinasyonu olabiliriz.”

Yüksek fiyatlar ve kaçan müşteri

Mavi yolculuk yalnızca denizin değil, ekonominin de aynası. Bugün Türkiye’de yüksek enflasyon, artan marina ücretleri ve restoranlardaki şişkin hesaplar, orta sınıfı bu deneyimden uzaklaştırıyor.

Bir zamanlar Bodrum koylarında tatil yapan aileler, şimdi “her gün başka bir adaya geçelim” diyerek rotayı Yunan adalarına çeviriyor. Çünkü karşı kıyıda daha makul fiyatlar, şeffaf hizmet ve daha dengeli bir turizm ekosistemi bulabiliyorlar.

Yunan adaları sadece yabancı turistler için değil, Türkler için de bir sığınak (melce) haline geldi. Bu gidişi tersine çevirmek için akıllı bir strateji ve devletin gözetimi şart.

Türkiye’nin mavi yolculuğu kurtarma planı: 4 adım

    1.    Fiyat dengesi: Marinalarda ve restoranlarda şeffaf, makul fiyat politikası.
    2.    Destek mekanizması: Kabin charter girişimlerine vergi indirimi, uygun finansman.
    3.    Eğitim ve insan sermayesi: Gençlere denizcilik eğitimi, sertifika ve yabancı dil programları.
    4.    Ortak tanıtım: Bodrum–Göcek–Kaş’ı “Ege Mavi Yolculuk” markasıyla global pazara sunmak.

İlmek ilmek 

Bir zamanlar Halikarnas Balıkçısı’nın koylarda başlattığı, Bedri Rahmi’nin şiirlerine ve desenlerine taşıdığı mavi yolculuk geleneği, bugün Paluko’nun güvertesinde yeniden yaşıyor.

Bu yalnızca bir tatil değil; orta sınıf için erişilebilir bir lüks, Türkiye içinse turizmden kültürel diplomasiye uzanan stratejik bir fırsat.

Doğru strateji, şeffaf fiyatlandırma, güçlü insan kaynağı ve komşu adalarla iş birliği sayesinde Türkiye kıyıları yeniden dünyanın cazibe merkezi olabilir. O zaman Yunan adaları bir kaçış değil, dostane bir durak olur.

Ege’nin ortak denizinde atılan her dümen, geleceğe açılan yeni bir ufuk… Murat Esim gibi kaptanlar da bu geleceği ilmek ilmek dokuyor.