Fransa Cumhurbaşkanı Macron yeni başbakan arıyor

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, mevcut başbakanın parlamentonun alt meclisinde güven oylamasını kaybetmesinin ardından birkaç gün içinde yeni bir başbakan atayacak. Macron kimi seçerse seçsin, bir hükümet kurması ve ardından son derece bölünmüş bir Ulusal Meclis'te bütçeyi geçirebilecek bir yol bulması gerekecek. Bu son iki başbakanı deviren bir süreç oldu. Bu görevi kabul edebilecek kişiler var ancak meclisteki gruplar arasında ortak bir zemin bulabilecek birini seçmek hiç de kolay değil.

İki yıl içinde beşinci başbakan

George Washington Üniversitesi Fransızca bölümünden Kathryn Kleppinger Bloomberg’e verdiği röportajda, “Hangi partiden aday gösterebiliriz ki? Korkarım ki yine aynı şeylerle uğraşacağız” dedi. Yeni başbakan, iki yıldan kısa bir sürede Fransa'nın beşinci başbakanı olacak. Bu durum, ülkenin parçalanmış siyasi manzarasında uzlaşmaz blokların varlığını yansıtıyor.

Fransız medyasında bu görev için adı geçen isimlerin birçoğu Francois Bayrou hükümetinde yer alıyor bu da onların, görevden ayrılan başbakanı destekleyen merkezci grupların ötesindeki partilere hitap etme yeteneklerini sınırlıyor. Bunlar arasında, son kabine değişikliğinde bu pozisyonun en güçlü adayı olan Savunma Bakanı Sebastien Lecornu veya Çalışma Bakanı Catherine Vautrin yer alıyor. 2025 bütçesini garantilemek için Sosyalistlerle köprüler kurmada önemli rol oynayan Maliye Bakanı Eric Lombard da bir başka olasılık.

“Sekiz yıldır uygulanan politikalardan kopma zamanı geldi”

Macron'un çekirdek grubunun dışında, Sosyalist lider Olivier Faure başbakan olmaya hazır olduğunu söyledi. Eski Sosyalistler arasında, Cumhurbaşkanı François Hollande döneminde başbakanlık görevini yürüten Bernard Cazeneuve veya 67 yaşındaki devlet denetim mahkemesi başkanı Pierre Moscovici yer alabilir. Hiçbir siyasi profil işe yaramazsa, Macron tamamen teknokratik olarak görülen bir başbakan bulmaya çalışabilir ancak bu, Macron'un başarısız olduğunu dolaylı olarak kabul etmesi anlamına gelir. 

Sosyalistler, oylamanın ardından hemen hizmetlerini teklif ettiler. Faure, TF1 televizyonunda Macron'un görev süresine atıfta bulunarak, “Bence solun bu ülkeyi yeniden yönetme ve son sekiz yıldır uygulanan politikalardan kopma zamanı geldi” dedi.

Aynı zamanda, France 2 televizyonunda, merkez sağ Cumhuriyetçiler'in lideri olan ve görevinden ayrılan içişleri bakanı Bruno Retailleau, sosyalist bir başbakanın liderliğindeki hükümete katılmayacağını söyledi. Aynı kanalda konuşan aşırı solcu ateşli politikacı Jean-Luc Melenchon da Faure'nin liderliğindeki bir hükümeti desteklemeyeceğini söyledi.

Mevcut kargaşa, Macron'un yükselen aşırı sağ karşısında merkezci gücü konsolide etmek için talihsiz bir erken seçim çağrısı yapmasından bir yıl sonra ortaya çıktı. O zamandan bu yana, LVMH, Airbus ve L'Oreal gibi öncü şirketlerin yer aldığı Fransa'nın CAC 40 Endeksi, Stoxx Europe 600 Endeksi'nin yüzde 5,4'lük kazancı ve Almanya'nın DAX Endeksi'nin yüzde 25'lik artışına kıyasla, temettüler hariç yüzde 3,3 düşüş kaydetti.

Edmond de Rothschild Asset Management'ın çoklu varlık ve overlay başkanı Michael Nizard Bloomberg’e e-posta ile gönderdiği yorumda, “Mevcut siyasi krizin sonucu ne olursa olsun, önemli bir kamu maliyesi reformu olasılığı düşük kalacaktır. Öyle ki finans piyasaları bile pes etmiş görünüyor ve bütçe açığının daha da kötüleşmeyeceği bir senaryoya razı olabilir” ifadelerini kullandı. 

Bayrou ne önerdi?

Bayrou, Fransa'nın 2026 yılındaki bütçe açığını bu yıl beklenen yüzde 5,4'ten yüzde 4,6'ya düşürecek 44 milyar euroluk harcama kesintisi ve vergi artışı önermişti. Ayrıca, Avrupa'nın en büyük ikinci ekonomisinde maliyetleri düşürmek için iki resmi tatili kaldırmak gibi popüler olmayan bir öneri de getirmişti. Bayrou'ya göre Fransa'nın bütçe açığı euro bölgesinde en yüksek seviyede ve borçları saniyede 5 bin euro (5.840 dolar) artıyor. Ayrıca borçlarının faizini ödemek için gereken maliyetin gelecek yıl 75 milyar euro’ya ulaşacağını da belirtti.

“Macron’un atadığı herhangi bir başbakan devrilecek”

Marine Le Pen'in aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi ve solcu Fransa Direniş Partisi, yeni parlamento seçimleri yapılması çağrısında bulundu. Ancak Macron, yeni başbakan atayacağına dair yaptığı açıklamayla bu olasılığı dışladı. Bazıları Macron'un istifasını talep etse de Macron 2027'de görev süresinin sonuna kadar görevde kalacağını kesin bir dille belirtti. Ulusal Birlik Partisi Başkanı Jordan Bardella salı günü RTL radyosunda yaptığı açıklamada, “Bizim için ya erken seçim ya da hiçbir şey. Emmanuel Macron tarafından atanan başka herhangi bir başbakan devrilecek” dedi. 

18 Eylül için planlanan sendika grevi, Macron'a o tarihe kadar yeni bir hükümet kurması için baskı yapıyor. 10 Eylül'de daha az merkezi olan ayrı bir protesto planlanıyor. Cuma günü, Fitch Ratings Fransa'nın kredi notunu güncellemeyi planlıyor.

Fransız cumhurbaşkanı yeni başbakanı seçmekten tek başına sorumlu ve bu karar için anayasal bir süre sınırı yoktur. Macron, önceki başbakan Michel Barnier'i atamak için iki ay harcadı ve Barnier sadece 90 gün görevde kaldı. Barnier görevden alındıktan sonra Macron, Bayrou'yu atamak için bir haftadan fazla zaman harcadı. Atandıktan sonra başbakanın, Macron'un onaylayacağı bir kabine önerisi sunması gerekiyor. Eski başbakan ve Ulusal Meclis'teki Rönesans grubunun başkanı Gabriel Attal, TF1 kanalında yaptığı açıklamada, “Ülkemizin acil ihtiyacı, 31 Aralık'a kadar bir bütçeye sahip olmak. Bir başka erken seçim, en kötü çözüm olacaktır” dedi.