Eski e-postalar Mark Zuckerberg’in peşini bırakmıyor

Mark Zuckerberg'in bu hafta Meta'nın tarihindeki en ciddi antitröst mücadelesinde yaptığı savunmanın kritik bir bölümünün teknoloji deviyle çok az, TikTok ile ise çok fazla ilgisi vardı. Milyarder teknoloji kurucusu üç gün boyunca Washington'daki bir ABD federal mahkemesine verdiği ifadede, Çinli ana şirket ByteDance'ın sahip olduğu video platformunun muazzam bir rakip haline geldiğini defalarca söyledi.

Rakibine yönelik övgülerin bir amacı vardı: ABD Federal Ticaret Komisyonu'nun Meta'nın yasadışı bir tekeli elinde tuttuğu yönündeki iddialarını boşa çıkarmak; bu suçlamalar, kanıtlandığı takdirde, Zuckerberg'in işi için karşı karşıya olduğu herhangi bir ticari tehditten çok daha geniş kapsamlı sonuçlar doğurabilir. 

Davayı kaybederse Meta 1,5 trilyon dolarlık grubunu dağıtmak ve Instagram ve WhatsApp uygulamalarını elden çıkarmak zorunda kalabilir.  Kazanırsa, uzun zamandır büyük teknoloji şirketlerini ıskıştıran ve son olarak perakende devi Amazon'a dava açan bir kuruma karşı kesin bir zafer kazanmış olacak. Dava, Zuckerberg'in ilk etapta davayı müzakere etmekte başarısız olmasının ardından geldi. Konuya aşina bir kişiye göre Federal Ticaret Komisyonu (FTC) potansiyel bir uzlaşma için 30 milyar dolar talep etmişti; Meta 450 milyon dolarla düşük bir teklifte bulundu ve kurumun 18 milyar dolarlık bir taban belirlemesinin ardından teklifini 1 milyar dolara yükseltti. Taraflar daha sonra mahkemeye gitmeye karar verdi.

“Rakibi etkisiz hale getirmek”

FTC davasının merkezinde, Meta'nın rakiplerini ortadan kaldırmak için sistematik bir strateji uyguladığı ve 2012 ve 2014 yıllarında rakipleri Instagram ve WhatsApp'ı sırasıyla 1 milyar dolar ve 19 milyar dolar karşılığında satın aldığı iddiası yer alıyor.

FTC avukatları bu hafta Zuckerberg'in yeni ortaya çıkan bu uygulamaları bir tehdit olarak gördüğüne dair aralarında bir dizi rahatsız edici e-postanın da bulunduğu kanıtlar sundu. Zuckerberg 2012 yılında Instagram anlaşmasının “bir rakibi etkisiz hale getirmeye” yardımcı olabileceği yönündeki önerileri kabul etmiş ve Meta'nın “mobil ve reklamlar konusunda etrafımızda rekabetçi bir hendek inşa etmek için birleşme ve satın almaları kullanmasını” istediğini söylemişti. 

TikTok savunması işe yarayabilir mi?

Ancak bu tür taktikler FTC'nin Meta'nın tekel olduğunu kanıtlayabilmesi halinde potansiyel olarak yasa dışı sayılacaktır ki bazı antitröst uzmanları bu argümanı desteklemenin zor olacağını söylüyor. Zuckerberg ve Meta'nın eski operasyon müdürü Sheryl Sandberg, ifadelerinde TikTok'un dünya çapında 1 milyardan fazla kullanıcıya hizmet verecek şekilde patlayıcı büyümesini vurgulayarak bu noktaya odaklandılar. 

Holland & Hart antitröst ve rekabet uygulamaları başkanı Paul Swanson, “Geçmişte söyledikleri ve düşündükleri harika bir görünüm değil ancak Meta'nın şu anda tekel olup olmadığı konusunda çok fazla kanıt yok. TikTok ve Meta'nın birbirleri nedeniyle yıprandığını ve çoğu kullanıcının birbirlerinin yerine geçtiğini açıklayarak iyi bir iş çıkardılar” dedi. 

Antitröst mücadelelerinde, FTC'nin tüketicinin zarar gördüğünü de kanıtlaması gerekir ki bu da tipik olarak tekelcinin fiyatları artırması anlamına gelir. Meta'nın hizmetlerini ücretsiz olarak sunmasıyla birlikte, kurum bunun yerine tüketicilerin platformun hakimiyeti nedeniyle kötü bir kullanıcı deneyiminden muzdarip olduğunu savunuyor.

FTC için en önemli zorluk, mahkeme başkanı James Boasberg'i Meta'nın kısmen satın almalar yoluyla TikTok ya da Google'ın YouTube'unu içermeyen, arkadaş ve aile bağlantılarına odaklanan bir kişisel sosyal ağ pazarına hakim olduğuna ikna etmek olacak. İlk olarak Wall Street Journal tarafından haberleştirilen önceki uzlaşma görüşmelerine yakın bir kişi, Meta'nın düşük teklifinin FTC'nin davasının ne kadar zayıf olduğunu gösterdiğini söyledi.

“Messenger Whatsapp’ı yenemiyor”

Meta'nın patronu WhatsApp ve Instagram'ın büyümelerini hızlandırmak için satın alındığını savunarak, anlaşmaların ardından kullanıcı sayısındaki artışa işaret etti. FTC, Zuckerberg'in WhatsApp anlaşması öncesinde “bizim için en büyük rekabet vektörü, bir şirketin küçük insan gruplarıyla iletişim kurmak için bir mesajlaşma uygulaması oluşturması ve daha sonra bunu daha geniş bir sosyal ağa dönüştürmesidir” dediği 2013 tarihli bir e-posta ile karşı çıktı. 

Zuckerberg 2012'de bir e-postada şu ifadeleri kullanıyor: Facebook Messenger WhatsApp'ı yenemiyor, Instagram bizden çok daha hızlı büyüyordu ki onları 1 milyar dolara satın almak zorunda kaldık. Bu tam olarak onu öldürmek sayılmaz.

Instagram’ı kapatmayı düşündü

Tekelcilik karşıtı kar amacı gütmeyen American Economic Liberties Project'in kıdemli hukuk danışmanı Lee Hepner, “Mark'ın ifadesinin kafa karıştırıcı yanı, on yıl önce bu satın almalar gerçek zamanlı olarak düşünülürken yaptığı açıklamalarla bugün çelişmeye çalışmasıdır” dedi.

Belki de en çarpıcı kanıt, Zuckerberg'in 2018'de Instagram'ı kapatmayı düşündüğü ve tam da bugün karşı karşıya olduğu antitröst uygulama tehdidine atıfta bulunduğu bir e-posta şeklinde geldi. Zuckerberg bu e-postada, “Büyük teknoloji şirketlerini parçalama çağrıları arttıkça, ‘önümüzdeki beş ila 10 yıl içinde Instagram'ı ve belki de WhatsApp'ı bölmek zorunda kalmamız önemsiz olmayan bir ihtimal’ diye yazdı.