Distopik film seçkisi: Kodlanmış kâbuslar

Yapay zeka teknolojik bir yenilik olmanın ötesinde kolektif bilinçte yankılanan bir gelecek senaryosu. Her gün pek çok kişi kendine aynı soruyu soruyor: Ya gerçek olursa? Distopya artık gerçeğin bir tür provası. Huxley’nin hazla uyuşturulmuş toplum tahayyülü ya da Orwell’in her an izlenen gözetim devleti, sosyal medya algoritmalarından akıllı cihazlara kadar uzanan gündelik hayatta yankı buluyor. YZ teorisyeni Nick Bostrom’a göre bundan 20 yıl sonra hem ütopya hem distopya ihtimali aynı derecede akla yatkın olacak: “Distopya gerçekleşirse ondan ders çıkarmak için çok geç olacak; ütopya gerçekleşirse insan olmanın anlamını kökten değiştiren, olağanüstü ama zorlayıcı bir dönüşüm olacak.”

Benzer şekilde eski Google yöneticisi Mo Gawdat, yapay zekanın ve teknolojinin yanlış yönetilmesi durumunda “15 yıl içinde büyük bir distopya yaşayabiliriz” diyerek geleceğe dair uyarısını yapıyor. Gelecekte ahlaki statüye sahip varlıkların çoğunun dijital olabileceğini hatırlatan Bostrom, onlara iyi davranmamız gerektiğini de söylüyor. Ne olur ne olmaz… Sinema bu soruları ve ihtimalleri çok önceden sahneye taşımıştı. 1927 yapımı “Metropolis”deki insan-makine çatışması, “2001: A Space Odyssey”nin soğuk ve acımazsız yapay zekası HAL 9000, “The Matrix”in simülasyon dünyası ya da “Terminatör”lerin insanlığa karşı başlattığı isyan… Hepsi bugünkü filmlere zemin hazırlayan öncülerdi. Onların izinden giderek geleceğin olası yüzlerini sahneye taşıyan en çarpıcı distopik film örneklerine bu ay yakından bakıyoruz.