Avustralya ve Yeni Zelanda, dünyada kişi başına en fazla kokain kullanan ülkeler oldu
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin (UNODC) açıkladığı 2025 Dünya Uyuşturucu Raporu, yasa dışı uyuşturucu kullanımında ulaşılan rekor seviyeleri ortaya koydu. Rapora göre, kokain kullanım oranı bakımından Avustralya ve Yeni Zelanda dünya sıralamasında zirvede yer alıyor.
Küresel çapta kokain kullanıcılarının büyük kısmı hâlâ Amerika kıtasında bulunmasına rağmen, kişi başına düşen kullanım oranları Avustralya ve Yeni Zelanda'da açık ara daha yüksek. Atık su analizlerine göre kullanıcıların büyük bölümü maddeyi yalnızca aralıklı olarak tüketiyor.
UNODC verilerine göre, 2023 yılında 1564 yaş arası nüfusun yüzde 3'ü bu iki ülkede kokain kullandı. Bu oran, Amerika kıtasındaki oranın neredeyse iki katı, Avrupa ortalamasının ise üç katına yakın.
Üç temel alanda rekor: üretim, yakalama ve kullanım
UNODC’nin bulgularına göre, kokain pazarı yalnızca kullanıcı sayısıyla değil, üretim ve dağıtım kapasitesiyle de hızla büyüyor. 2023 yılında:
- Kokain üretimi yüzde 34 artışla 3.708 tona çıktı.
- Küresel kokain yakalamaları 2.275 tonla tüm zamanların rekorunu kırdı.
- Kullanıcı sayısı, 2013’teki 17 milyon seviyesinden 2023’te 25 milyona ulaştı.
Rapora göre, Latin Amerika’ya özgü olan kartel rekabeti ve şiddet, artık Batı Avrupa’ya da sıçramış durumda. Özellikle Batı Balkanlar kökenli organize suç gruplarının Avrupa kokain pazarındaki etkisi giderek artıyor.
Avustralya neden hedef pazar?
UNODC uzmanlarına göre, Avustralya’nın görece yüksek refah seviyesi ve kullanıcıların ödemeye istekli olduğu fiyatlar, ülkeyi suç örgütleri için cazip hâle getiriyor. Ülkenin uzun kıyı şeridi ve coğrafi izolasyonu, yasa dışı sevkiyatların önlenmesini de zorlaştırıyor.
Nitekim Aralık 2023’te Avustralya Federal Polisi, ülkeye deniz yoluyla sokulmak istenen 2,34 ton kokain ele geçirdi. Söz konusu uyuşturucunun sokak değeri 760 milyon Avustralya doları olarak hesaplanırken, bu miktarın yaklaşık 11,7 milyon sokak satışıyla eşdeğer olduğu açıklandı.
Sentetik uyuşturucular ve çevresel yıkım da büyüyor
UNODC raporu yalnızca kokain değil, sentetik uyuşturucuların da rekor düzeyde yaygınlaştığını ortaya koyuyor. Özellikle methamphetamine, amfetamin ve Ortadoğu’da yaygın olarak bilinen captagon gibi uyarıcı maddeler, ele geçirilen maddelerin neredeyse yarısını oluşturuyor.
Rapor ayrıca, Suriye'deki rejim değişikliği sonrası ortaya çıkan captagon üretim tesislerinin, uyuşturucu arzının nasıl yeniden yapılandığını da gözler önüne seriyor.
Uyuşturucu üretiminin çevresel etkileri de artıyor. Avrupa'da 2013–2023 yılları arasında gizli uyuşturucu laboratuvarlarının sayısı yükseldi. Bu tesislerin doğaya bıraktığı kimyasal atıkların temizlenmesi milyonlarca dolarlık ekosistem zararına yol açıyor. Ancak çevresel etkiler hâlâ çoğu politika planlamasında göz ardı ediliyor.
Uyuşturucu kullanımı küresel sağlık sistemi üzerinde ağır yük oluşturuyor
Rapora göre 2023’te dünya genelinde 316 milyon kişi (1564 yaş arası nüfusun yüzde 6’sı) yasa dışı uyuşturucu kullandı. Bu oran, 2013’te yüzde 5,2 seviyesindeydi.
Kullanım sıklığına göre en yaygın maddeler şöyle sıralandı:
- Esrar: 244 milyon kullanıcı
- Opioidler: 61 milyon
- Amfetamin türevleri: 30,7 milyon
- Kokain: 25 milyon
- Ecstasy (MDMA): 21 milyon
Avustralya ve Yeni Zelanda'da esrar kullanımı oranı yüzde 12'yi aştı. MDMA tüketiminde ise bu iki ülke yine dünyanın en yüksek seviyelerinde bulunuyor.
UNODC, yalnızca 2021 yılında uyuşturucu kullanım bozuklukları nedeniyle yarım milyona yakın ölüm gerçekleştiğini ve 28 milyon sağlıklı yaşam yılı kaybedildiğini vurguladı.
