ABD Başkanı Trump'ın altın kubbe planı için üç yıl yeterli mi?

ABD Başkanı Donald Trump, görev süresi sona ermeden önce dünyanın dört bir yanından ateşlenen füzeleri önleyebilecek 175 milyar dolarlık bir füze savunma kalkanı istediğini söyledi. Askeri uzmanlar ise bu hedefe ulaşmanın çok zor olduğunu belirtiyor.

Beyaz Saray, Altın Kubbe'nin yerdeki füzeleri, yörüngedeki sensörlerden oluşan bir ağı ve hatta mermileri fırlatıldıktan hemen sonra vurmak üzere tasarlanmış uydular içermesini öngörüyor. Yerde konuşlu önleyiciler ve uydu sensörleri gibi bazı parçalar halihazırda mevcut ancak yetersizler. Gelişmekte olan diğer teknolojiler ise henüz başarılı olduğunu kanıtlamadı. Savunma Bakanı Pete Hegseth geçen hafta bu çalışmaları yönetmesi için bir direktör atadıktan sonra yaptığı açıklamada, “Altın kubbe mimarisini oluşturan tüm sistemlerin sorunsuz bir şekilde entegre edilmesi gerekecek” dedi.

Gökyüzündeki gözler

Yörüngedeki füzeleri etkisiz hale getirmek için yeni bir uydu katmanı geliştirmek zaman ve para gerektirecektir. Analistler ve eski askeri yetkililer altın kubbelerin saldırıları etkili bir şekilde durdurmak için binlerce uyduya ihtiyaç duyabileceğini düşünüyor. Bu teknolojilerin çoğu henüz yeni gelişiyor. Ayrıca uyarlanabilir olmaları da gerekiyor çünkü saldırılarda kullanılacak çeşitli karşı önlemlere karşı da etkili olmalılar.

ABD kurumları halihazırda roket fırlatmalarını tespit edebilen çok sayıda kamuya açık ve gizli uyduyu işletiyor ve bunların ortak bir yetki ve kontrol sistemi altına alınması gerekecektir. Pentagon zaman içinde ayrı ayrı çalışan mevcut füze savunma programlarını kontrol etmek için birçok sistem inşa etti. 

Milletvekilleri Lockheed Martin ve RTX gibi köklü silah üreticilerinin yanı sıra savaş işine Silikon Vadisi yaklaşımı getiren yeni şirketlerin de bu çalışmalara katılacağını söyledi. Wall Street Journal, Pentagon yetkililerinin Elon Musk'ın SpaceX'i, veri madenciliği şirketi Palantir Technologies ve drone üreticisi Anduril Industries'in altın kubbe ile ilgili bir teklifini incelediğini öğrendi.

SpaceX, altın kubbe uydularının fırlatılmasında büyük olasılıkla rol oynayacak ve birçok yetkili halen deneysel olan Starship aracının da eninde sonunda bir rol oynamasını bekliyor. United Launch Alliance ve diğer roket operatörleri de bu uyduları fırlatmayı hedefliyor.

Füzeler için sıraya girmek

Silah uzmanları projenin ilk aşamasının muhtemelen ABD topraklarına daha fazla yer tabanlı füze savunma sistemi yerleştirilmesini içereceğini söyledi. Sorun şu: Ukrayna ve Ortadoğu'daki çatışmalar nedeniyle bu tür sistemler için yoğun bir talep var. Muhafazakar Amerikan Girişim Enstitüsü'nde kıdemli bir araştırmacı olan Todd Harrison, “Füzeleri inşa etmek zaman alıyor. Halihazırda üretimde olan füzeleri bile iki ya da üç yıl içinde teslim alırsanız şanslısınız demektir” dedi.

Lockheed Martin, PAC-3 Patriot füzeleri ve Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunması (Thaad) sistemini içeren yer tabanlı füzelerine yönelik artan talebe şimdiden yanıt verdiğini söyledi. Ancak Patriotlar daha kısa menzilli seyir füzelerini vurmak için uygundur ve Thaad önleyicileri sadece küçük bir alanı kapsayabilir. Balistik saldırıları durdurmak için tasarlanan bir başka füze türünün yaygınlaşmasının yıllar alması bekleniyor. Batılı savunma şirketleri üretimi arttırmak için mücadele ediyor. Artan talep, sıkı işgücü piyasaları ve yüzlerce tedarikçiye yayılmış karmaşık parçalara duyulan ihtiyaç bu zorluğu daha da arttırıyor.

Bütçeler ve bürokrasi

Altın kubbenin fiyat etiketinin kendisi de dikkat çeken bir hedef. Trump bu ay yaptığı açıklamada planının gelecek yıllarda yaklaşık 175 milyar dolara mal olacağını söyledi. Kongre Bütçe Ofisi, kısmen geçmiş roket fırlatma maliyetlerine dayanarak 831 milyar dolara kadar çıkan kabaca tahminler yayınladı. Senatör Tim Sheehy projenin tamamının uzun vadede muhtemelen trilyonlarca dolara mal olacağını söyledi.

Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçileri geçen hafta proje için 25 milyar dolar harcanması yönünde oy kullandı. Beyaz Saray henüz paranın ne tür sistemler satın alacağını detaylandırmamış olsa da Hegseth, Pentagon'un Başkan 2026 mali yılı bütçe teklifini sunmadan önce planını geliştirmek üzere Yönetim ve Bütçe Ofisi ile birlikte çalıştığını belirtti.

ABD füze programları maliyet aşımlarına meyilli. Guam'da daha küçük ölçekli bir füze savunma kalkanı inşa etmek, yüksek inşaat maliyetleri ve ayrı komuta ve kontrol sistemlerine dayanan kara ve deniz tabanlı sistemlerin entegrasyonundaki zorluklar nedeniyle şimdiden 8 milyar doları aştı.

Senatör Ed Markey altın kubbenin yörüngesel önleme konseptini ekonomik olarak yıkıcı olarak tanımladı ve uygulanabilirliğinden şüphe etti. Yönetimi bunun yerine silahların kontrolüne odaklanmaya çağıran Markey, altın kubbeyi “milyar dolarlık savunma geliştiricilerine altın kaplamalı bir eşantiyondan başka bir şey değil” olarak nitelendirdi.

Altın kubbe projesinin destekçileri ise yeni teknolojinin masrafları kontrol altında tutmaya yardımcı olacağını söyledi. Senatör Kevin Cramer, “Bahsettiğimiz fiyat noktası insanların düşündüğünden çok daha düşük. Zaten bir araya getirmemiz gereken pek çok sistemimiz var” dedi.