İki yüzyıldan fazla bir süre önce öldü ama etkisi hala her yerde. 1793’te giyotine gönderilmeden önce, 37 yaşındaki Marie Antoinette, iki yüzyıldan fazla bir süre sonra hala dünyanın en ünlü kadınlarından biri olacağını hayal bile edemezdi. Fransız kraliçesinin mücevherleri ve mobilyaları müzayedelerde rekor fiyatlara alıcı buluyor; porselenleri ve saray kumaşları ev eşyası markaları tarafından yeniden üretilip pazarlanıyor; sureti ise pahalı mumlardan koltuk örtülerine kadar her şeyin üzerinde kullanılıyor. Çok satan sayısız kitaba, uzun metrajlı filmlere, caz ve rap şarkılarına ve moda defilelerine ilham kaynağı oldu.
ABD’nin eski Başkanı Joe Biden’ın dönemiyle özdeşleşen ‘sessiz lüks’ anlayışının yerini çok daha gösterişli ve maksimalist bir tarza bıraktığının kanıtını arıyorsanız, Marie Antoinette’in yeniden artan görünürlüğüne bakmanız yeterli. Influencer’lar çağında Kraliçe, gösteri ve algı yönetimi konusunda bir vaka çalışması niteliğinde. Londra’daki Victoria & Albert Müzesi’nde kraliçenin tarzı ve mirasına adanmış bir sergiye küratörlük eden kıdemli küratör Sarah Grant, “Sürekli göz önündeydi, sürekli bir performans sergiliyor ve izleniyordu; bugün ünlülerin maruz kaldığından çok daha fazla inceleniyordu” diyor.
Marie Antoinette aynı zamanda siyasal kutuplaşmanın, yoğunlaşmış servetin ve yıpratıcı gelir eşitsizliğinin hüküm sürdüğü bir çağda neler olabileceğinin simgesi. V&A’daki gişe rekorları kıran sergide (22 Mart’a kadar) sergilenen 250 hazine arasında, onun küçücük ipek terliklerinden bir çift; evlendiği yıl olan 1770’te Fransız dolap ustası Martin Carlin tarafından yapılmış, Versailles’dan ödünç alınan mücevher kutusuyla yeniden bir araya getirilen kraliyet mücevherlerinden bir seçki; ve Petit Trianon’daki Sèvres yemek takımı bulunuyor. Sergide ayrıca, Alfred Hitchcock’un To Catch a Thief filminde Grace Kelly’nin giydiği ışıltılı altın lamé balo elbisesi ile John Galliano’nun Christian Dior için tasarladığı 1998 İlkbahar-Yaz Haute Couture koleksiyonuna ait, Eau de Nile ipeğinden yapılmış görkemli Marquise Masquée elbisesi gibi, ondan ilham alan çağdaş moda tasarımları da yer alıyor.
Kendi döneminin influencer’ı
Talihsiz Kraliçe, kendi döneminde bile “influencer”lığın öncülerindendi. 14 yaşında, 15 yaşındaki Kral 16. Louis’nin Avusturyalı prenses gelini olarak Versailles’a gelir gelmez, neredeyse anında bir zevk belirleyici olarak kendini kabul ettirdi. Çok satan Queen of Fashion: What Marie Antoinette Wore to the Revolution kitabının yazarı Caroline Weber, kocasıyla yaşadığı çalkantılı ilişkinin, kraliçelerin yapması beklenen şey olan varis doğurmayı zorlaştırdığını savunuyor. Weber, “Sarayda önemli olmanın başka bir yolunu bulması gerekiyordu ve bu da bir stil lideri olmaktı” diyor.
Marie Antoinette, suretinin moda gravürlerinde çoğaltılmasına izin verdi; bu, kraliyet sarayı için bir ilkti. Saray stilisti Rose Bertin’in, kendisi kombinleri giydikten birkaç ay sonra elbiselerinin kopyalarını diğer kadınlara satmasına da izin verdi. Weber, “Görselliğin gücünü anlıyordu ve halkın tüketmek ve taklit etmek istediği bir imaj satıyordu” diye ekliyor.
Sotheby’s müzayede evinde “Marie Antoinette etkisi” olarak anılan ekonomik gücü o zamandan bu yana neredeyse kesintisiz biçimde devam etti. 2018’de Sotheby’s, aralarında 36,2 milyon dolara satılan bir elmas ve doğal inci kolye ucu ile 2,1 milyon dolara satılan bir elmas fiyonk broşun da bulunduğu (her ikisi de V&A sergisinde yer alıyor) 10 mücevherini sattı; geçen yıl ise 300 karatlık bir elmas kolyeyi 4,8 milyon dolara elden çıkardı. Özellikle, onun saltanatından beri hiç görülmemiş parçalara büyük bir prim uygulanıyor.