Artık evlenmek için varlıklı olmak şart mı?

Aşktan önce para vardı. Yüzyıllar boyunca evlilik kurumu, romantik olmaktan çok ekonomik bir sözleşme olarak işlev gördü. Adeta bir çift olarak mali başarı ve istikrar elde etme şansını artırma vaadiydi. Wall Street Journal’ın ekonomi muhabiri Rachel Wolfe’a göre son zamanlarda bu durum tersine döndü. Genç Amerikalılar, artık mali güvenliğin evlilikten sonra elde edilen bir hedef değil, evlilik için bir ön koşul olduğunu söylüyor.

Birleşmiş Milletler'in 2019 ve 2022'deki küresel nüfus raporlarına göre, evlilik oranları küresel olarak düştü. Çzellikle gelişmiş ülkelerde bu düşüş daha belirgin. Gelişmiş ülkelerde 1950'lerde, evlenme oranı yüzde 90 civarındayken, 2020'lerde bu oran yüzde 60-70 arasında değişti.

Şubat ayında evlenen Ryan ve Amanda Dona için düğün, arkadaşlarına ve ailelerine hayatlarının daha güvenli bir aşamasına geçtiklerini gösterme yoluydu. 32 yaşındaki Amanda, pazarlama araştırmaları satışında çalışıyor ve yüksek lisans derecesine sahip. 33 yaşındaki Ryan ise bir sigorta eksperi. Çift, evlenmeden önce işlerinde terfi almak, New York Long Island’da birlikte bir ev satın almak ve bir köpek sahiplenmek gibi birçok hedeflerine ulaştıklarını söylüyor.

TÜİK verilerine göre Türkiye'de evlenen çiftlerin sayısı 2023 yılında 567 bin 11 iken 2024 yılında 568 bin 395 oldu. Bin nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden kaba evlenme hızı 2024 yılında binde 6,65 olarak gerçekleşti.

Her iki tarafın da evlenmeden önce kariyer veya servet inşa etmeyi beklediği bu fikre "zirve taşı evlilik modeli" deniyor. Ekonomistler ve demograflar, bu düşüncenin eski "temel taşı” yaklaşımının yerini aldığını söylüyor. Eski modelde insanlar 20’li yaşlarının başında evlenir, birlikte ev alır, birikim yapar ve kariyerlerinde ilerlerdi. Virginia Üniversitesi'nde sosyoloji profesörü Brad Wilcox, “Eğitimde ve meslekte belli bir başarı seviyesine ulaştıktan sonra yüzüğünü takarsın” diyor. 

Taylor Swift ve Travis Kelce örneği

Wilcox ve diğer araştırmacılar bu zihniyet değişiminin, insanların evlenme yaşlarının artmasında ya da evlenmeyi tamamen ertelemesinde büyük rol oynadığını söylüyor. ABD’deki en güncel nüfus verilerine göre geçen yıl ilk evlilik için tahmini medyan yaş erkeklerde 30, kadınlarda ise 29’du. Bu oran 2008’de erkeklerde 28, kadınlarda 26 idi.

Taylor Swift ve Travis Kelce’nin yakın zamanda nişanlanmaları (her ikisi de 30’larının ortalarında ve kariyerlerinin zirvesindeyken) zirve taşı evlilik modelinin en uç örneği olarak gösteriliyor. Araştırmacılar bu modelin sorununun, insanların evlenmeden önce yaşamlarının nasıl olması gerektiği konusunda çıtayı yükseltmesi olduğunu belirtiyor. Yine de araştırmacılar, insanların evlenmeden önce daha uzun süre beklemelerinin ve eş seçiminde daha seçici olmalarının daha istikrarlı evliliklerle sonuçlanabileceğini ve boşanma oranlarının azalmasına katkı sağlayabileceğini belirtiyor.

“Günümüzde flört etmek tam bir felaket”

New Jersey, Pitman’da yaşayan 32 yaşındaki Catherine Marshall, hayatını ve parasını biriyle paylaşmayı seçmeden önce daima mali bağımsızlık kazanmak istediğini biliyordu. Ancak yaş aldıkça, hiç evlenmeyeceğini hayal etmesi daha da kolay hale geldi. “Yaşlandıkça evime birini almak, alanımı paylaşmak daha da zor geliyor” diyor.

Romantik seçeneklerden de pek memnun değil. Barmen olarak çalışan Marshall “Günümüzde flört etmenin tam bir felaket olduğunu hepimiz biliyoruz” diye de ekliyor. Geçmişte çıktığı erkeklerin çoğunun kendisinden daha az kazandığını ve destekten çok yük olduklarını da ekliyor.

Ebeveynlerin serveti, birinin evlenmek için gerekli istikrara ulaşıp ulaşamayacağını belirleyen en önemli faktörlerden biri. Goldman’ın araştırmasına göre 2019 itibarıyla ebeveynleri en yüksek gelir çeyreğinde olan 37 yaşındaki Amerikalıların yüzde 59’u evliyken, en düşük gelir çeyreğinden gelenlerin sadece yüzde 30’u evliydi. Notre Dame Üniversitesi’nden aile ekonomisti Melissa Kearney, “Yüksek kazançlı ebeveynlerin çocuklarının evlenmesi ve kendilerinin de yüksek kazançlı bireylerle evlenmeleri, servetin konsolide edilmesine ve gelir uçurumunun daha da genişlemesine neden oluyor” ifadelerini kullandı.