AMD, Marvell, Intel: Sıradaki trilyon dolarlık çip hissesi hangisi?

Hafta başında AMD, ChatGPT'nin geliştiricisi OpenAI ile yaptığı büyük bir anlaşmayla gündeme geldi. Anlaşma kapsamında, gelecek beş yıl boyunca 6 gigawattlık bilgi işlem gücü sağlamak üzere on binlerce GPU çipi tedarik edecek. İlk 1 gigawatt’lık bölüm, AMD’nin yeni nesil Instinct MI450 çiplerinden oluşacak ve 2026 yılının ikinci yarısında teslim edilecek. Bu sözleşme, yapay zeka sektöründe şimdiye kadar yapılmış en büyük bireysel çip alımlarından birini temsil ediyor ve OpenAI’ın, yapay zeka bilgi işlem pazarının yüzde 75’inden fazlasına hakim olan sektör lideri Nvidia dışındaki donanım tedarikçileriyle çalışmaya yönelik çabalarını ortaya koyuyor. Bu stratejik değişim, yalnızca AMD için değil, aynı zamanda yapay zeka bilgi işlem alanının genişlemesi için de dönüm noktası olabilir ve yapay zeka çip pazarında yeni liderlerin önünü açabilir.

Yapay zeka bilgi işlem yarışının bir sonraki aşaması artık sadece büyük dil modellerinin eğitimiyle ilgili değil, giderek daha fazla yapay zekanın gerçek dünyada kullanılması yani çıkarım (inference) ön plana çıkıyor. Eğitimi, yapay zeka modeline her şeyi öğretmek gibi düşünebiliriz; çıkarım ise bu bilginin uygulanması;  soruları yanıtlamak, metin üretmek ya da sohbet robotlarını günde milyonlarca kez çalıştırmak gibi. Yapay zeka uygulamaları yüz milyonlarca kullanıcıya ulaştıkça, çıkarım kapasitesine olan talep patlayacak. Bu iş yüklerini verimli şekilde çalıştırmak yeni darboğaz haline geldi ve şirketler, bilgi işlem kaynaklarını nasıl ve nerede kullandıklarını yeniden düşünmek zorunda kalıyor. Nvidia, H100 ve A100 GPU’larıyla eğitimde baskın durumda ancak çıkarım bu dengeyi değiştirebilir. Modeller bir kez eğitildikten sonra, milyarlarca cihazda sürekli çalışmaları gerekir, bu da enerji verimliliği, gecikme süresi ve donanım erişilebilirliğini kritik hale getiriyor.

Üç trilyon dolarlık yatırım beklentisi

Yapay zeka olgunlaştıkça, değer yaratımı eğitimden çıkarıma kayabilir. Morgan Stanley, gelecek üç yıl içinde yapay zeka altyapısına yaklaşık üç trilyon dolar yatırım yapılacağını öngörüyor ve bu yatırımların önemli bir kısmının çıkarıma yönelmesi muhtemel. Bunu perspektife oturtmak gerekirse: Nvidia’nın piyasa değeri şu anda yaklaşık 4,5 trilyon dolar ve bu, büyük ölçüde eğitimdeki hakimiyetinden kaynaklanıyor. Ancak çıkarım aslında daha büyük bir pazar olabilir. Gelecek yıllarda, çıkarım hem toplam gelir hem de gönderilen GPU birimleri açısından eğitimi geçebilir ve yapay zeka çip yarışında yeni bir dönemi başlatabilir. Bu yalnızca en güçlü çipleri değil; daha ucuz, enerji açısından verimli ve kolay ulaşılabilir çipleri sunan şirketleri de öne çıkarabilir. Böylece oyun alanı genişler. Peki buradaki potansiyel kazananlar kimler?

Nvidia, yapay zeka pazarı değişse bile muhtemelen lider konumunu sürdürecektir. CUDA, TensorRT ve cuDNN gibi derinlemesine yerleşmiş yazılım ekosistemi, birçok erken müşteriyi bağlamış durumda. Ayrıca şirket, çıkarım için güçlü yeni çip mimarileri ve optimize yazılımlara odaklanarak ürün yelpazesini uyarlıyor; video üretiminden büyük ölçekli gerçek zamanlı yapay zeka uygulamalarına kadar artan iş yüklerini karşılamayı hedefliyor. Nvidia’nın yapay zeka lideri olarak kalması muhtemel ancak yapay zeka bilgi işlem pazarındaki payı muhtemelen zamanla azalacak.

Uygun fiyatlı alternatifleri tercih edecekler

AMD, yapay zeka alanındaki ilk hamlede Nvidia’nın oldukça gerisinde kaldı ancak çıkarım tarafında Nvidia’ya karşı güçlü bir rakip olarak öne çıkabilir. OpenAI ortaklığı, AMD’nin çıkarım alanında ciddi bir oyuncu olduğunu doğruluyor ve şirketin, ölçeklenebilir ve verimli yapay zeka bilgi işlem çözümleri konusunda tercih edilen bir sağlayıcı olarak yerini sağlamlaştırdığını gösteriyor. AMD çipleri, performans açısından giderek rekabetçi hale gelirken maliyet ve bellek avantajları da sunuyor. Tüm kuruluşlar Nvidia’nın en üst seviye GPU’larına ihtiyaç duymaz ya da bunları karşılayamaz. Pek çoğu, eski Nvidia çipleri ya da çıkarım ve model ince ayarı için yeterli performans sunan AMD’nin MI serisi gibi daha uygun fiyatlı alternatifleri tercih edecek.

Intel, yapay zeka çip yarışında joker gibi görünse de çıkarım pazarında gerçek bir şansa sahip. Geniş ürün portföyü Intel’i enerji verimli ve yüksek hacimli çıkarım çözümleri sunmak için iyi konumlandırıyor. Yapay zeka çıkarımı, alt ve orta segmentte yüksek hacimli çip talebi oluşturdukça, Intel’in fabrikaları da bundan fayda görebilir. Intel’in üretim teknolojisi, üst düzey GPU’lar için TSMC gibi rakiplerinin gerisinde kalsa da verimli ve uygun maliyetli çıkarım çiplerini üretme konusunda fazlasıyla yetkin olabilir.

Yeni oyuncular

ASIC’ler yani uygulamaya özel tümleşik devreler, yapay zeka alanında giderek daha fazla ilgi görüyor. Genel amaçlı GPU’lardan farklı olarak, ASIC’ler tek bir görev için özel olarak tasarlandıkları için, büyük ölçekli çıkarım iş yüklerinde çok daha düşük maliyetli ve enerji verimli olabiliyorlar. Kripto sektöründe bunun net bir örneği var: Bitcoin madenciliği başlangıçta GPU’lara dayanıyordu ancak ölçek ve verimlilik önem kazandıkça hızla ASIC’lere geçildi. Benzer bir evrim yapay zeka çıkarımında da yaşanabilir. Bu eğilimden yararlanabilecek iki şirket Marvell (yaklaşık 1,5 trilyon dolar piyasa değerine sahip) ve Broadcom. Her iki şirket de hiperskaler müşteriler için özel silikon tasarımı konusunda kendini kanıtladı. Özellikle Broadcom, OpenAI ile yaptığı 10 milyar dolarlık anlaşmayla dikkat çekti.

ABD’li büyük teknoloji şirketleri

Amazon, Alphabet ve Meta gibi büyük ABD teknoloji şirketlerinin tümü, kendi yapay zeka çiplerini tasarlıyor. Amazon daha çok eğitim odaklı çiplere yönelirken, Meta çıkarım ile başlayıp eğitime geçiş yapıyor, Google ise TPU (Tensör İşleme Ünitesi) serisi ile her iki alanı da destekliyor. Amaç, Nvidia’yı piyasada geçmekten çok maliyetleri düşürmek, tedarik kontrolünü sağlamak ve devasa bulut ekosistemlerinde pazarlık gücünü artırmak. Zamanla bu, Nvidia GPU’larına olan ek talebin azalması anlamına geliyor. Nvidia, ikinci çeyrekte yalnızca iki müşterisinin toplam gelirinin yaklaşık yüzde 39’unu oluşturduğunu söyledi. Eğer bu firmalar iş yüklerini kendi çiplerine ya da daha düşük maliyetli tedarikçilere kaydırırlarsa Nvidia’yı savunmasız bırakabilir.

Çinli internet devleri

Çin'de Alibaba, Baidu ve Huawei gibi şirketler yapay zeka çip çalışmalarını hızlandırıyor. Son raporlar, Alibaba'nın bulut bölümü için yeni bir çıkarım çipi piyasaya sürmeyi planladığını öne sürüyor. Strateji iki yönlü: Kendi teknoloji yığınıyla büyük ölçekli çıkarımı desteklemek ve ABD ihracat kısıtlamaları karşısında yarı iletken tedarikini güvence altına almak.