ABD’li şirketlerin yeni stratejisi: İşe alımları durdurmak

ABD’nin en büyük şirketlerinden bazıları şu sıralar bir kumar oynuyor: Satışları artırıp karı yükseltirken, işe alım yapmadan bir şirketi yürütebilir misiniz? Amerikalı işverenler, ekiplerinin büyüklüğünü sabit tutabileceklerini hatta işten çıkarmalarla küçülseler bile işlerine zarar vermeden faaliyet gösterebileceklerini düşünüyor. Bu yaklaşımın bir kısmı, yapay zekanın işin bir kısmını üstlenip daha fazla süreci otomatikleştireceği inancına dayanıyor. Şirketler ayrıca, birçok kişinin hala belirsiz olarak tanımladığı bir ekonomide büyük adımlar atmaktan da çekiniyor.

JPMorgan Chase’in finans direktörü kısa süre önce yatırımcılara, bankanın artık herhangi bir ihtiyaca “refleksif bir şekilde yeni personel alma” yönünde “çok güçlü bir önyargıya” sahip olduğunu söyledi. Havacılık ve savunma şirketi RTX, geçen hafta satışlarının yeni çalışan eklemeden arttığını övünerek açıkladı. Goldman Sachs, bu ay çalışanlarına gönderdiği bir notta, şirketin “yıl sonuna kadar çalışan sayısındaki büyümeyi sınırlayacağını” ve yapay zeka ile daha verimli hale gelebilecek rolleri azaltacağını bildirdi. Ülkenin en büyük özel işvereni olan Walmart da satışları artarken, üç yıl boyunca çalışan sayısını kabaca sabit tutmayı planladığını açıkladı.

Airbnb’nin CEO’su Brian Chesky bir röportajda, “İnsanlar daha üretken hala geliyorsa, daha fazla kişiyi işe almanıza gerek yok. Birçok şirketin proaktif biçimde frene bastığını, daha küçük iş gücüyle yetinmeyi umarak plan yaptığını görüyorum" dedi.  Airbnb yaklaşık yedi bin kişiyi istihdam ediyor ve Chesky, bu sayının gelecek yıl çok fazla artmasını beklemediğini söylüyor. Yapay zekanın yardımıyla, “hali hazırdaki ekibin çok daha fazla iş yapabileceğini” umduğunu belirtiyor.

İşe alım disiplini

Birçok şirket, açık pozisyonların doldurulmadığı ve işe alımın son çare olarak görüldüğü yeni, aşırı yalın bir istihdam modelini benimsemekte kararlı görünüyor. Şirketin finans direktörü Sandeep Aujla, "Intuit’te her pozisyon açıldığında, yöneticilerden o pozisyonun neden doldurulması gerektiğini gerekçelendirmeleri isteniyor" diyor. Bu yeni işe alım disiplini, kurumsal hantallığı önlemeye yardımcı oluyor.

Intuit, finans, hukuk ve müşteri destek birimlerindeki bazı pozisyonları doldurmamayı tercih ettiğini söylüyor. Şirketin geçen mali yıldaki geliri, çalışan sayısı sabit kalmasına rağmen yüzde 16 arttı ve mevcut yılda da yalnızca sınırlı sayıda işe alım yapmayı planlıyor. İşe alımdan kaçınma veya boş pozisyonları doldurmama isteği, yöneticiler arasında yapay zeka yatırımlarından geri dönüş görme arzusunun arttığını gösteriyor. AlphaSense’in analizine göre kazanç açıklamalarında ROI (yatırım getirisi) ve yapay zeka yatırımlarına yapılan atıflar artıyor; bu da analistlerin ve yatırımcıların, şirketlerin yapay zekaya yatırdıkları milyonların karşılığını almalarına duydukları ilgiyi yansıtıyor.

İşe alımlardaki yaygın temkinlilik, iş arayanları hayal kırıklığına uğratıyor ve mevcut çalışanların da kurum içinde ilerleyemediklerini, yeni roller üstlenemediklerini hissetmelerine yol açıyor. Birçok büyük şirkette İK yöneticileri, teknolojinin daha fazla işi devralmasıyla birlikte tam olarak kaç çalışana ihtiyaç duyulacağını öngörmenin giderek zorlaştığını belirtiyor.

İşleyişi iyileştiriyor mu?

Bazı işverenler, daha az çalışanla çalışmanın operasyonları aslında iyileştireceğini düşünüyor. Geçen hafta Meta Platforms, yapay zeka biriminde 600 kişiyi işten çıkardığını açıkladı; bazı yöneticiler bu adımı bürokrasiyi azaltmanın bir yolu olarak övdü. 

Her ne kadar işten çıkarmalar genel ekonomide yaygın olmasa da, bazı şirketler çıkarmalar devam ediyor. Target, geçen hafta yaklaşık bin kurumsal çalışanı işten çıkaracağını ve açık durumdaki 800 pozisyonu da kapatacağını, bunun da kurumsal iş gücünün yaklaşık yüzde 8’ine denk geldiğini açıkladı. Target’ın göreve yeni gelecek CEO’su Michael Fiddelke personele gönderdiği bir notta, “Çok fazla katman ve örtüşen işler karar alma sürecini yavaşlattı, fikirlerin hayata geçirilmesini zorlaştırdı” dedi.

Yine de bazı ekonomistler ve yöneticiler, daha az kişiyle çalışmanın mevcut çalışanları zorlayabileceğini veya geleceğin liderlerini yetiştirme çalışmalarınazarar verebileceğini söylüyorlar. Oxford Economics’in kıdemli ABD ekonomisti Matthew Martin, “Bu biraz iki ucu keskin bir kılıç. Şu anda çalışan maliyetlerini düşük tutmak istiyorsunuz ama aynı zamanda geleceği de düşünmek zorundasınız" ifadelerini kullandı.