Trump-Prens Selman görüşmesi: Milyarderler Beyaz Saray'daydı
ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile salı günü Oval Ofis’te yaptığı görüşmede ailesinin Suudi Arabistan’la olan iş ilişkilerinin kayda değer olmadığını ima etti. Trump, Orta Doğu müttefikiyle devam eden anlaşmalara rağmen ailesinin Suudi Arabistan’la “çok az şey” yaptığını söyledi.
Bir ABC News muhabiri tarafından başkanlık görevindeyken ailesinin Suudi Arabistan’la iş yapmasının uygun olup olmadığı sorulduğunda Trump önce, “Sahte haber. ABC Sahte haber” diye yanıt verdi. Daha sonrada aile şirketiyle “hiçbir ilgisi” olmadığını, şirketin Suudi Arabistan’la “çok az şey” yaptığını ekledi. Trump’ın açıklaması, Trump Organization’ın Maldivler’deki lüks bir otele adını lisanslamak için Suudi merkezli emlak geliştiricisi Dar Al Arkan ile ortaklık kurduğunu duyurmasından bir günden sonra gerçekleşti.
“Her iki ülkeye de fayda sağlayacak”
Trump ve veliaht prens, ortaklığın her iki ülkeye de fayda sağlayacağını belirttiler. Trump, Suudi Arabistan'a F-35 savaş uçakları satmayı kabul etti ve prens, ABD'ye yaklaşık 1 trilyon dolarlık yatırım yapma sözü verdi. Trump Oval Ofis’teki görüşmenin ardından Suudi Veliaht Prensi için bir akşam yemeği düzenledi. Yemeğe katılan isimler dikkat çekti: Dünyanın en zengin adamı, dünyanın en ünlü futbolcularından biri, futbolun yönetim organının başkanı, finans, teknoloji ve enerji sektörlerinden onlarca yönetici...
İşte akşam yemeğine katılan ve çoğu Suudi Arabistan ile iş bağlantıları olan bazı önemli isimler:
Futbolun ünlü isimleri
Cristiano Ronaldo
40 yaşındaki dünyanın en ünlü futbolcularından biri ve 2002’de başlayan profesyonel kariyeri boyunca birçok ödül kazandı.
Suudi Arabistan ile bağları: İngiltere, İspanya ve İtalya liglerinde oynamış bir Portekiz vatandaşı olan Ronaldo, şu anda Suudi Pro Ligi'nde Al-Nassr takımında forma giyiyor. Suudi hükümeti, yıllar içinde dünya çapında oyuncular çekmek için milyarlarca dolar yatırım yaptı ve Ronaldo ligin en yüksek maaşlı oyuncusu.
Gianni Infantino
Infantino, uluslararası futbolun yönetim organı olan FIFA’nın başkanı ve yaklaşık 10 yıldır görevde. Amerika Birleşik Devletleri’nin 2026’da Dünya Kupası’na ortak ev sahipliği yapmaya hazırlanmasıyla birlikte Trump ile de yakınlaştı.
Suudi Arabistan ile bağları: Infantino aynı zamanda Prens Muhammed’e de yakın ve Suudi Arabistan’a 2034 Dünya Kupası’nın verilmesine yardımcı oldu. FIFA başkanı, Suudi Dünya Kupası adaylığı için açıkça kampanya yürüttü, spora Suudi yatırımını teşvik etti ve Körfez devletinin turnuvayı kazanmasını neredeyse garantileyen ev sahipliği kuralları oluşturdu.
Teknoloji liderleri
Elon Musk
Forbes'un tahminlerine göre 466 milyar dolar servete sahip olan Musk dünyanın en zengin insanı. Bu yemeğe katılmasıyla Musk yönetimden tartışalı bir şekilde ayrılıp Trump’la tartıştıktan sonra ilk kez Beyaz Saray’ı ziyaret etmiş oldu.
Suudi Arabistan ile bağları: Musk’ın yıllardır sorunlu olan Suudi liderlerle ilişkisi son aylarda yumuşadı. Milyarder, yıllar boyunca Tesla’yı borsadan çekme girişiminin başarısız olmasından Suudi Arabistan’ın egemen varlık fonu olan Kamu Yatırım Fonu’nu sorumlu tuttu ve devletin “gazetecilik ve ifade özgürlüğü” konusundaki tutumunu eleştirdi. Ancak Musk, sosyal medya sitesi X ve yapay zeak şirketi xAI için Suudi yatırımını da kabul etti. Suudi Arabistan’da devlet destekli bir yapay zeka şirketi olan Humain, xAI ile anlaşmalar yapabileceğini daha önce ima etti.
Tim Cook
Apple'ın CEO'su Cook aynı zamanda Trump’ın yemin törenine katılan teknoloji liderlerinden biriydi.
Suudi Arabistan ile bağları: Apple, son beş yılda Suudi Arabistan’daki şirketlere 2 milyar doların üzerinde harcama yaptı ve 2024’ün sonlarında ülkeyi ziyaret eden Cook, 2026’ya kadar orada Apple mağazaları açma sözü verdi. Şirket, erkeklerin eşleri ve kızlarının hareketlerini takip etmesine olanak tanıyan bir Suudi uygulamasını barındırdığı için bazı tepkiler aldı. 2019’da Cook uygulamayı inceleyeceğini söyledi ancak uygulama bugün hala kullanılabilir durumda.
Michael Dell
Michael Dell, dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden biri olan Dell’in CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Dell Technologies, bu yılın başlarında Dammam’da bir sipariş karşılama merkezi açmak da dahil olmak üzere Suudi Arabistan’da önemli işlere imza attı. Bir Dell yöneticisi bu tesisin “Suudi Arabistan’ın gelecek için iddialı vizyonunu destekleme konusundaki taahhüdümüzde önemli bir kilometre taşı” olduğunu söyledi. Şirket ayrıca şubat ayında devlet petrol şirketi Aramco ile yapay zeka dahil birçok alanda “fırsatları araştırmak” üzere bir mutabakat zaptı imzaladı. Benzer bir mutabakat da Suudi Veri ve Yapay Zeka Otoritesi ile imzalandı.
Chuck Robbins
Robbins, dünyanın en büyük bilgisayar ağ ekipmanı üreticilerinden Cisco Systems’ın CEO’su.
Suudi Arabistan ile vağları: Mayıs ayında Robbins, Trump’ın ülkeyi ziyaretinden önce duyurulan Suudi yapay zeka girişimi Humain ile bir anlaşma sağlamak için Suudi Arabistan’ı ziyaret etti. (Şirketteki bir başka yönetici olan Jeetu Patel de anlaşma adına Suudi Arabistan’ı ziyaret etti.) Cisco’nun Suudi Arabistan ile ortaklığı, Cisco’nun Suudi Telekom Şirketi ile ülkeye 5G ağı getirmek için anlaşma yaptığı 2018’in başlarına uzanıyor.
Jensen Huang
Huang yapay zeka çipi devi Nvidia’nın CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Huang, mayıs ayında Trump ile birlikte Suudi Arabistan’a gitti ve burada şirketi ile Suudi yapay zeka firması Humain arasında bir ortaklık duyurdu. Anlaşmanın bir parçası olarak Nvidia, yeni veri merkezlerine güç sağlaması için en son çiplerinden yaklaşık 18 bin adet satacak. O sırada yapay zeka teknolojileri için daha büyük bir sözleşme de görüşülüyordu. Anlaşma, Çin’in bu ileri teknolojiyi edinip edinemeyeceği ve Körfez bölgesinin bir gün ABD’nin yerine yapay zeka lideri olup olmayacağı konusunda hem Beyaz Saray içinde hem dışında endişelere yol açtı.
Tareq Amin
Tareq Amin, ülkenin egemen varlık fonundan yaklaşık 1 trilyon dolar fon alan Suudi destekli yapay zeka şirketi Humain’in CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Ürdün asıllı Amerikalı olan Amin, Prens Muhammed tarafından yapay zeka şirketini yönetmesi istenene kadar Suudi Arabistan’ın devlet petrol şirketi Aramco’da yöneticiydi. Trump mayıs ayında Riyad’ı ziyaret ettiğinde, Humain’e Nvidia’dan 18 bin yapay zeka çipi satın almak için ön onay verildi.
İş insanları
David Ellison
David Ellison, CBS, MTV ve Hollywood’un en eski film stüdyosunun ana şirketi olan Paramount Global’in CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Ellison, milyar dolarlık büyük bir medya anlaşması olacak olan Warner Bros. Discovery’yi satın almaya çalışıyor. Ellison’ın babası ve Oracle’ın kurucu ortağı Larry Ellison, bu girişimleri destekliyor ancak Suudi egemen varlık fonu da bu anlaşmanın bir parçası olabilir.
Mike Wirth
Wirth, ABD’nin ikinci en büyük petrol şirketi Chevron’un CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Chevron, neredeyse bir asır önce kurumsal atalarından biri olan California Standard Oil’in bölgede ham petrol aramaya başlamasından beri Suudi Arabistan ile kapsamlı iş ilişkilerine sahip. Chevron şimdi Suudi Arabistan ile Kuveyt arasındaki tarafsız bölgede krallık adına petrol ve doğal gaz üretiyor. ABD petrol şirketleri ile yabancı hükümetler veya devlet petrol şirketleri arasındaki bu tür ortaklıklar oldukça yaygın. Chevron, “krallıkta verimli bir işbirliği geçmişimiz var” diyerek, ülkedeki kimya tesislerinde finansal çıkarlarının olduğunu ve Suudi petrolü satın aldığını belirtti.
Jane Fraser
Fraser, New York merkezli ancak 180 ülkede faaliyet gösteren büyük bir tüketici ve yatırım bankası olan Citi’nin yönetim kurulu başkanı ve CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Geçen ay Fraser, iki ülke arasındaki iş ilişkilerini teşvik eden ABD-Suudi İş Konseyi’nin eş başkanı olarak atandı. Bankası, yıllar içinde çeşitli anlaşmalarda danışmanlık yaptığı krallıkla uzun süredir devam eden bir müşteri ilişkisine sahip. Prens Muhammed’in ekonomik planları kapsamında teşvik edilen türden bir hamle olarak Citi, geçen yıl Riyad’da bölgesel merkezinin kurulması için lisans aldı.
Stephen A. Schwarzman
Schwarzman, New York merkezli büyük bir özel sermaye şirketi olan Blackstone’un CEO’su ve kurucu ortağı.
Suudi Arabistan ile bağları: 1,25 trilyon dolarlık varlığı yöneten Blackstone, Suudi Arabistan ile uzun yıllardır iş yapmaktadır. Trump’ın 2017’de krallığa yaptığı ilk devlet ziyaretinde, egemen varlık fonunun Blackstone’un ABD altyapısına yatırım yapmak için başlattığı proje için 20 milyar dolara kadar yatırım yapacağı duyurulmuştu. Yıllar içinde Schwarzman, Suudi yatırımcılarıyla görüşmek ve krallığın yıllık yatırım konferansına katılmak için sık sık Riyad’ı ziyaret etti. Daha yakın zamanda Blackstone destekli bir şirket olan Air Trunk, Suudi Arabistan’da veri merkezleri kurmaya yardımcı olma planlarını açıkladı.
Brendan Bechtel
Bechtel, ABD’nin en büyük inşaat şirketlerinden biri olan Bechtel’in CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Bechtel’in Suudi Arabistan’da işleri hızla büyüyor. Bechtel geçen hafta bir Suudi gazetesine yazdığı yazıda şirketinin Riyad Metrosu ve Trans-Arap Boru Hattı’ndan altın madenlerine ve Dünya Expo 2030 sahasına kadar Suudi Arabistan’da 300 projede çalıştığını belirtti. Bechtel, "Ortaklığımız teknolojik değişim, küresel çalkantı ve 14 ABD başkanlığı boyunca sürdü. Ve hala güçlü bir şekilde devam ediyor” diye yazdı.
Mary Barra
Barra, ABD’nin en büyük otomobil üreticisi General Motors’un CEO’su.
Suudi Arabistan ile bağları: Suudi Arabistan, Orta Doğu’nun en büyük otomobil pazarıdır. GM Japon, Koreli ve giderek daha fazla Çinli markaların hakim olduğu pazarda Chevrolet, GMC ve Cadillac araçları satıyor. Onun varlığı aynı zamanda Trump ile iyi ilişkileri sürdürme isteğini de yansıtabilir. Trump’ın ithal otomobil ve parçalara getirdiği tarifeler, GM ve diğer otomobil üreticilerine milyarlarca dolar kar kaybına neden oldu.
William Clay Ford Jr.
Ford, Ford Motor’un yönetim kurulu başkanı.
Suudi Arabistan ile bağları: Ford, yakın zamanda Suudi Arabistan’daki yönetim ekibini yeniledi ve Orta Doğu’nun en büyük otomobil pazarında hızlı büyüme bildirdi. Ancak Ford muhtemelen en çok Trump ile iyi ilişkileri sürdürmekle ilgileniyor; zira onun tarifeleri ve diğer politikaları Ford’un işlerini önemli ölçüde etkiledi.
