İspanya Başbakanı Sanchez oylarını artırmak için ekonomiye güveniyor

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve ekibi, ABD Başkanı Donald Trump onları hedef almaya başlattığında hükümet jetinde kalkış için bekliyorlardı. Lahey'de NATO liderleriyle iki gün süren görüşmelerin ardından, İspanya lideri savunma harcamalarını artırma yönündeki ABD taleplerini reddeden tek kişi oldu ve Trump misillemeyle tehdit etti. Ancak Sanchez ve en yakın danışmanları, Bloomberg’e konuşan bir kaynağa göre bu durumdan endişe duymuyorlardı. Hatta bunun anketlerde oylarını artırabileceğini düşünüyorlardı.

Sanchez’in tepkisi, iç politikaya odaklanarak yedi yıllık çalkantılı iktidar dönemini atlatmasına yardımcı olan bir liderin tipik tepkisiydi. Şimdi ise başka bir zorlukla karşı karşıya: İspanya'ya sağladığı ekonomik başarıyı siyasi sermayeye dönüştürmek ve 2027'de yeniden seçilmeyi garantilemek. Dördüncü dönemi için aday olma planlarına dair Bloomberg’e verdiği röportajda Sanchez, “Çoğunluğu tekrar elde edebileceğimize eminim” dedi.

İspanya ekonomisi diğer ülkeleri geçti

Bu kararı, İspanya ekonomisinin diğer ülkeleri geride bırakmasıyla birlikte geldi. İki yıldır bütçenin geçmesini engelleyen parçalanmış bir parlamentoya rağmen, 2025 yılında büyümenin yüzde 2,7 civarında olması bekleniyor. Bu oran, Avrupa Birliği’nin ekonomisinin büyüme oranının iki katından fazla ve işsizlik oranı finansal krizden bu yana en düşük seviyede. İspanya İstatistik Kurumu'nun verilerine göre  İspanya ekonomisi ikinci çeyrekte ilk açıklanan rakamların üzerinde büyüme kaydetti ve önceki üç aylık döneme göre yüzde 0,8 artış gösterdi.

Ekonomideki başarı Sanchez’in mi?

Ancak seçmenler bu başarıyı Sanchez’e bağlamıyor. 14 Eylül'de ABC gazetesinde yayınlanan bir anket, ana muhalefet partisi Halk Partisi'nin Sanchez'in Sosyalist Partisi'nin beş puan önünde olduğunu ve aşırı sağcı grup Vox ile ittifak kurarak açık bir çoğunluk elde etme yolunda ilerlediğini gösterdi. İspanya başbakanı, daha önce de benzer durumları tersine çevirmeyi başardı. En azından son seçimlerde ikinci sırada yer aldıktan sonra iktidarda kalmasına yardımcı olan manevralarla.

Kabinesi için kurduğu bir Whatsapp grubu, onun sadece hayatta kalmakla kalmayıp bir sonraki ulusal seçimleri kazanmayı da hedeflediğini gösteriyor. Bu mesaj zinciri, Sanchez tarafından günün haberlerini tartışmak, beyin fırtınası yapmak ve bakanlardan televizyon performansları hakkında geri bildirim almak için kullanılıyor. Grubun adı İspanya 2027.

Göçün işe yaradığını savunuyor

İspanya Başbakanı Sanchez’in temel fikirlerinden biri, Avrupa'nın çoğu sınırlarını kapatırken kendisinin desteklediği göçün ekonomiyi canlandırmaya ve işsizliği azaltmaya yardımcı olduğu yönünde. Sanchez çarşamba günü yaptığı açıklamada, 2 milyondan fazla göçmenin ülkeye girmesine rağmen İspanya'da işsizlik oranının son yedi yılda düştüğünü ve nüfusun 50 milyona yaklaştığını söyledi. Sanchez, “Tüm batı toplumlarının karşı karşıya olduğu ikilem açılmak ve büyümek mi, yoksa kapanmak ve küçülmek mi olduğu. Göçün İspanya'nın ekonomik büyümesine katkısı oldukça olumlu” dedi.

Avrupa’daki ortak görüşlere karşı çıktı

İspanya'nın güçlü ekonomik performansı ve göçe açıklığı, Sanchez’in Avrupa'da istisnai bir konumda olduğu tek alan değil. Son birkaç yıldır Sanchez, Çin ve savunma konularından İsrail'in Gazze'deki savaşına kadar çeşitli konularda Avrupa'nın ortak görüşüne karşı çıkmayı tercih etti ve bu tutumu, İspanya'nın üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmediğini ve hatta bazen kendi ülkelerinde siyasi olarak onlara zarar verdiğini düşünen diğer liderleri sık sık hayal kırıklığına uğrattı.

Göteborg Üniversitesi siyaset bilimi profesörü Víctor Lapuente, “O bir muhalif, bu onun siyasi kişiliğinin bir parçası. Yurt içinde ne kadar çok zorlukla karşılaşırsa, küresel politikada o kadar çok masaya yumruk vurması gerektiğini hissediyor. Ancak bunu yapmak, İspanya'nın önemli ticaret ortakları nezdindeki itibarı için de bazı riskler taşıyor” dedi.

Bu tavrı en çok da NATO’nun savunma harcaması tartışmalarında öne çıktı. Ciddi jeopolitik çalkantıların yaşandığı bir dönemde ABD'nin askeri ittifaktan çekilmesini önlemek amacıyla NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, haziran ayı başında İspanya dahil tüm üyelerin savunma harcamalarını GSYİH'nın yüzde 5'ine çıkarmalarını önerdi. Bu önceki seviyelere göre büyük bir artış anlamına gelse de Rutte'un görüşüne göre Trump'ı ittifakta tutmak ve dolayısıyla NATO'yu sağlam tutmak için bu adımın atılması çok önemliydi.

O dönemde Sanchez, en üst düzey danışmanlarından birinin karıştığı yolsuzluk skandalı nedeniyle ülkesinde baskı altındaydı. Hükümetinin yeni harcamaları onaylamasını sağlamak zor olacaktı ve Rutte'un önerisini duyduğunda şaşkına döndü.  Kısa süre sonra, Rutte ile yüz yüze görüşmek üzere Brüksel'e gizli bir ziyaret gerçekleştirdi ve NATO Genel Sekreteri İspanya'nın bu taahhüdü imzalaması konusunda ısrar ederse Avrupa çapında bir tartışma başlatmakla tehdit etti. 

Gazze tutumuyla dikkat çekti

Sonunda İspanya muafiyet aldı ve Sanchez'e ülkesinde çok ihtiyaç duyduğu bir destek sağladı. Çin konusunda da Sanchez, AB'nin konsensüsünden ayrıldı ve bloğa Pekin ile ilişkilerini yeniden gözden geçirmesini tavsiye etti. Nisan ayında Çin'e yaptığı ziyaret, iki yıl içinde üçüncü ziyaretiydi. Ancak Sanchez'i Avrupa'da ilk kez bir istisna olarak konumlandıran, Gazze konusundaki tutumuydu. İspanya başbakanı, bloğun Orta Doğu'daki tepkisini defalarca eleştirdi, hatta başarısızlık olarak nitelendirdi ve İsrail'i soykırım yapmakla suçlayan ilk AB lideri oldu.

Yolsuzluk skandalı

Bu da Sanchez'in direnmesine yardımcı oluyor. Onun düşüncesini yakından tanıyan kişiler, ona göre aşırı sağa ve popülizme kayanların diğerleri olduğunu, kendisinin ise tutarlı kaldığını söylüyor. Ancak İspanya'da Sanchez'in uğraşması gereken başka sorunlar da var. En yakın iki yardımcısı ve aile üyelerinin karıştığı bir dizi skandal, selefinin başını ağrıtan yolsuzluklardan dolayı seçmenlerin duyduğu hayal kırıklığını kullanarak iktidara gelen Sanchez’i olumsuz etkiledi.

Ona yakın olanlar, eski sağ koluyla ilgili yolsuzluk iddialarının ortaya çıkmasından sonraki hafta, Sanchez'in mesafeli ve depresif bir hale geldiği, kariyerinin en kötü dönemi olduğunu söylüyorlar. Sanchez, hem eşinin hem de kardeşinin hiçbir suç işlemediğini ısrarla savunuyor.

Geçen yıl eşine karşı açılan davanın ardından Sanchez, devam etmek isteyip istemediğini düşünmek için beş günlük süre istedi. Yardımcıları, zamanla ailesine yönelik saldırılara alıştığını ve daha fazla baskıya dayanabileceğini söylüyor. Son yedi yılda popülaritesinin azalmasına rağmen, kendi kararlarına hala güveniyorlar.

Son iki selefi, yaklaşık yedi yıllık görev sürelerinin sonunda görevlerinden ayrılmak zorunda kalmışlardı. Sanchez ise haziran ayında bu süreyi aştı. Mevcut dört yıllık görev süresini tamamlarsa, bu yüzyılda İspanya'nın en uzun süre görevde kalan başbakanı olacak. Göteborg Üniversitesi'nden Lapuente, “Önümüzdeki yol çok zorlu ancak o bizi şaşırtmakta usta. Şapkadan tavşan çıkarmakta son derece başarılı” dedi.