ABD Başkanı Donald Trump, Brown Üniversitesi ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) gerçekleşen silahlı saldırıların şüphelisinin ABD'ye giriş yöntemi gerekçe gösterilerek, Green Card (Yeşil Kart) çekiliş programının askıya alınması emrini verdi. İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem, Perşembe gecesi yaptığı açıklamada, yüksek profilli bu vize programının durdurulduğunu duyurdu.
Saldırgan 2017'de 'çekilişle' vatandaş olmuş
Kararın arkasındaki temel neden, Brown Üniversitesi'nde toplu silahlı saldırı düzenleyen ve bir MIT profesörünü öldüren şüpheli Claudio Neves Valente'nin göçmenlik geçmişi oldu. Rhode Island, Providence Polis Şefi Oscar Perez'in verdiği bilgiye göre, Portekiz vatandaşı olan Valente, ABD'ye ilk olarak 2000 yılında öğrenci vizesiyle giriş yaptı. Valente'nin, 2017 yılında ise "Çeşitlilik Göçmen Vizesi" (Diversity Immigrant Visa - DV1) olarak bilinen çekiliş programı aracılığıyla daimi oturma izni (Green Card) kazandığı ortaya çıktı. Şüpheli Valente, Perşembe akşamı kendisini vurarak intihar etmiş halde ölü bulundu.
Bakan Noem: Bu şahıs ülkeye asla girmemeliydi
İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, Trump'ın kendisine "başka Amerikalıların zarar görmemesini sağlamak" amacıyla ABD Vatandaşlık ve Göçmenlik Hizmetleri'ne (USCIS) bu programı "derhal" durdurma talimatı verdiğini belirtti. Programı "felaket" olarak nitelendiren Noem, şüpheli Valente için, "Bu iğrenç şahsın ülkemize girmesine asla izin verilmemeliydi" ifadelerini kullandı.
Trajedi, göçmenlik politikasını şekillendiriyor
Trump'ın çeşitlilik vizesi çekilişine uzun süredir karşı olduğu biliniyor. Uzmanlar, Noem'in duyurusunu, yaşanan trajedinin Trump yönetiminin katı göçmenlik politikası hedeflerini ilerletmek için kullanılmasının son örneği olarak yorumluyor. Benzer bir durum Kasım ayında da yaşanmış, Ulusal Muhafız üyelerine yönelik ölümcül bir saldırıda failin Afgan kökenli olduğunun belirlenmesinin ardından, Trump yönetimi Afganistan ve diğer bazı ülkelerden gelen göçmenlere karşı kapsamlı kısıtlamalar getirmişti.
Green Card nedir ve sistem nasıl işliyor?
Kamuoyunda "Green Card çekilişi" olarak bilinen Çeşitlilik Göçmen Vizesi Programı (DV), ABD'ye göç oranının düşük olduğu ülkelerden gelen kişilere her yıl çekilişle 50 bin ila 55 bin arasında daimi oturma izni sağlıyor. Kongre tarafından oluşturulan bu program, özellikle Afrika ülkeleri gibi ABD'de az temsil edilen bölgelerden insanlara kapı açmayı hedefliyor.
Sistem "piyango" usulü işlese de süreç sadece şansa dayalı değil. Çekilişi kazananlar, ABD konsolosluklarında mülakata alınıyor ve diğer tüm Green Card başvuru sahipleriyle aynı güvenlik taramalarından ve şartlardan geçiriliyor. 2025 vize çekilişine dünya genelinde yaklaşık 20 milyon kişi başvurdu ve eşler dahil edildiğinde 131 binden fazla kişi ön elemeyi geçti. Saldırganın vatandaşı olduğu Portekiz'den ise sadece 38 kişi bu hakkı kazanmıştı.
Her yıl ekim kasım döneminde açılan başvurular bu yıl düzenlemeler nedeniyle henüz başlamamıştı. Saldırıyla beraber Trump yönetimi programı askıya almak için aradığı bahaneyi buldu.
Türkiye'den her yıl yüz binlerce başvuru yapılıyor
Trump'ın bu kararı, Türkiye'de "Amerikan Rüyası" kuran yüz binlerce kişiyi doğrudan etkileme potansiyeline sahip. Türkiye, Green Card çekilişine en yoğun ilginin gösterildiği ülkeler arasında yer alıyor. Her yıl Türkiye'den yüz binlerce kişi başvuru yaparken, verilere göre 2024'te 4 bin Türk vatandaşı çekilişi kazanarak mülakat aşamasına geçmeye hak kazandı ancak ardından mülakat süreci başlıyor.
Trump'ın bitmeyen savaşı: İlk döneminde de istememişti
Donald Trump, 2017-2021 yılları arasındaki ilk başkanlık döneminde de Green Card çekilişine sert eleştiriler yöneltmişti. O dönemde New York'ta yaşanan bir kamyonet saldırısının failinin bu programla ülkeye geldiğinin anlaşılması üzerine Trump, sistemi "zincirleme göç" yaratmakla suçlamış ve liyakate dayalı (merit-based) bir sisteme geçilmesi gerektiğini savunmuştu. Ancak program Kongre tarafından yasayla kurulduğu için, Trump'ın programı tamamen iptal etmesi yasal zorluklar içeriyor; bu nedenle şu an için "askıya alma" yetkisini kullanıyor.