Yatırımlara sağlanan devlet desteğinde yeni dönem

Yayımlanan karar, uluslararası yatırımların artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması amacıyla hazırlandı. Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi başlığı altında Teknoloji Hamlesi, Yerel Kalkınma Hamlesi ve Stratejik Hamle Programı yer alıyor. Bunlara ek olarak Sektörel Teşvik Sistemi içinde Öncelikli Yatırımlar ve Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemleri de oluşturuldu.

Bu kapsamda desteklenecek yatırımlar; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, faiz veya kâr payı desteği, yatırım yeri tahsisi ve makine desteği gibi çeşitli avantajlardan faydalanabilecek.

Bölgesel destekler ve 6. bölge için özel teşvikler

Bölgelere göre belirlenen teşviklerde, özellikle 6. bölgede yer alan Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Hakkâri, Mardin, Van gibi illere özel sigorta primi desteği verilecek. Teşvik belgesi başvuruları, 31 Aralık 2030’a kadar değerlendirilecek.

Tarım, orman ve balıkçılık gibi alanlara yapılacak yatırımların destek alabilmesi için karar ekinde belirtilen şartların karşılanması gerekiyor. Ancak dijital dönüşüm, yeşil dönüşüm ve afet teknolojileri gibi stratejik alanlarda bu şart aranmayacak.

Asgari yatırım tutarı şartı

Asgari sabit yatırım tutarı, desteklerden yararlanmak için önemli bir kriter. 1. ve 2. bölgelerde 12 milyon TL, diğer bölgelerde ise 6 milyon TL olarak belirlendi. Finansal kiralama ile yapılacak yatırımlar için ise her şirket için en az 3 milyon TL’lik makine ve teçhizat yatırımı şartı getirildi. Belge başvurusu öncesinde yapılan harcamalar ise teşvik kapsamı dışında tutulacak.

Stratejik Hamle Programı: Ar-Ge ve yüksek teknolojiye destek

Stratejik Hamle Programı ile yerli üretimi artıracak, dışa bağımlılığı azaltacak ve Ar-Ge odaklı yatırımlar desteklenecek. Yüksek teknolojili ürünlerde 100 milyon TL, diğer stratejik yatırımlarda ise 200 milyon TL asgari yatırım şartı bulunuyor.

Destekten faydalanmak isteyen projelerde; ihracatın ithalatı karşılama oranı azami yüzde 70, katma değer oranı en az yüzde 30 olmalı ve yatırımın en az yüzde 20’si öz kaynakla finanse edilmeli. Ayrıca ilgili ürünün ithalatı son bir yılda 50 milyon doları geçmiş olmalı.

Öncelikli yatırımlar: Yüksek teknoloji ve enerji yatırımlarına destek

Dijital ve yeşil dönüşüm programlarına uygun yatırımlar öncelikli olarak desteklenecek. İstanbul dışındaki yüksek ve orta-yüksek teknolojili yatırımlar, savunma sanayi projeleri, yenilenebilir enerji tesisleri, LNG ve yer altı gaz depolama yatırımları, Ar-Ge faaliyetleri ile yazılım ve bilişim üretimi gibi birçok alanda destek verilecek.

İhtisas serbest bölgelerdeki yazılım yatırımları, veri merkezi projeleri, demiryolu ve denizyolu taşımacılığı gibi yatırımlar da teşvik kapsamına alındı.

Hedef yatırımlar: Bölge bazlı sınırlı teşvik

Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında ise yalnızca 4., 5. ve 6. bölgelerde gerçekleştirilen yatırımlar faiz veya kâr payı desteğinden yararlanabilecek. İstanbul'daki projeler ise bu desteklerden faydalanamayacak.

Eski uygulamalar yürürlükten kaldırıldı

Yeni karar ile birlikte, 2012’de yürürlüğe giren eski teşvik kararı ile 2018’de başlayan Cazibe Merkezleri Programı yürürlükten kaldırıldı. Artık yatırımlara sağlanacak destekler, yeni sistem çerçevesinde değerlendirilecek.