Ukrayna'nın anti-damping kararı Antalya'yı nasıl etkileyecek?
Ukrayna Ekonomi Bakanlığı, 7 Nisan 2024’te Türkiye menşeli taze domates ve salatalık ithalatına ilişkin anti-damping soruşturmasını tamamladı. Buna göre, domates ithalatında firmalara yüzde 25 ve yüzde 26,9, salatalıkta ise yüzde 20,1 ve yüzde 22,8 oranlarında yeni vergiler uygulanacak. Bu vergiler mevcut yüzde 10 gümrük vergisine ekleniyor. ATB’nin hazırladığı rapor, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) aracılığıyla ilgili bakanlıklara iletildi.
Antalya, Türkiye’nin Ukrayna’daki en önemli pazarı
ATB Başkanı Ali Çandır, Antalya’nın yaş meyve ve sebze ihracatında öncü olduğunu ve Ukrayna’nın kent için kritik bir pazar olduğunu belirtti. Çandır, “Bu karar, üreticiden ihracatçıya, ticaret erbabından Antalya ekonomisine kadar geniş bir kesimi doğrudan etkiliyor. Antalya, Türkiye’nin Ukrayna’ya ihracatında merkezi bir rol oynuyor” dedi.
57 milyon dolarlık ihracat riske girdi
2024 verilerine göre Türkiye’nin Ukrayna’ya gerçekleştirdiği toplam 80 milyon dolarlık domates ve salatalık ihracatının 57 milyon doları Antalya’dan yapıldı. Çandır, “Ülke ihracatının yüzde 72’sini Antalya tek başına sağlıyor. Domateste yüzde 68, salatalıkta yüzde 84 oranında ihracat Antalya kaynaklı. Bu karar, Antalya için kritik bir pazar kaybı anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
Zincirleme ekonomik etkiler bekleniyor
Kararın sadece ihracatı değil, iç piyasayı ve fiyatları da etkileyeceğine dikkat çeken Çandır, “Arz fazlası ve fiyat düşüşleri gelirleri azaltacak, istihdamı riske atacaktır. Tarımsal üretimden lojistiğe, paketlemeden soğuk hava depolarına kadar zincirleme olumsuz etkiler oluşacaktır” dedi.
Acil diplomatik ve ekonomik önlemler çağrısı
Çandır, kısa ve uzun vadeli önlemler alınması gerektiğini vurguladı. “Ukrayna ile diplomatik temas kurulmalı, Dünya Ticaret Örgütü nezdinde hukuki girişimler değerlendirilmelidir. İhracatçılar yeni pazarlara yönlendirilmeli, Orta Asya, Körfez ve Doğu Avrupa gibi alternatif pazarlar geliştirilmelidir. Mevcut Avrupa pazarları da derinleştirilmelidir. Üretici ve ihracatçılar için acil destek programları hayata geçirilmeli, anti-damping vergilerinden doğan kayıplar mali destek ve lojistik teşviklerle telafi edilmelidir” diye konuştu.
Antalya için stratejik tehdit
Çandır, Ukrayna’nın anti-damping kararının Antalya ekonomisine ciddi zarar vereceğini söyledi: “Domates ve salatalık ihracatımızdaki yüzde 72’lik pay, bu kararın kentimiz için stratejik bir tehdit olduğunu gösteriyor. Antalya’nın tarımsal ihracat gücünü korumak için acil destek şarttır. Kentimizin Ukrayna’ya ihracatı 2020-2024 döneminde istikrarlı bir şekilde artış göstermiştir.”
Ukrayna pazarı adeta duvar ördü
Antalya’dan yapılan ihracatın domateste yüzde 68, salatalıkta yüzde 84 oranında olduğunu hatırlatan Çandır, “Döviz fiyatlarındaki yüzde 30 düşüş zaten zorluk yaratırken, Ukrayna’nın yüzde 25 civarındaki ek anti-damping vergisi pazarımız için yok edici bir engel oluşturuyor. Bu pazarı kaybetmek, sektörümüz ve kentimiz için ağır bir maliyet anlamına geliyor” uyarısında bulundu.
