Elon Musk Tesla’nın yeni ödeme planıyla ilk trilyoner olabilir
Tesla yönetim kurulu, cuma günü CE Elon Musk’ın, çok iddialı kurumsal hedeflere ulaşması halinde dünyanın ilk trilyoneri olmasını sağlayabilecek bir ücret paketi önerdi. Bir menkul kıymetler dosyasına göre zaten dünyanın en zengin kişisi olan Musk, paketin tam değerini elde etmek için gelecek on yıl içinde Tesla’nın piyasa değerini sekiz kat artırmak zorunda kalacak.
Tüm ödeme Tesla hisseleri şeklinde olacak. Şirketin hissedarlarının onaylaması gereken bu paket, 6 Kasım’daki yıllık genel kurul toplantısında oylamaya sunulacak. Forbes’a göre Musk’ın serveti 430 milyar dolar. Yeni ücret paketi, Tesla’nın piyasa değerini yaklaşık 1,1 trilyon dolardan 8,5 trilyon dolara çıkarabilirse, servetine yaklaşık 900 milyar dolar daha ekleyecek. Bu kurumsal tarih boyunca herhangi bir yöneticinin alacağı en yüksek ödeme olacak.
Hisseleri nakde çevirebilmek için 7 yıl koşulu
Musk, hisselerin herhangi bir kısmını nakde çevirebilmek için Tesla’da en az yedi buçuk yıl kalmak zorunda ve tam ödülü almak için ise 10 yıl geçmesi gerekecek. Ayrıca bir milyon otonom taksi ve insansı robotun ticari kullanımı gibi çok iddialı operasyonel kilometre taşlarını gerçekleştirmek zorunda ve kârda 24 katın üzerinde artış sağlanmalı. Bu hedeflerin birçoğunu tutturmak oldukça zor olabilir. Dünya genelinde birçok başka şirket, sürücüsüz otomobiller ve robotları mükemmelleştirmek için yarışıyor.
Tesla yönetim kurulu başkanı Robyn Denholm ve yönetim kurulu üyesi Kathleen Wilson-Thompson, hissedarlara yazdıkları mektupta, “Elon’ın elde tutulması ve motive edilmesi, Tesla’nın bu hedeflere ulaşması ve tarihin en değerli şirketi haline gelmesi için temel” dedi.
Cömert ücret planı, bazı hissedarlar tarafından Musk’a aşırı ödül verildiği gerekçesiyle eleştirilecek gibi görünüyor. Bazı yatırımcılar, CEO’nun son yıllarda kötü performans sergilediğini ve şirketi zedeleyen davranışlarda bulunduğunu söylüyor. Bu paket, Musk’ın zaten yoğun olan incelemesini daha da artıracak; Musk, taraftarları tarafından bir dahi olarak görülürken, eleştirmenleri tarafından tehlikeli bir zengin olarak değerlendiriliyor.
Tesla’nın satışları ve karı, Musk’ın sağcı politikalara girişmesiyle geçen yıl düşüş yaşadı. Musk, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminde birkaç ay çalıştı ve bu, birçok liberal elektrikli araç alıcısını kızdırdı. Tesla üzerinde önemli kontrol sahibi olmasına rağmen Musk, birçok başka iş alanıyla da ilgileniyor. Bunlar arasında roket şirketi SpaceX ve sosyal medya sitesi X’in sahibi yapay zeka girişimi xAI bulunuyor.
Plan, Musk’ın diğer girişimlere ya da siyasi faaliyetlere ne kadar zaman ayıracağına dair herhangi bir kısıtlama getirmiyor. Bu ödeme planı, Musk’ın o zamanlar çok uzak görünen hedeflere ulaşması durumunda milyonlarca Tesla hissesi kazandığı 2018 planını yansıtıyor. Musk hedeflere ulaştı ancak Delaware’de bir yargıç, hissedarların aşırı olduğu ve yönetim kurulunun yatırımcıları yeterince bilgilendirmediği iddiasıyla bu planı iptal etti. Tesla, eyalet Yüksek Mahkemesi’ne itiraz etti.
Tesla’nın bugün dosyaladığı belgeler, Delaware davasının şirketin itirazı başarısız olursa Musk’ın 2018 planı kapsamındaki tazminatını geri getirecek önlemleri içeriyor. Perşembe günü hisse fiyatıyla, 2018 paketi 96 milyar dolar değerinde olurdu. Hissedarlar son ödeme paketini onaylarsa, muhalif yatırımcıların bunu zorlaması daha zor olacak. Bu yıl Tesla, kurumsal merkezini Delaware’den Texas’a taşıdı; burada eyalet yasaları, küçük paya sahip hissedarların şirketlere dava açmasını zorlaştırıyor.
Tesla elektrikli araba pazarının öncüsü oldu ama Güney Koreli SNE Research firmasının derlediği rakamlara göre, dünya çapında satılan araç sayısında Çinli otomobil üreticileri BYD ve Geely’nin gerisinde kaldı ve Volkswagen tarafından geçilme riski taşıyor.
Düşüşün sebebi olarak görülüyor
Bazı analistler, Musk’ı düşüşün sebebi olarak gösteriyor. Cybertruck pikap geliştirmek için kaynakları boşa harcadığını, oysa daha geniş kitlelere hitap eden yeni modeller üzerinde çalışılması gerektiğini söylüyorlar. Çinli üreticiler ve General Motors, Hyundai gibi köklü markalar, Tesla’nın ana ürünleri Model 3 sedan ve Model Y SUV’nin giderek demode görünmesine neden olan onlarca elektrikli araç çıkardı.
Musk, araba satışlarının önemini küçümseyerek Tesla’nın geleceğinin yapay zekada, sürücüsüz araçlarda ve insansı robotlarda olduğunu söyledi. Pazartesi günü şirket, Güneş enerjisinden güç alınan, insanların sürücüsüz araçlarla seyahat ettiği ve robotların rutin işleri devraldığı bir “sürdürülebilir bolluk” çağının öncüsü olacaklarını belirten Master Plan 4’ü açıkladı. X platformunda yayınlanan açıklamada, “Bugün, eşi benzeri görülmemiş bir büyüme için hazırlanan devrimci bir dönemin eşiğindeyiz” dedi.
Nvidia’dan iki kat daha değerli hale gelmeli
Denholm ve Wilson-Thompson hissedarlara yazdıkları mektupta, “Elon’ın eşsiz vizyonu, bu kritik dönüm noktasını yönetmek için hayati önem taşıyor” ifadelerini kullandı. Ancak, Musk olmadan bir geleceğe de işaret ederek, “uzun vadeli CEO devri için bir çerçeve geliştirilmesi” konusunda yönetim kuruluyla çalışacağını belirttiler.
Ücret planına göre, Tesla’nın piyasa değeri 2 trilyon dolara ulaşırsa Musk 35 milyon hisse almaya hak kazanacak. Tesla’nın değeri 8,5 trilyon dolara yükselene kadar ek hisseler alacak. Plan, Musk’ın hisse fiyatındaki artıştan yaklaşık 335 dolardan sonra kar etmesini sağlayacak şekilde yapılandırılmış. Musk’ın tam ödülü alabilmesi için Tesla’nın işletme karının geçen yılki 17 milyar dolardan 400 milyar dolara yükselmesi gerekecek.
Musk, hisselerin hiçbirini yıllarca satamayacak olsa da oy haklarını hemen kullanarak şirket üzerindeki kontrolünü artıracak. Tüm hisseleri toplarsa ve hiç satmazsa Tesla’daki payı şu anki yüzde 13’ten yaklaşık yüzde 25’e yükselecek. Vergiler bu oranı azaltabilir. Hedeflerin iddialı olduğu konusunda pek şüphe yok. Plana göre Tesla, yapay zeka çipleri üreten ve şu anda dünyanın en değerli halka açık şirketi olan Nvidia’dan iki kat daha değerli hale gelmeli.
