Trump'tan ABD - Çin uzlaşısına ilişkin açıklama

ABD Başkanı Donald Trump, Çin ile yürütülen ticaret müzakerelerinde nadir toprak elementlerinin tedarikine ilişkin bir uzlaşmaya varıldığını duyurdu. Çarşamba günü Truth Social üzerinden açıklama yapan Trump, Çin'in ABD’ye bu stratejik hammaddeleri “önceden” tedarik etmeyi kabul ettiğini belirtti.

Trump paylaşımında, “Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ilişki mükemmel” ifadelerini kullanarak, anlaşmanın detaylarına ilişkin şu bilgileri verdi: “Toplamda yüzde 55 gümrük tarifesi alıyoruz, Çin ise yüzde 10 alıyor.” Anlaşmanın, hem kendisi hem de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping tarafından nihai olarak onaylanması gerektiğini vurguladı.

Bu açıklama, ABD ile Çin arasında son haftalarda yeniden yoğunlaşan ticaret diplomasisinin bir parçası niteliğinde. İngiltere'nin başkenti Londra’da 9-10 Haziran tarihlerinde gerçekleştirilen müzakerelerde, taraflar İsviçre’nin Cenevre kentinde geçen ay sağlanan mutabakatın uygulanmasına yönelik bir çerçeve üzerinde prensipte anlaşmaya varmıştı.

Çin’in Uluslararası Ticaret Temsilcisi Li Çınggang, Xinhua ajansına yaptığı açıklamada, Londra’daki temasları “akılcı, profesyonel, samimi ve derin” olarak nitelendirmişti. Li, “Umarız Londra toplantısında kaydedilen ilerleme, Çin ve ABD arasında güvenin güçlendirilmesine, iki ülke arasında ekonomik ve ticari bağların sağlıklı ve istikrarlı gelişimine katkı sağlar” değerlendirmesini yapmıştı.

Amerikan tarafında ise Ticaret Bakanı Howard Lutnick, “Dünyanın en büyük iki ekonomisi bir çerçeve için el sıkıştı. Başkan Trump'ın onayıyla bu çerçeveyi uygulamaya başlayacağız ve Çinliler Başkan Şi'nin onayını alacak” ifadelerini kullanmıştı. Görüşmelere Çin’den Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng, Ticaret Bakanı Vang Vıntao ve Ticaret Temsilcisi Li Çınggang; ABD’den ise Hazine Bakanı Scott Bessent ve Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer da katılmıştı.

ABD ile Çin arasındaki ticaret gerilimi, Nisan ayında başlayan karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanmış; ABD Çin mallarına yüzde 145’e, Çin ise ABD ürünlerine yüzde 125’e kadar vergi uygulamıştı. Ancak 10-11 Mayıs’ta Cenevre’de gerçekleştirilen görüşmelerde, taraflar 90 günlük bir süreyle karşılıklı vergi indirimine gitmişti. Bu kapsamda ABD, tarifesini yüzde 30’a, Çin ise yüzde 10’a çekmişti.

Fakat 30 Mayıs’ta Trump, Çin’i Cenevre mutabakatını ihlal etmekle suçlamış ve özellikle nadir metallerin ihracatına getirilen kısıtlamaların kaldırılmadığını savunmuştu. ABD bu nedenle yapay zeka çiplerinin ihracatına kısıtlama getirmiş, çip tasarımı yazılımlarının satışını durdurmuş ve bazı Çinli öğrencilere yönelik vizeleri iptal etmişti.

5 Haziran’da Trump ve Şi Cinping arasında yapılan telefon görüşmesinde ise taraflar, Cenevre’deki uzlaşmanın uygulanması konusunda ilerleme sağlanması gerektiği konusunda anlaşmıştı. Londra’daki müzakereler bu sürecin devamı niteliğinde.

Nadir toprak elementleri, yüksek teknoloji üretiminden savunma sanayine kadar birçok kritik alanda kullanılıyor. Çin’in bu elementlerdeki küresel hakimiyeti göz önüne alındığında, söz konusu anlaşmanın ekonomik olduğu kadar stratejik etkileri de olacağı değerlendiriliyor.