Trump-Putin görüşmesi öncesi Avrupa’dan ateşkes diplomasisi

Avrupalı liderler, ABD Başkanı Trump’ın Alaska’da Rusya Devlet Başkanı Putin ile yapacağı görüşme öncesinde onunla konuşmak istiyor. Bloombeg’e konuşan yakın kaynaklara göre liderler cuma günü planlanan görüşme öncesi olası bir ateşkes anlaşmasını tartışmak istiyor. Herhangi bir görüşme ABD, Ukrayna ve Avrupa yetkilileri arasında yoğun bir diplomasi hafta sonunun ardından gerçekleşecek. Cumartesi günü İngiltere'de, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ve İngiliz Dışişleri Bakanı David Lammy ile toplantılar da dahil olmak üzere çeşitli görüşmeler yapıldı. AB büyükelçileri pazar günü görüşmeler hakkında bilgilendirildi ve bloğun dışişleri bakanları da konuyu görüşecek.

Rusya’nın şartları

ABD ve Rusya yetkilileri arasında devam eden görüşmelerin bir parçası olarak Putin, ateşkes ve kalıcı bir çözüm amacıyla müzakerelere başlanması için Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesinin tamamını ve 2014 yılında güçlerinin yasadışı olarak ilhak ettiği Kırım'ı Rusya'ya devretmesini şart koşuyor.
 

Petrol piyasası, Trump ve Putin görüşmesine odaklandı. Bu sabah ICE’de Brent ham petrolü yüzde 0,6 düşerek 66,18 dolara, ABD Batı Teksas ham petrolü 40 düşüşle 65,52 dolara geriledi. 

Böyle bir sonuç, Kiev'in Ukrayna'nın kontrolü altında bulunan Luhansk ve Donetsk bölgelerinin bir kısmını terk etmesini ve Rusya'ya, Şubat 2022'de başlayan tam ölçekli işgalden bu yana ordusunun askeri olarak başaramadığı bir zaferi teslim etmesini gerektirecek.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte pazar günü ABC’nin This Week programında, süreç ilerlerse, Ukrayna'ya güvenlik garantileriyle birlikte toprakların da masaya yatırılmak zorunda kalacağını ifade etti. Bunun, Ukrayna'nın bazı bölgelerinin kontrolünü kaybettiğini kabul etmesini ancak bu bölgeler üzerindeki egemenliğini resmi olarak terk etmemesini içerebileceğini öne sürdü.

Ukrayna ve Avrupalı müttefikleri, daha kalıcı bir çözüm için yapılacak görüşmelerin öncesinde, mevcut cephe hattını donduran bir ateşkesin sağlanması için baskı yapıyorlar. Ayrıca, Putin'i ikna etmek için Moskova'ya yaptırımlar yoluyla ekonomik baskı uygulamaya devam edilmesi gerektiğine inanıyorlar. Trump, geçen cuma günü sona eren ABD'nin verdiği  son tarihinden önce Rusya'ya yaptırım uygulayacağı tehdidinde bulunmuştu ancak başkan şu ana kadar Kremlin'e karşı, Hindistan'ın Rus petrolü alımları nedeniyle ek gümrük vergileri uygulamak dışında doğrudan bir önlem almaktan kaçındı.

Ekonomik baskı sürsün istiyorlar

Ukrayna ve Avrupalı müttefikleri, daha kalıcı bir çözüm için yapılacak görüşmelerin öncesinde, mevcut cephe hattını donduran bir ateşkesin sağlanması için baskı yapıyorlar. Ayrıca, Putin'i ikna etmek için Moskova'ya yaptırımlar yoluyla ekonomik baskı uygulamaya devam edilmesi gerektiğine inanıyorlar. Trump, geçen Cuma günü sona eren ABD'nin son tarihinden önce Rusya'ya yaptırım uygulayacağı tehdidinde bulunmuştu, ancak başkan şu ana kadar Kremlin'e karşı, Hindistan'ın Rus petrolü alımları nedeniyle ek gümrük vergileri uygulamak dışında doğrudan bir önlem almaktan kaçındı.
Bir AB yetkilisi, ABD'nin devam eden diplomasiye yakından dahil olduğunu ve Avrupa ile uyum içinde olmaya ilgi gösterdiğini söyledi. ABD ve Rus yetkililerin tartıştığı anlaşmanın şartlarına göre Moskova Ukrayna'nın Herson ve Zaporizhzhia bölgelerindeki mevcut savaş hatları boyunca saldırılarını durduracak.

Rusya geri adım atacak mı?

Moskova'nın şu anda işgal ettiği toprakları, aralarında Avrupa'nın en büyüğü olan Zaporizhzhia nükleer santralinin de bulunduğu toprakları terk etmeye hazır olup olmadığı belirsiz. Putin, savaş hedeflerinin değişmediğini defalarca vurguladı. Bu hedefler arasında Kiev'in tarafsız statüyü kabul etmesi, NATO üyeliği hedefinden vazgeçmesi ve Kırım ile Ukrayna'nın doğu ve güneyindeki diğer dört bölgenin Rusya'ya katılmasına razı olması yer alıyor.

Donetsk ve Luhansk'ın bazı bölgeleri, Kremlin'in Kırım'ı ele geçirme operasyonundan kısa bir süre sonra ayrılıkçı şiddeti kışkırttığı 2014 yılından bu yana Rus işgali altında. Putin, Eylül 2022'de bu dört Ukrayna bölgesini ilhak ettiğini açıkladıktan sonra, bu bölgeleri “sonsuza kadar” Rusya'nın bir parçası ilan etti ancak Putin'in güçleri bu bölgeleri hiçbir zaman tam olarak kontrol altına alamadı.