Ticaret savaşının ilk etkileri: Çin’de imalat faaliyetleri yavaşladı

ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergileri Çin'deki fabrikalara şimdiden zarar vermeye başladı. Çin menşeli mallara uygulanan ithalat vergilerini yüzde 145'e çıkaran ticaret savaşının üzerinden üç hafta geçmişken, imalat faaliyetlerine ilişkin resmi bir rapor, nisan ayında Çin fabrikalarının bir yıldan uzun bir sürenin en keskin aylık yavaşlamasını yaşadığını gösterdi.

Anlaşma baskısı arttı

Ulusal İstatistik Bürosu tarafından yayınlanan ve sanayi firmalarına yönelik bir anket olan rapor, ABD gümrük vergilerinin Çin ekonomisini nasıl etkilediğine dair ilk resmi göstergeyi sunuyor. Çin, ABD'nin gümrük vergilerine Amerikan mallarına uyguladığı yüzde 125'lik gümrük vergileriyle karşılık verdi. Ticari çekişme ABD ve Çin'in büyümesini ve potansiyel olarak küresel ekonomiyi tehdit ediyor. Her iki ülkede de ortaya çıkan sıkıntı işaretleri, Trump ve Çin'in lideri Şi Cinping'in çıkmazı kırmak için bir anlaşma yapmaları yönündeki baskıyı arttırdı.

Ancak ne Pekin ne de Washington göz kırpmaya hazır görünüyor. Çin Dışişleri Bakanlığı salı günü bir video yayınlayarak ülkenin “bir kabadayıya” boyun eğmeyi reddettiğini söyledi. Başkan Trump, salı günü ABC News'a verdiği röportajda Çin'in “bizi kimsenin kazıklamadığı kadar kazıkladığını” söyleyerek geri adım atmadı. Salı günü, nakliye devi United Parcel Service (UPS) bu yıl 20.000 kişiyi işten çıkaracağını ve 73 binayı kapatacağını duyurdu. General Motors, Trump'ın ithal otomobillere ve ithal parçalara uyguladığı gümrük vergilerini gerekçe göstererek, bu yıl için daha önce yaptığı sağlam kâr artışı tahminine artık sadık kalamayacağını söyledi. ABD tüketici güveni son beş yılın en düşük seviyesine geriledi.

Çin'in imalat satın alma yöneticileri endeksi mart ayındaki 50,5 seviyesinden nisan ayında 49,0'a geriledi. Endeksin 50'nin altına inmesi sektördeki faaliyetlerin kötüleştiğine işaret ediyor. Endeks, gümrük tarifeleri öncesinde siparişlerdeki artışın etkisiyle önceki iki ayda 50'nin üzerindeydi. Nisan ayı rakamı ekonomistlerin beklentilerinin altında kaldı. Anketin ihracat için yeni mal siparişleri verileri Covid-19 pandemisinden bu yana en düşük seviyelerdeydi ve genel endeksi aşağı çekti. Ayrıca, imalat istihdamı göstergesi şubat 2024'ten bu yana en düşük seviyesine geriledi.

“Çin ekonomisi baskı altına girdi”

Capital Economics'te Çin ekonomisti olan Zichun Huang, müşterilerine gönderdiği bir notta verilerin “dış talep soğudukça Çin ekonomisinin baskı altına girdiğini gösterdiğini” söyledi. Huang, hükümetin ekonomiye para pompalamak için attığı adımların “sürüklenmeyi tamamen telafi etme olasılığının düşük olduğunu” belirtti. Capital Economics, Çin ekonomisinin bu yıl yüzde 3,5 büyüyeceğini tahmin ediyor ki bu da hükümetin yüzde 5'lik büyüme hedefinin oldukça altında.

5,7 milyon kişi işini kaybedebilir

Nomura Securities salı günü yayınladığı bir araştırma raporunda, Çin'in ABD'ye ihracatının yüzde 50 düşmesi halinde Çin'de 5,7 milyon kişinin işini hemen kaybedebileceğini belirtti. Uzun vadeli etkiler ekonomiye yayıldığında bu sayı 15.8 milyon işçiye çıkabilir.

Pekin, ABD ile ticaret savaşı sırasında halkını daha fazla harcama yapmaya teşvik etmeyi amaçlayan uzun bir girişim listesiyle ekonomisini destekleme sözü verdi. Önerilen fikirler arasında yerel yönetimleri ihtiyaç sahiplerine yönelik sübvansiyonları arttırmaya ve emeklilerin emeklilik haklarını iyileştirmeye zorlamak da var.

Çinli yetkililer, ülke ekonomisini zorlayan emlak krizi karşısında inatla zayıf kalan iç harcamaları canlandırmayı umuyor. Tüketimdeki bu durgunluğu telafi etmek için Çin ekonomisi ihracata daha da fazla bel bağlamış durumda. Çin, özel şirketlerin haklarını korumayı amaçlayan bir yasayı kabul etti. Ülkenin son yıllarda güvenlik ve devlet kontrolüne odaklanması, Çin'in dünyanın ikinci büyük ekonomisi haline gelmesine yardımcı olan dinamizmin zararına oldu. Özel işletme sahipleri, ekonomik çıkarlarının ve haklarının hükümet öncelikleri ve politikaları lehine genellikle göz ardı edildiğinden şikayet ediyorlar. Görünürde, bu yasa bu endişelerin bazılarını hafifletmeyi amaçlıyor.