Ticaret anlaşmasıyla denge arayışı: Avrupa Trump’a karşı riskleri minimize ediyor

Avrupa için ABD Başkanı Donald Trump'ın ikinci döneminin ilk yılında hayatta kalmak, kıtanın ekonomisine tam olarak yardımcı olmayacak ancak kötü bir etki de yaratmayan bir ticaret anlaşması üzerinde uzlaşmaya varmak anlamına geliyor. İlerlemek, Trump'ın bu yaz birçok Avrupa liderinin kendi iç ekonomik sorunlarından daha fazla ilgilendikleri dış politika konularıyla meşgul olmasını sağlamak anlamına geliyor. Bu konular arasında İran'ın nükleer programının kaderi, Gazze'deki çatışma ve insani kriz ve en önemlisi Ukrayna'nın Rusya'nın işgaline karşı sürdürdüğü savaş yer alıyor.

Riskten kaçınmak

Ticaret anlaşması, Amerika Birleşik Devletleri'nin Avrupa Birliği'nden ithal edilen çoğu ürüne uyguladığı yüzde 15'lik gümrük vergisine odaklanıyor. Bu, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi liderlerin bir tür riskten kaçınma tutumunu yansıtıyor.

Bu liderler, Trump'ın gümrük vergilerinin Avrupa şirketlerine verdiği zarardan daha fazla zarar verebilecek bir ticaret savaşının tırmanmasını göze almak istemiyorlardı. Ayrıca, Avrupalıların defalarca önemli bir barış arabulucusu olarak gördükleri ABD ile diplomatik ilişkilerin daha da bozulmasından kaçınıyorlardı. Von der Leyen pazar günü İskoçya'da Trump ile düzenlediği basın toplantısında, “Bu anlaşma istikrar getirecek. Öngörülebilirlik sağlayacak. Bu, Atlantik'in iki yakasındaki işletmelerimiz için çok önemli” dedi.

Avrupa, daha iyi şartlar elde etmek umuduyla Trump ile daha uzun süre mücadele edebilirdi. AB üyeleri, Avrupa'ya yapılan yaklaşık 100 milyar dolarlık Amerikan ihracatına bir dizi misilleme gümrük vergisi uygulamayı zaten kabul etmişlerdi. Trump, 1 Ağustos'tan itibaren Avrupa ihracatına yüzde 30 vergi uygulama tehdidini yerine getirseydi, bu vergileri uygulamaya koymaya karar verebilirlerdi. Trump daha önce de benzer son tarihleri ertelemişti.

Ekonomiye zarar vereceği konusunda hemfikirdiler

Son günlerde Alman, Fransız ve diğer yetkililerin açıklamaları, bloğun üyelerinin fiilen misilleme yapılıp yapılmayacağı ve ne zaman yapılacağı konusunda birbirlerine yakınlaştıklarını gösterdi. Bunu yapmak için nedenleri vardı. Avrupa Birliği daha fazla ekonomik büyümeye ihtiyaç duyuyordu. Trump yönetimi dışındaki ekonomistler genel olarak gümrük vergilerinin büyümeyi desteklemek yerine zarar verdiği konusunda uyarıyorlardı. Avrupa liderleri genel olarak bu ekonomistlerle aynı fikirdeydi. 

Merz, anlaşma imzalanmadan önce bu ay gazetecilere verdiği demeçte, “Bu tarifeler, uzun vadeli düzeyleri ne olursa olsun, hepimize zarar veriyor. Sadece biz Avrupalılara değil, uzun vadede Amerikan ekonomisine de zarar vereceğine kesin olarak inanıyorum” dedi. Ancak bir an sonra, Merz, hangi anlaşma yapılırsa yapılsın, büyük bir gümrük vergisi artışına razı olmuş gibi konuştu. Merz, “Başkan Trump, gümrük vergilerini sevdiğini defalarca vurguluyor. Bu, en azından onların bakış açısına göre ticaret açığı devam ettiği sürece, Amerikan hükümetinin bu şekilde hareket edeceğini kabul etmemiz gerektiği anlamına geliyor” ifadelerini kullandı. Pazar günü yayınlanan bir basın açıklamasında Merz, anlaşmayı memnuniyetle karşıladı ancak hayıflanırcasına, “Transatlantik ticaretin daha da kolaylaştırılmasını kesinlikle memnuniyetle karşılardım” diye ekledi.

Ukrayna’ya odaklandılar

Şansölye ve Avrupa'daki meslektaşları, Trump ve Ukrayna konusunda böyle bir pes etme tavrı sergilemediler. Telefon görüşmeleri ve kısa mesajlarla, Beyaz Saray'a yaptıkları ziyaretlerde ve Kanada ve Hollanda'daki zirve toplantılarında, Trump'ı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile olan dostluğunu bir kenara bırakıp Kiev'in savaş çabalarını desteklemeye zorladılar. Onu teşvik ettiler. Amerika'nın Ukrayna'ya desteğinin Putin'i barış görüşmelerine zorlayarak çatışmaya son verebileceği yönündeki büyük umutlarından vazgeçmeyi reddettiler.

Pazar günkü anlaşma, ticaret geriliminin bu veya diğer dış politika taleplerini Trump için karmaşık hale getirme olasılığını azaltıyor. Ancak bu olasılığı tamamen ortadan kaldırmıyor. Kanada ve Meksika bunun nedenini gösteriyor. Bu ülkeler, Trump'ın ilk döneminde ABD ile ticaret anlaşmalarını müzakere ettiler ancak şimdi yeniden müzakerelere geri döndüler.

Trump’ın tutumu her an değişebilir

Küresel ekonomi üzerine odaklanan araştırma şirketi Pantheon Macroeconomics'in araştırmacıları, bu hafta mahkeme itirazları ve diğer belirsizlikleri gerekçe göstererek, açıklanan anlaşmaları kesin karar olarak kabul etmeme konusunda güçlü bir uyarıda bulundu.

Birçok Avrupalı yetkili, Trump'ın Ukrayna'ya destek verme sözleri veya NATO müttefiklerinin saldırıya uğraması durumunda onları savunma taahhüdü için de aynı şeyin geçerli olduğunu özel olarak söylüyor. Trump'ın tutumunun değişebileceğini biliyorlar. Ruh hali değişebilir. Anlaşmalarının şartları her zaman yeniden müzakereye tabidir.