Ticaret anlaşmaları için kritik hafta
ABD Başkanı Donald Trump, BRICS'in Anti-Amerikan politikalarına uygun şekilde hareket eden her ülkeye yüzde 10 ek gümrük vergisi uygulayacağını söyledi. Trump'ın yorumları, ABD'nin bu hafta onlarca ülkeye gümrük vergisi mektubu göndermeye hazırlandığı ve Trump yönetiminin yüksek vergilere verdiği 90 günlük durdurmanı sona ereceği bir haftada geldi. Trump, bu hafta çarşamba gününden itibaren onlarca ülkeye uygulanması planlanan yeni gümrük vergilerinden önce ticaret anlaşmalarına varmak için kritik bir haftayla karşı karşıya. Trump geçen iki hafta içinde vergi ve iç politika yasa tasarısını imzalamak ve İsrail ile İran arasında ateşkes sağlanmasına yardımcı olmak gibi birçok büyük başarı elde etti. ABD'de haziran ayında istihdam artışı ekonomistlerin beklediğinden daha istikrarlı bir seyir izleyerek ekonominin güçlü olduğuna işaret etti.
Trump, hızla yaklaşan son tarih öncesinde oldukça zor bir dizi ticaret anlaşmasını ele alarak ivmesini arttırmaya çalışacak. ABD Başkanı, diğer anlaşmazlık noktalarının yanı sıra, otomobil üreticilerini hedef alanlar da dahil olmak üzere sektöre özel gümrük vergileri konusunda taviz vermeyi reddetti. Trump geçen hafta yaptığı açıklamada, aylar süren karmaşık müzakerelerin ardından ülkelere ABD'ye ihracatlarında uygulanacak yeni gümrük vergisi oranlarını bildiren mektuplar göndermeye başlamak istediğini söyledi. ABD Başkanı, "Bu çok daha kolay. Elimizde 170'den fazla ülke var. Kaç tane anlaşma yapabilirsiniz? İyi anlaşmalar da yapabilirsiniz ama bunlar çok daha karmaşık" dedi.
Trump daha sonra yeni gümrük vergisi oranlarının potansiyel olarak yüzde 10 ila yüzde 70 arasında değişeceğini ve ödemelerin 1 Ağustos'a kadar yapılacağını söyledi. Trump pazar günü yaptığı açıklamada bu hafta onlarca mektubun gönderileceğini ve mektupların pazartesi günü öğlen saatlerinden itibaren teslim edileceğini söyledi.
Tarih yeniden ertelenebilir
Hazine Bakanı Scott Bessent pazar günü CNN'in State of the Union programında yaptığı açıklamada, Trump'ın tutumuna rağmen mektupların tonunun düzinelerce ülkeye yönelik acil gümrük vergisi ilanı olmayabileceğini söyledi. Bessent bunun yerine mektupların, ticaret ortaklarının ABD ile bir anlaşmaya varmak ve nisan ayında açıklanan karşılıklı vergilerden kaçınmak için yerine getirmeleri gerekenlere dair yeni bir son tarih içerebileceğini söyledi.
Bessent, “Başkan Trump bazı ticaret ortaklarımıza mektup göndererek ‘eğer işleri ilerletmezseniz 1 Ağustos'ta bumerang gibi 2 Nisan'daki gümrük vergisi seviyesine geri döneceksiniz’ diyecek” dedi. Beyaz Saray sözcüsü Kush Desai, yönetim ticaret anlaşmalarını tamamlamaya çalışırken ticaretle ilgili her türlü kararın doğrudan Trump'ın kendisinden geleceğini aktarfı.
Trump daha önce nisan ayında uygulamaya koyduğu sözde karşılıklı gümrük vergisi oranlarına 90 günlük bir ara verdiğini duyurmuştu. Bu duraklamanın 9 Temmuz'da sona ermesi planlanıyor. Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett pazar günü CBS'in Face the Nation programında yaptığı açıklamada, yönetimin çarşamba günkü son tarihten önce çeşitli ticaret anlaşmalarını tamamlamayı planladığını ifade etti.
90 günde 90 anlaşma planı tutmadı
Trump ve ekibinin temmuz ayındaki son tarihten önce anlaşmalar yapmak yerine mektup göndermeleri bir değişime işaret ediyor. Nisan ayında ticaret danışmanı Peter Navarro, Trump'ın orijinal karşılıklı tarife planını durdurması ve üç aylık bir uzatmaya izin vermesinin ardından yönetimin 90 gün içinde 90 anlaşma yapacağını öngörmüştü.
Şimdiye kadar sadece üç anlaşma imzaladı ve bunların bazılarında da önemli ayrıntılar eksik. Trump geçen çarşamba günü Vietnam ile bir ticaret anlaşmasını tamamladığını açıkladı. Trump, Amerikan mallarının Vietnam'a gümrüksüz gireceğini, buna karşılık ABD'nin Vietnam mallarından yüzde 20, Vietnam üzerinden geçen diğer ülkelerin ürünlerinden ise yüzde 40 gümrük vergisi alacağını söyledi.
Ancak anlaşmayla ya da gümrük vergisi seviyeleriyle ilgili hiçbir belge henüz yayınlanmadı ve Vietnam'ın Trump'ın ortaya koyduğu şartları gerçekten kabul edip etmediği belirsizliğini koruyor. ABD'li yetkililer, Trump’ın Truth Social hesabında bazı önemli noktaları paylaşmasının ardından çarşamba günü anlaşmanın ayrıntılarını yayınlayacaklarını defalarca taahhüt ettiler ancak bu hala gerçekleşmedi.
Trump'ın paylaşımının ardından düzenlenen basın toplantısında konuşan Vietnam hükümet sözcüsü, “Şu anda Vietnam ve ABD müzakere ekipleri, iki lider tarafından ele alınan konuları somutlaştırmak için koordinasyon içinde çalışıyor ve tartışmalar yürütüyor” dedi. Trump'ın ortaya koyduğu şartların en azından bir kısmı sorgulanıyor gibi görünüyor. Konuyla ilgili bilgi sahibi kişilerin Wall Street Journal’a söylediğine göre Trump tüm ABD mallarının Vietnam'a gümrük vergisinden muaf olarak gireceğini açıklasa da Vietnamlılar bu kurala bazı ABD mallarını gümrük vergisine tabi tutacak muafiyetler getirmeye çalışıyor.
Çin’le gizli tutulan anlaşma
Çin ile durum da benzer şekilde belirsiz. Trump'ın ekibi haziran ayında Çinlilerle, nadir toprak elementleri gibi kilit ürünlerde ihracat kontrollerini karşılıklı olarak hafifletmek ve gümrük vergilerinde artıştan kaçınmak için bir anlaşma yaptıklarını söyledi. Ancak yönetim, özel ve gizli bir anlaşma olduğunu söyleyerek bu anlaşmanın ayrıntılarını açıklamayı reddetti ve şimdi ABD'li ekonomi yetkilileri Çinlilerin gizli anlaşmanın standartlarına uymayabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
ABD Hazine Bakan Yardımcısı Michael Faulkender çarşamba günü CNBC'de yaptığı açıklamada, “Elementler söz konusu olduğunda, yine bazı ilerlemeler kaydedildiğini görüyoruz ancak Çin'i bu müzakerelerde üzerinde anlaştıkları gibi bu nadir topraklara ve mıknatıslara erişimi hızlandırmaya çağırıyoruz” dedi. Faulkender ayrıca, iki tarafın Londra ve Cenevre'de bir araya gelmesinin ardından Çin ile yapılan anlaşmanın “çerçeveye daha fazla ayrıntı koymak için” hala çalışıldığını söyledi.
Sırada Hindistan mı var?
Trump'ın ticaret anlaşması gündeminde sırada Hindistan olabilir. Trump son haftalarda dünyanın en kalabalık ülkesiyle bir anlaşmanın tamamlanmaya yakın olduğuna inandığını söyledi ve Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar geçen hafta Washington'daydı.
Ancak bu anlaşma gerçekleşmezse, Hindistan da ABD gümrük vergilerine karşı önlemler hazırladı. Geçen hafta Hindistan hükümeti Dünya Ticaret Örgütü'ne Washington'ın otomobillere yönelik gümrük vergilerine karşılık olarak ABD mallarına karşı misilleme vergileri hazırladığını bildirdi. Hindistan'ın talebi üzerine dağıtılan DTÖ açıklamasına göre bu eylem “ABD menşeli seçilmiş ürünlere uygulanan gümrük vergilerinin arttırılması” anlamına geliyor.
