Silikon Vadisi'nin yeni stratejisi: Startup kültürü çöküyor mu?
Yapay zeka yarışında hızla öne geçmek isteyen teknoloji devleri, startup kurucularını ve yetenekli araştırmacıları milyar dolarlık anlaşmalarla doğrudan işe alıyor. Ancak bu 'tersine satın alma' trendi, yalnızca küçük yatırımcıları ve startup çalışanlarını değil, Silikon Vadisi'nin risk almaya dayalı inovasyon kültürünü de tehdit ediyor.
18 Ağustos 2025, 11:12
Güncelleme: 18 Ağustos 2025, 11:20
Büyük teknoloji şirketlerinin yapay zeka yeteneklerine olan doyumsuz açlığı, altın yumurtlayan tavuğu öldürme tehlikesi yaratıyor. Teknoloji şirketleri, yapay zeka araştırmacılarına milyarlarca dolar ödüyor ve en parlak beyinleri kapmak için alışılmadık taktikler kullanıyor. Wall Street Journal’a göre bu hamleleri, yapay zeka üstünlüğü mücadelesinde kısa vadede onlara yardımcı olabilir ancak aynı zamanda çok ihtiyaç duydukları Silikon Vadisi'nin inovasyona dayalı temelini de baltalayabilir. Bir milyar dolar değerindeki iş tekliflerinin yanı sıra, Microsoft, Meta Platforms, Amazon.com ve Google'ın ana şirketi Alphabet, “tersine satın alma” olarak adlandırılan bir uygulamaya yöneldi: Startup'ları satın almak yerine, kurucuları ve en iyi yapay zeka araştırmacılarını işe aldılar veya sadece startup'ların teknolojisinin lisansını aldılar.
Microsoft, geçen yıl Inflection AI ile bunu gerçekleştirdi ve Copilot AI işini yönetmesi için şirketin CEO'su Mustafa Suleyman'ı işe aldı ve şirkete 650 milyon dolarlık lisans ücreti ödedi. Meta ise haziran ayında AI veri etiketleme uzmanı Scale AI ile bunu gerçekleştirdi ve CEO Alexandr Wang ve Scale çalışanlarından oluşan bir ekip karşılığında şirkete 14,8 milyar dolarlık yatırım teklif etti.
Bu tür hamleler, şu anda önde gelen teknoloji şirketlerinin ihtiyaçlarına uygun. Şirketler, nesilde bir kez karşılaşılan bir fırsat olarak gördükleri yapay zeka yarışında, işe alımları hızlı bir şekilde gerçekleştiriyor. Bu hamleler nispeten karmaşık değil; şirketler, satın alma sonrası entegrasyon çabası olmadan istedikleri yetenek ve teknolojiyi elde ediyor. Belki de en önemlisi, ABD’de tüm şirketlerin bir tür antitröst denetimi altında olduğu bir dönemde, bu hamleler için yetkililerin onayı gerekmiyor.
Silikon Vadisi'nde temel anlaşmalar her zaman, eşit derecede büyük bir ödül umuduyla büyük riskler almaya dayandı. Çoğu girişim başarısız olur ancak başarılı olanlar çok büyük başarılar elde eder, risk sermayesi destekçilerine yüz kat veya daha fazla getiri sağlayabilir ve çoğu hisse senedi vaadiyle cezbedilen çalışanlarını zengin edebilir.
Bu birden fazla şirketten oluşan çeşitlendirilmiş bir portföy değil, tek bir şirketin başarısına bağlı olan, risk sermayesi destekli girişimlerin sıradan çalışanları için özellikle riskli bir iş. Ancak tersine satın almalarla boşaltılan veya büyük teknoloji şirketlerinin işe alım çılgınlığında göz ardı edilen birçok girişim çalışanı için ödüller pek de cazip olmadı.
Bir grup teknoloji çalışanının istediği maaşları alamamış olması o kadar da önemli görünmeyebilir. Ancak Silikon Vadisi'nin inovasyon makinesi, kurucular veya önde gelen araştırmacılar dışında, satış, pazarlama, insan kaynakları veya büyük mühendislik ekiplerinin bir parçası olan çalışanlardan oluşan bir ordusu olmadan çalışamaz. İşte mağdur olanlar da bunlar. Risk sermayesi şirketi Decibel'in kurucu ortağı Jon Sakoda, “Bu sisteme inanan çok sayıda çalışan var ve tarih ve geleneklere göre buraya gelip değerli bir şey yaratmaya çalışırsınız ve eğer başarılı olursanız, herkes kazanır. Bir şirkette hissesi olduğunu sandığınız halde aslında hissesi yoksa, güven kaybı olur” dedi.
Tersine satın alma eğilimi devam ederse, riskli bir girişime katılmaya cesaret edebilecek birçok kişinin diğer seçeneklerine daha fazla ağırlık vermesi muhtemel. Bunun yerine, kendileri için daha güvenli bir yol olan büyük teknoloji şirketlerine doğrudan gidebilirler, ancak bu da mevcut girişimci yetenek havuzunu daha sığ hale getirir.
Android, Google'ın 2005 yılında 50 milyon dolar ödeyerek satın aldığı zaman pek tanınmış bir isim değildi ancak şirketin cep telefonu stratejisinin merkezinde yer almaya başladı. Amazon'un 2015 yılında Annapurna Labs'ı 350 milyon dolara satın alması, geniş kapsamlı özel çip çalışmaları için temel oluşturdu. Büyük teknoloji şirketlerinin yapay zeka çılgınlığında mevcut stratejilerini kullanmalarının nedeni yeterince açık. Ancak bunu her yaptıklarında, Silikon Vadisi'ni benzersiz bir teknoloji inovasyonu kaynağı haline getiren girişim kültürünü aşındırıyorlar.
Microsoft, geçen yıl Inflection AI ile bunu gerçekleştirdi ve Copilot AI işini yönetmesi için şirketin CEO'su Mustafa Suleyman'ı işe aldı ve şirkete 650 milyon dolarlık lisans ücreti ödedi. Meta ise haziran ayında AI veri etiketleme uzmanı Scale AI ile bunu gerçekleştirdi ve CEO Alexandr Wang ve Scale çalışanlarından oluşan bir ekip karşılığında şirkete 14,8 milyar dolarlık yatırım teklif etti.
Bu tür hamleler, şu anda önde gelen teknoloji şirketlerinin ihtiyaçlarına uygun. Şirketler, nesilde bir kez karşılaşılan bir fırsat olarak gördükleri yapay zeka yarışında, işe alımları hızlı bir şekilde gerçekleştiriyor. Bu hamleler nispeten karmaşık değil; şirketler, satın alma sonrası entegrasyon çabası olmadan istedikleri yetenek ve teknolojiyi elde ediyor. Belki de en önemlisi, ABD’de tüm şirketlerin bir tür antitröst denetimi altında olduğu bir dönemde, bu hamleler için yetkililerin onayı gerekmiyor.
Profesyonel sporcu düzeyinde maaşlar
Startup tarafında da teşvikler var. Bazı durumlarda, başka şirketlere transfer olan araştırmacılar profesyonel sporcu düzeyinde maaşlar alıyor. Sektör yöneticileri, risk sermayesi fon sağlayıcılarının bu anlaşmalardan büyük kazançlar elde etmediklerini ancak tamamen zarar da etmediklerini söylüyor. Sorun, bu hamlelerin Silikon Vadisi'nin kültürel temellerini sarsması.Silikon Vadisi'nde temel anlaşmalar her zaman, eşit derecede büyük bir ödül umuduyla büyük riskler almaya dayandı. Çoğu girişim başarısız olur ancak başarılı olanlar çok büyük başarılar elde eder, risk sermayesi destekçilerine yüz kat veya daha fazla getiri sağlayabilir ve çoğu hisse senedi vaadiyle cezbedilen çalışanlarını zengin edebilir.
Bu birden fazla şirketten oluşan çeşitlendirilmiş bir portföy değil, tek bir şirketin başarısına bağlı olan, risk sermayesi destekli girişimlerin sıradan çalışanları için özellikle riskli bir iş. Ancak tersine satın almalarla boşaltılan veya büyük teknoloji şirketlerinin işe alım çılgınlığında göz ardı edilen birçok girişim çalışanı için ödüller pek de cazip olmadı.
Mağdur olan çalışmalar
Google temmuz ayında 2,4 milyar dolarlık bir anlaşma ile Windsurf adlı bir startup şirketini satın aldığında, kalan çalışanların bazıları startup şirketinin ofisinde gözyaşlarına boğuldu. Şirketin geri kalan kısmı başka bir AI startup şirketi tarafından hızla satın alındı ancak bu çalışanlar bekledikleri türden bir ödeme almadılar. Google anlaşmasından önce OpenAI, Silikon Vadisi'nde standart bir satın alma işlemi olacak şekilde Windsurf'u 3 milyar dolara satın almak için görüşmeler yapıyordu.Bir grup teknoloji çalışanının istediği maaşları alamamış olması o kadar da önemli görünmeyebilir. Ancak Silikon Vadisi'nin inovasyon makinesi, kurucular veya önde gelen araştırmacılar dışında, satış, pazarlama, insan kaynakları veya büyük mühendislik ekiplerinin bir parçası olan çalışanlardan oluşan bir ordusu olmadan çalışamaz. İşte mağdur olanlar da bunlar. Risk sermayesi şirketi Decibel'in kurucu ortağı Jon Sakoda, “Bu sisteme inanan çok sayıda çalışan var ve tarih ve geleneklere göre buraya gelip değerli bir şey yaratmaya çalışırsınız ve eğer başarılı olursanız, herkes kazanır. Bir şirkette hissesi olduğunu sandığınız halde aslında hissesi yoksa, güven kaybı olur” dedi.
Tersine satın alma eğilimi devam ederse, riskli bir girişime katılmaya cesaret edebilecek birçok kişinin diğer seçeneklerine daha fazla ağırlık vermesi muhtemel. Bunun yerine, kendileri için daha güvenli bir yol olan büyük teknoloji şirketlerine doğrudan gidebilirler, ancak bu da mevcut girişimci yetenek havuzunu daha sığ hale getirir.
5 yılda 100’den fazla girişimi aldılar
Büyük teknoloji şirketlerinin işe alım taktikleri, nihayetinde sadece risk sermayedarları ve girişimciler için değil, dev şirketler için de sorun yaratabilir. Dealogic verilerine göre Microsoft, Alphabet, Meta ve Amazon, 2020'den bu yana toplamda 100'den fazla şirketi satın aldı ve yüzlerce şirkete daha yatırım yaptı.Android, Google'ın 2005 yılında 50 milyon dolar ödeyerek satın aldığı zaman pek tanınmış bir isim değildi ancak şirketin cep telefonu stratejisinin merkezinde yer almaya başladı. Amazon'un 2015 yılında Annapurna Labs'ı 350 milyon dolara satın alması, geniş kapsamlı özel çip çalışmaları için temel oluşturdu. Büyük teknoloji şirketlerinin yapay zeka çılgınlığında mevcut stratejilerini kullanmalarının nedeni yeterince açık. Ancak bunu her yaptıklarında, Silikon Vadisi'ni benzersiz bir teknoloji inovasyonu kaynağı haline getiren girişim kültürünü aşındırıyorlar.
