Sanat eseri satışları geçen yıl yüzde 12 düştü

 Art Basel ve UBS Küresel Sanat Piyasası Raporu'na göre uluslararası sanat piyasasındaki satışlar 2024 yılında yüzde 12 azaldı. Sanat piyasasının büyüklüğü ve sağlığı konusunda en güvenilir gösterge olarak görülen yıllık raporda, satışların üst üste ikinci yıl düştüğü belirtildi.

2024'ü jeopolitik gerginliklerin, ekonomik dalgalanmaların ve ticari parçalanmanın devam ettiği bir yıl olarak tanımlayan rapora göre düşüş en üst seviyedeki soğumadan kaynaklandı. Rapora göre 10 milyon doların üzerindeki eserlerin müzayede satışları yüzde 39 oranında düşerken, 10 milyon doların üzerinde ciroya sahip galerilerin satışları da yüzde 9 oranında azaldı. Raporu kaleme alan ekonomist Clare McAndrew verdiği bir röportajda, “İnsanlar riskten daha fazla kaçındı. Arz tarafında, insanlar işlerin nasıl sonuçlanacağını görmek için bekliyorlardı ve ellerinde tutuyorlardı. Bu da piyasaya gelen malları etkiledi. Alıcılar bu belirsiz, değişken tabloya bakıyorlardı ve paralarını daha likit olan ya da onlara gelir sağlayan bir şeye yatırmak istiyorlardı” dedi.

Küresel satışlar 57,7 milyar dolar

Uluslararası sanat piyasasındaki faaliyetlere ilişkin en çok atıfta bulunulan araştırma olan rapor, müzayede evlerinin kamuya açık verilerine ve yaklaşık 1.600 satıcının anket yanıtlarına dayanarak 2024 yılında küresel sanat satışlarının toplam değerini 57,5 milyar dolar olarak tahmin ediyor.

Rapora göre satışlar 2014 yılında 68,2 milyar dolarla zirveye ulaştı ancak milyarderlerin serveti son 10 yılda iki kattan fazla artarak 15,6 trilyon dolara ulaşmasına rağmen o zamandan bu yana yatay seyretti ya da düştü. Bu süre zarfında diğer lüks malların satışları da arttı; dünyanın en büyük lüks holdingi olan LVMH'nin yıllık cirosu geçen yıl yaklaşık 88 milyar dolar olarak gerçekleşti. McAndrew, “Dünyanın farklı bölgelerinde şu anda sanat satın almayan çok fazla zengin var. Halihazırda satın alan çekirdek insanlara çok fazla odaklanılıyor” diye konuştu.

Rapora göre geçen yıl sanat ticaretinin kilit coğrafi bölgelerinin tümünde satışlar azaldı. Amerika Birleşik Devletleri hakim pazar konumunu korudu ancak rapora göre kısmen “başkanlık seçimlerini çevreleyen siyasi belirsizlik” nedeniyle ciro yüzde 9 düşüşle 24,8 milyar dolara geriledi. Rapora göre, “Brexit'le ilgili zorluklara” rağmen, İngiltere yıllık bazda sadece yüzde 5'lik bir düşüşle 10,4 milyar dolarlık satışla ikinci sıraya yükseldi. Rapora göre Çin'de sanat eseri satışları “yavaşlayan ekonomik büyüme, emlak piyasasında devam eden çöküş ve diğer ekonomik zorluklar” nedeniyle yüzde 31'lik büyük bir düşüşle 2009'dan bu yana en düşük seviye olan 8,4 milyar dolara geriledi.

Daha düşük fiyatlı işlemler arttı

Rapordaki tek parlak nokta, daha düşük fiyat seviyelerindeki faaliyetlerde görülen artış oldu. Rapora göre küresel sanat ticaretinin toplam işlem sayısı, salgın sonrası çevrimiçi ticaretin genişlemesiyle 2024 yılında yüzde 3 artarak 40,5 milyona ulaştı ve zirve yaptı. Rapora göre beş bin doların altında satılan eserlerin müzayede satışları yüzde 7 artarken, cirosu 250 bin doların altında olan daha küçük satıcılar da işlerinde yüzde 17'lik bir artış kaydederek üst üste ikinci büyüme yılını yaşadı.

Art Basel ve UBS'e göre en küçük galeriler yeni alıcıların en büyük payını çekerek küçük galerilerin pazarı daha geniş bir kitleye yaymadaki önemini vurguladı. Rapora göre bayilerin yüzde 80'i satışlarda istikrar ya da iyileşme bekliyor. Ancak bu iyimser yanıtlar, Başkan Trump'ın geçen hafta ABD'ye ithal edilen neredeyse tüm mallara yüksek gümrük vergileri getireceğini açıklamasından ve bunu takip eden borsa düşüşlerinden önce derlenmişti.

Ticaret savaşından da darbe alacak

Her ne kadar sanat şimdilik ABD gümrük vergilerinden muaf gibi görünse de tüccarlar bu önlemlerin ve neden oldukları ekonomik çalkantının uluslararası sanat ticaretine nasıl zarar vereceği konusunda endişeli. Tarifelerin etkilerinin belirsizliğini koruduğunu vurgulayan McAndrew, “Çağdaş pazarın büyümesi, malların sınırlar arasında kolayca hareket edebilmesi üzerine inşa edilmiştir. Sanat piyasasının darbe alması için olabilecek en kötü zaman” dedi. UBS ve Art Basel raporunun 2024 yılında baskılayıcı unsurlar olarak tanımladığı jeopolitik gerilimler, ekonomik dalgalanma ve ticari parçalanma yakın zamanda hafifleyecek gibi görünmüyor.