Leros: Büyük vizyona sahip küçük bir ada

Kalabalık Ege’nin ortasında Leros, gösterişten çok sadeliğe ve sürdürülebilirliğe değer veren nadir adalardan biri.

Adaya vardığımda güneş kayalık yamaçların arkasına çekiliyordu; kekik ve adaçayı kokusu tuzlu havaya karışıyordu. Burası bir varış noktasından çok, hayatın daha yavaş ve dingin bir ritmine hatırlatma gibi. 

O akşam deniz kenarındaki aile işletmesi Paradisos’ta ne yüksek sesli müzik vardı ne de şişirilmiş hesaplar — sadece taze balık, yerel şarap ve kahkahalar… 

Bir sonraki gün gittiğim Apostolis bize manzaralı bir masa ve cömert tabaklar getirdi. Tam 45 yıldır yaptığı yemekler ve organize ettiği gecelerle Türk Yunan dostluğuna hizmet ediyor. 

Sahile birkaç adım uzaklıktaki efsanevi Nefeli Hotel’de kaldım. Burada sabah yüzmek, deneyimin doğal bir parçası. Odalar, adeta bir sanat galerisi gibi canlı renkler ve yaratıcı dokunuşlarla dolu. Sahibi Manolis Mathioudakis yalnızca zarif bir ev sahibi değil, aynı zamanda Leros Otelciler Birliği’nin uzun süredir başkanı — bu da burada misafirperverliğin kişisel tutkuyla ada vizyonunu nasıl harmanladığını gösteriyor.

Leros’un büyüsü görkemde değil, otantiklikte yatıyor — tarihsel ve doğal mirasında ziyaretçilerini büyülemeye devam ediyor.

“Önce sürdürülebilirlik”

13 yılı aşkın süredir belediye başkanı olan Timotheos Kottakis ile güzel bir sohbet yaptık . Leros’un geleceğini şekillendiren enerjik ve istikrarlı bir figür. Felsefesi sorumluluk üzerine kurulu:

“Herkes cenneti hayal eder, ama onu korumak için doğru şekilde misafir kabul etmeliyiz. Leros’a kitlesel turizmden çok mirasını ,sunduğu hizmetlerin kalitesini takdir eden misafirler geliyor.Her şeyden önemlisi çevremizi ve doğal habitatımızı koruyoruz.”

Belediye Başkanı’nın amacı sezonu nisan–ekim arasına yaymak, ziyaretçileri çeşitlendirmek ve altyapıyı güçlendirmek — ancak daima çevreyi koruyarak. AB ve Atina fonları ile yollar yeniliyor, atık yönetimini iyileştiriyor ve uzun süredir devam eden su sıkıntıları çözülüyor.

Yakında Pire’den hızlı feribot seferleri yolculuk süresini 4,5 saate indirecek. Yine de başkan vurguluyor:

“Ulaşılabilirlik önemli, ama kimlik ve sürdürülebilirlik daha önemli. Büyüme adalıların yararına olmalı ve Leros’un benzersiz karakterini ve doğal güzelliğini korumalı.”

Türk ziyareteçi sayısı 30 bine ulaştı

Son yıllarda en dikkat çekici artış karşı kıyıdan geldi. Bodrum–Leros feribotu geçen yıl 14 bin yolcu taşıdı; bu yıl sayı 30 bine ulaştı, üstelik günlük seferlerle. Türk ziyaretçileri cezbeden şeyler arasında gastronomi öne çıkıyor — balık, zeytinyağı ve şarap — karşı kıyıya kıyasla daha makul fiyatlarla.

Başbakan Kyriakos Mitsotakis’in da girişimleri sayesinde, Türk vatandaşlarının Leros üzerinden giriş yapıp 10 farklı adaya seyahat etmelerine ancak yine Leros üzerinden çıkış yapmalarına imkân tanıyor. Bu da adayı Ege’ye gerçek bir kapı haline getiriyor.

Kitle turizmine hayır, çeşitliliğe evet

Otelciler Birliği Başkanı Manolis Mathioudakis , resmi  olarak Leros’ta 17 otel ve bin 240 yatak olduğunu kısa süreli kiralamalarla kapasitenin yaklaşık 4 bine çıkığını ifade ediyor.

“Leros’u özel kılan şey otantik, butik deneyimlerdir” diyor Mathioudakis. Yürüyüş parkurları, dalış noktaları, gastronomi rotaları ve korunmuş mimari miras, büyüme stratejisinin merkezinde.

Mirası geleceğe taşımak

İtalyan döneminden kalan eski karakol, depolar ve hatta bir sinemanın kültürel mekâna dönüştürülmesi planı üzerinde çalışıyorlar . Vromolithos’ta planlanan küçük iskeleler hem tekne erişimini kolaylaştıracak hem de yerel geçim kaynaklarını destekleyecek. Buradaki gelişim hızlı değil, ölçülü.

“Dostluk Denizi”

Sınırlarının ötesinde Leros, Türkiye’deki Güllük ve Didim ile kardeş şehir ilişkileri kurdu. Bu bağlar, sadece törensel olmaktan çıkıp pratik alışverişlere dönüştü: gastronomi festivalleri, öğrenci ziyaretleri, marina entegrasyonları…

Daha geniş vizyon ise bölgesel: Bodrum–Leros–Samos–Kuşadası dörtgeni. Senkronize feribotlar ve tek bir kombine bilet ile bir gün ziyaretçilerin dört destinasyonu tek yolculukta deneyimlemesi mümkün olacak. Marka hazır: “Dostluk Denizi.”

Cennetin geleceği

Leros küçük olabilir ama ufku geniş: yedi aylık bir sezon, nicelikten çok nitelik, özenle restore edilen miras, güçlenen Türk ve Avrupalı bağlantılar ve yeniden canlanan bölgesel iş birlikleri… Çevre koruma yalnızca bir öncelik değil, tüm gelecek planlarının temel taşı.

Şafakta kıyıda yürürken balıkçı  tekneleri sessizce denize açılıyordu . Bir kadın begonvillerini sularken bir çocuk bisikletle tur atıyordu. Elinde havlusu bakir plajların yolunu tutanların yüzündeki mutluluk ifadesi buradaki  huzurun sıradan anlarda gizli olduğunu hissettiriyor.

Leros’un Türk ziyaretçiler için cazip ve samimi bir destinasyon olmasına öncülük eden  Samis Payzanoglu’nun gururla söylediği gibi:

“Büyük vizyona sahip küçük bir ada — Leros’u farklı kılacak olan da bu.”

Leros 2025 rakamlarla

    •    Ziyaretçi sayısı: 14 bin (2024) → 30 bin + (2025)
    •    Otel sayısı: 17 / Yatak kapasitesi: Bin 240
    •    Toplam kapasite (kiralamalarla): ~4 bin
    •    Hedef sezon: Nisan–Ekim (7 ay)
    •    Vize avantajı: Leros üzerinden giriş/çıkış ile 10 adaya seyahat imkânı