Küresel sıcaklıklar gelecek beş yıl içinde ısı rekoru kırabilir

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre küresel sıcaklıkların gelecek beş yıl içinde en az bir yıllık sıcaklık rekoru kırma ihtimali yüzde 80. Bu da aşırı kuraklık, sel ve orman yangını riskini artırıyor. Veriler ayrıca ilk kez, 2030 yılından önce dünyanın sanayi öncesi dönemden 2C daha sıcak bir yıl geçirme olasılığının düşük olduğunu gösterdi ancak bu olasılık bilim insanları tarafından “şok edici” olarak nitelendirildi.

Bugüne kadar ölçülen en sıcak 10 yılın ardından gelen en son orta vadeli küresel iklim güncellemesi insanlar petrol, gaz, kömür ve ağaç yakmayı bırakmadığı takdirde insan sağlığı, ulusal ekonomiler ve doğa için artan tehdide dikkat çekiyor. Kısa vadeli hava gözlemleri ve uzun vadeli iklim projeksiyonlarının sentezlendiği güncellemede, 2025-2029 yılları arasındaki beş yıllık ortalama ısınmanın sanayi öncesi seviyelerin 1,5C'den fazla olma ihtimalinin yüzde 70 olduğu belirtildi.

Bu durum, dünyayı uluslararası bir iklim değişikliği anlaşması olan Paris Anlaşması'nın en iddialı hedefini kırmaya tehlikeli bir şekilde yaklaştıracak ancak bu hedef 20 yıllık bir ortalamaya dayanıyor. Ayrıca yeni raporda, 2020 raporunda yüzde 40 iken 1,5C'nin gelecek beş yıl içinde geçilme olasılığının yüzde 86 olduğunu ifade edildi.

Geçen yılki rekor beklenmiyordu

2024 yılında 1,5C eşiği ilk kez yıllık bazda aşıldı. Bu sonuç 2014'ten önceki beş yıllık tahminlerin hiçbirinde olası görülmüyordu. Geçen yıl, 175 yıllık gözlemsel kayıtlardaki en sıcak yıldı. Dünyanın ne kadar hızlı ısındığının altını çizen son güncellemede, İngiltere Met Ofisi, Barselona Süper Hesaplama Merkezi, Kanada İklim Modelleme ve Analiz Merkezi ve Deutscher Wetterdienst dahil olmak üzere 15 farklı enstitünün katkıda bulunduğu modellerden 220 topluluk üyesi tarafından derlenen 2 C sınırı bile artık istatistiksel bir olasılık olarak görünüyor.

“İklim ısındıkça olasılık daha da artacak”

2030'dan önce 2 C ısıya ulaşılma olasılığı çok düşük görülüyor, yaklaşık yüzde 1. Bunun için güçlü bir El Niño ve pozitif Arktik Salınım gibi birden fazla ısınma faktörünün bir araya gelmesi gerekecek., Ancak daha önce beş yıllık bir zaman diliminde imkansız olduğu düşünülüyordu. Verilerin derlenmesinde öncü rol oynayan Met Office'ten Adam Scaife, “2C'nin makul olması şok edici. Önümüzdeki beş yıl içinde sadece yüzde 1 olarak ortaya çıktı ancak iklim ısındıkça olasılık da artacak” dedi.

Etkiler küresel olarak eşit derecede olmayacak. Kuzey Kutbu'nda kışların küresel ortalamadan 3,5 kat daha hızlı ısınacağı tahmin ediliyor. Bunun nedeni kısmen deniz buzunun erimesi ve karın yüzeyde güneş ısısını uzaya geri yansıtacak bir tabaka oluşturmak yerine doğrudan okyanusa düşmesi. Amazon yağmur ormanlarının daha fazla kuraklık yaşayacağı, Güney Asya, Sahel ve İngiltere dahil Kuzey Avrupa'da ise daha fazla yağmur görüleceği tahmin ediliyor.

Raporun hazırlanmasına öncülük eden Met Office'ten Leon Hermanson, 2025 yılının kayıtlara geçen en sıcak üç yıldan biri olacağını söyledi. WMO iklim hizmetleri direktörü Chris Hewitt raporu sıcak hava dalgaları ve insan sağlığı için endişe verici bir tablo tanımladı. Bununla birlikte, fosil yakıt emisyonlarının azaltılması halinde ısınmanın sınırlandırılması için hala çok geç olmadığını belirtti. Hewitt, “İklim konusunda harekete geçmeliyiz. 1.5 C kaçınılmaz değil” dedi.