İtalya NATO hedefini köprüyle tutturmak istedi, ABD kabul etmedi

ABD, Avrupa müttefiklerinin yeni NATO harcama hedeflerine ulaşmak için “yaratıcı muhasebe” yöntemlerine başvurmasına karşı olduğunu belirtti ve dünyanın en uzun asma köprüsünü savunma harcaması olarak sayma fikrini değerlendiren İtalya’yı hedef tahtasına koydu.

İtalya, diğer Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyeleriyle birlikte, haziran ayında Lahey'de yapılan zirvede ABD Başkanı Donald Trump’ın talebini karşılamak amacıyla savunma harcamalarını GSYİH’nın yüzde 5’ine çıkarmayı taahhüt etti. Bu söz, borç yükü altındaki ve durağan bir ekonominin bu hedefe nasıl ulaşabileceği konusunda soru işaretleri yarattı. Ayrıca, Sicilya adasını İtalya ana karasına bağlayacak 13,5 milyar euroluk (15,7 milyar dolar) projenin savunmayla ilişkili harcama olarak sınıflandırılarak finanse edilip edilemeyeceği fikrine dikkatleri çekti. Ancak ABD bu konuda uyarıyor: “O kadar da değil.”

“Çok geniş kapsamlı yorumluyorlar”

ABD’nin NATO Büyükelçisi Matthew Whitaker, salı günü Slovenya’daki Bled Stratejik Forumu’nda verdiği bir röportajda, “Bugün bile bazı ülkelerle, savunma harcamalarını oldukça geniş kapsamlı yorumladıkları yönünde görüşmeler yaptım” dedi. Büyükelçiye göre yüzde 5 hedefinin doğrudan savunma ve savunmayla ilgili harcamalara yönelik olduğunu net şekilde belirtmek “son derece önemliydi” ve bu taahhüdün “ciddi bir şekilde” alındığını vurguladı. Whiteaker, “Hiçbir askeri stratejik değeri olmayan köprülerden bahsetmiyoruz. Hayali bir dünyada bir şekilde askeri amaçla kullanılacağı varsayılan okullardan da değil” ifadelerini kullandı. 

Bazı İtalyanlar NATO harcaması olduğunu savunuyor

Messina Boğazı’na yapılacak köprünün meşru bir askeri harcama kategorisine girip girmediği özel olarak sorulduğunda Whitaker netti: “Bu durumu çok yakından izliyorum” dedi. Bazı İtalyan yetkililer ve siyasetçiler, köprüyü askeri bir varlık olarak sınıflandırıp NATO harcaması kapsamında saymanın yollarını değerlendiriyordu.

Bir argüman, Sicilya’da NATO güçlerinin de kullandığı birçok önemli askeri üssün bulunmasıydı. Nisan ayında yayımlanan bir hükümet belgesi, köprünün “ulusal ve uluslararası güvenlik açısından stratejik öneme sahip” olduğunu ve “İtalyan ve müttefik silahlı kuvvetlerin hareketliliğini kolaylaştırarak savunma ve güvenlik bağlamında kilit rol oynayacağını” belirtti.

Henüz kesin bir karar alınmış değil ve fikir bakanlık düzeyinde, Maliye, Savunma ve altyapıdan sorumlu kurumlar arasında gündeme getirildi. Savunma Bakanlığı'nın düşünce tarzına aşina bir yetkili, Bloomberg’e bu fikrin bakanlıkta ele alınmadığını söyledi.

“Bu proje çift amaçlı olabilir”

Ulaştırmadan sorumlu olan ve köprü projesine öncülük eden İtalya Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini, seçenekleri açık tutuyor. Geçen ay düzenlediği bir basın toplantısında gazetecilere, “Bu proje çift amaçlı olabilir; yani güvenlik açısından da çok yönlü bir kullanımı olabilir” dedi. Ancak ABD, müttefiklerinin harcamalarının savaşçı birlikler, topçu sistemleri ve tanklar gibi savaşta gerekli unsurlara yönelik olduğuna dair kanıt görmek istiyor, mühendislik harikası projelere değil. Sicilya’ya bir köprü inşa etme hayali, İtalyan diktatör Benito Mussolini dönemine kadar uzanıyor ve eski Başbakan Silvio Berlusconi tarafından da tekrar gündeme getirilmiş ancak daha sonra rafa kaldırılmıştı.

Whitaker’a göre Avrupa savunma harcamalarını artırmış olsa da bu artış yeterince hızlı değil. NATO’ya olan bağlılıkları konusunda bölgeyi dolaşarak müttefiklere “ABD hiçbir yere gitmiyor” mesajı veren Whitaker, üç önemli uyarı dile getiriyor: 

• Asker eksikliği: Avrupa’da, Avrupa ülkelerine ait yeterince savaşçı birlik olmamasından endişeliyim.
• Zayıf büyüme: Bence Avrupa, sadece endüstrilerini korumaya çalışmak yerine ekonomik motorunu onarmaya zaman harcamalı.
• Siber riskler: Gerçekten inanıyorum ki Avrupa’da bir kara savaşı daha çıkarsa, atılacak ilk kurşun bir siber saldırı ya da başka bir hibrit eylem olacaktır.

Bu son gözlemler özellikle dikkat çekici çünkü bunlar, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’i taşıyan uçağın Bulgaristan’a inişi sırasında yaşanan sinyal bozma girişiminin ertesi gününe denk geldi. Yetkililer, bu sinyal karışıklığının muhtemelen Rusya tarafından gerçekleştirildiğini belirtti.