İsrail ile İran arasında karşılıklı saldırılar: Dünden bugüne neler yaşandı?

İsrail’in İran’a yönelik dün başlattığı Yükselen Aslan saldırısı ve İran'ın giriştiği misilleme aralıklarla gece boyu sürdü. İsrail'in saldırılarında aralarında İran Genelkurmay Başkanı Bakıri ile Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı Selami gibi üst düzey askeri yetkililerin de olduğu en az 78 kişi hayatını kaybetti, çoğunluğu sivil 320 kişi de yaralandı.

İran da İsrail'e yönelik Gerçek Vaat 3 ismini verdiği saldırı başlattı. Droneların yanı sıra yüzlerce balistik füzenin fırlatıldığını saldırıda Tel Aviv'de patlamalar yaşandı. Bazı füzeler İsrail'in hava savunma sistemi Demir Kubbe'yi aştı ve patlamalara neden oldu. İran devlet televizyonu füzelerin Tahran ve Şiraz'dan ateşlendiği bilgisini duyurdu.

Dünden bugüne yaşananlardan öne çıkanlar

• İsrailli Haaretz gazetesi sabah saatlerşnde ölü sayısının 10'a yükseldiği yazdı. Times of Israel de 200 kişinin yaralandığını duyurdu.
• ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social hesabından yaptığı paylaşımda ​​"ABD'nin İran'a yapılan saldırıyla hiçbir ilgisi yok. İran tarafından herhangi bir şekilde saldırıya uğrarsak, ABD Silahlı Kuvvetleri'nin tüm gücü ve kudreti daha önce hiç görülmemiş seviyelerde üzerinize çökecektir. Ancak, İran ve İsrail arasında kolayca bir anlaşma sağlayabilir ve bu kanlı çatışmayı sonlandırabiliriz" dedi.

Weizmann Bilim Enstitüsü büyük hasar gördü

• İsrail basınına göre, İran'ın İsrail'e füzelerle düzenlediği misilleme saldırılarında başkent Tel Aviv'in güneyindeki Rehovot kentinde bulunan Weizmann Bilim Enstitüsü de vuruldu.

Enerji altyapısı hedef alınıyor

• İran’ın başkenti Tahran’daki Shahran petrol tesisi, İsrail’in son saldırılarının ardından alevler içinde kaldı. İsrail’in son saatlerde İran’ın enerji altyapısına yönelik birçok saldırı gerçekleştirmesi, çatışmada önemli bir tırmanmayı temsil ediyor.

Trump: Bu barış değildir

• ABD Başkanı Donald Trump, “nükleer silaha sahip bir İran’la barış mümkün değildir” dedi. The Atlantic dergisine konuşan Trump “İran’ın nükleer silaha sahip olmasına karşı hiçbir şey yapmamak isteyen o harika insanlara şunu söylüyorum: Bu barış değildir” ifadelerini kullandı.
• Yemen’deki Husi hareketinin siyasi büro üyesi Hazem el-Assad, İsrail’in İran’dan ağır darbeler alırken, “yenilgilerini örtbas etmek için yalanlar yayarak sahte bir zafer algısı oluşturmaya çalıştığını” söyledi. 
• İsrail’in Kanal 13 televizyonu, İran’dan fırlatılan füzelerin ülkenin kuzeyindeki kıyı kenti Hayfa ile yakınındaki Tamra kasabasına isabet ettiğini bildirdi.
• İran’ın İsrail’e yönelik misilleme saldırılarını başlatmasının ardından, İsrail genelinde halk acilen korunaklı alanlara sığındı. İsrail ordusu, 23.45 sularında İran’dan fırlatılan füze dalgasının sona erdiğini vatandaşlarının sığınaklardan çıkabileceğini duyurdu. 
• Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İsrail’in saldırı düzenlediği yönündeki iddialara rağmen İran’daki önemli uranyum zenginleştirme tesislerinden biri olan Fordow’da herhangi bir hasar bulunmadığını açıkladı.

Erdoğan: Türkiye elinden geleni yapmaya hazır

• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail-İran arasındaki çatışmaları ve yaşananları bölge ve dünya liderleriyle yaptığı telefon görüşmeleriyle değerlendirdi. Erdoğan görüşme sırasında çatışmalara ilişkin "Türkiye elinden geleni yapmaya hazır" ifadelerini kullandı.

"Putin de savaşın sona ermesi gerektiğini düşünüyor"

• ABD Başkanı Donald Trump, Orta Doğu ve Ukrayna’daki çatışmalar hakkında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü açıkladı. Trump, sosyal medya paylaşımında şu ifadeleri kullandı: O da benim gibi İsrail-İran savaşının sona ermesi gerektiğini düşünüyor. Ben de kendisine, onun savaşı da sona ermeli dedim.
• İran ordusu 21.00 sularında ülkenin farklı bölgelerinde “düşman unsuru” olarak nitelendirdiği 10 İsrail uçağının son bir saat içinde vurularak düşürüldüğünü açıkladı.
• İran medyası, İsrail’in ülkenin petrol sahaları ve rafinerilerine yönelik bir dizi saldırı düzenlediğini bildiriyor. Bu saldırılar doğrulanırsa, çatışmada yeni ve tehlikeli bir tırmanma evresi başlamış olacak ve bu durumun küresel petrol fiyatlarını ciddi şekilde yükseltmesi bekleniyor.
• İsrail Hava Kuvvetleri Komutanı Bar, İran'da yüzlerce hedefi vurduklarını ileri sürdü. Bar, vurdukları yüzlerce hedef arasında çok sayıda füze bataryasının da bulunduğunu kaydetti. Karadan havaya füze bataryalarının hedef alınmasıyla İsrail'in İran hava sahasında hareket özgürlüğü kazandığını iddia eden Bar, İsrail'in ilk kez Tahran'da savunma unsurlarını hedef aldığını ileri sürdü. İsrail ordusu, İran'da hedef alınan karadan karaya füze bataryalarının görüntülerini paylaştı. İsrail'in Yedioth Ahronoth gazetesinin haberinde de son 24 saat içinde İran hava savunma sistemlerinin büyük kısmının yok edildiği öne sürüldü.
• İran devlet basınına yansıyan haberlere göre, İran, İsrail'e yönelik saldırılarının durdurulmasına yardımcı olmaları halinde ABD, İngiltere ve Fransa'nın bölgedeki üslerinin ve gemilerinin hedef alınacağı uyarısında bulundu. 

"Gerekirse daha fazlasını da yapacağız"

• Netanyahu; İsrail Başbakanlık Ofisi'nin yayınladığı görüntülü mesajında, İsraillileri ordunun talimatlarına uymaları konusunda uyardı İran'ın İsrail'i ortadan kaldırmak için 2 tehdidi elinde bulundurduğunu iddia eden Netanyahu, bunların nükleer silah ve füzeler olduğuna işaret ederek saldırıya geçmek için "Son dakikadaydık" ifadelerini kullandı. Netanyahu, İran'ın nükleer silah üretmeye çok yaklaştığını savunarak İsrail saldırılarının bu konuda bir başarı sağlamadığı söylemlerine ilişkin "Natanz'ı yok ettik. Zenginleştirme tesisine ağır bir darbe indirdik ve gerekirse daha fazlasını da yapacağız" diye konuştu.

"Tahran'a giden yolu açtık"

• Netanyahu, ikinci tehdit olarak işaret ettiği İran füzelerinin zararının dün gece görüldüğünü belirterek İran'ın füzelerini ve üretim kapasitesini yok etmek için de harekete geçtiklerini kaydetti. "Tahran'a giden yolu açtık" diyen Netanyahu, çok yakında İsrail jetlerinin İran'ın başkenti Tahran'ın semalarında uçacağını vurguladı. Netanyahu "İran rejimine ait her hedef vurulacaktır" şeklinde tehdit etti.
• İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), İran'ın nükleer projesinde görevli dokuz üst düzey bilim insanı ve uzmanın öldürüldüğünü duyurdu. İsrail ordusundan yapılan açıklamada, "İsrail hava kuvvetlerinin düzenlediği saldırılarda, İran rejiminin nükleer silah programını yürüten dokuz kıdemli bilim insanı ve uzman öldürüldü" denildi.

Türkiye sınırına 32 kilometre uzaklıktaki kente saldırdı

• İran, kuzeybatıdaki Salmas kenti yakınlarında hava sahasını ihlal eden İsrail'e ait insansız hava araçlarını (İHA) düşürdüğünü açıkladı. Salmas bölgesi, Türkiye sınırına yaklaşık 32 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Olayla ilgili İsrail makamlarından henüz bir açıklama gelmedi.  
• Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamed el-Busaidi, İran ve ABD arasında Umman'ın başkenti Maskat'ta pazar günü yapılması planlanan nükleer görüşmelerinin gerçekleşmeyeceğini belirtti

13 Haziran'da resmen başladı

İsrail, 13 Haziran'da İran'ın farklı kentlerindeki nükleer tesisler başta olmak üzere ordunun üst komuta kademesini de hedef alan geniş çaplı saldırılar düzenledi. İran Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Genel Komutanı ve bazı üst düzey komutanlar ile 9 nükleer bilim insanı saldırılarda ölürken, toplam sivil kaybı 78 olarak açıklandı. İran ordusunun İsrail'e balistik füzelerle yaptığı misillemede 41 kişi yaralandı.