Hollywood aksiyonu, Hollywood dışında yaşanıyor
Eğer tek önemli şey bütçe olsaydı Way of the Warrior Kid (Savaşçı Çocuğun Yolu) adlı film muhtemelen Atlanta, Kanada, Avustralya ya da Britanya’da çekilirdi. Ancak yapımcı Ben Everard, senaryoyu Galaksinin Koruyucuları yıldızı Chris Pratt’e gösterdiğinde, Pratt kabul etti ama bir tek şart koştu. Pratt, “Los Angeles’ta çekilecek çünkü eşim hamile” demiş.
Everard bunu benimsediği şehri için bir zafer ama aynı zamanda bir uyarı olarak görüyor. Giderek daha fazla projenin başka yerlerde çekilmesi ekonomik açıdan daha mantıklı hale geliyor. Los Angeles’ta çekim yapılması, genellikle hamile bir eş gibi özgün nedenlere bağlı. 41 yaşındaki Everard, yedi filminden beşini burada çekti, bunların üçünde ise başrol oyuncusunun ailevi durumu belirleyici oldu. Eğer Los Angeles County bir ülke olsaydı, ekonomisi dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında yer alırdı. Ancak bu ekonomi şu anda zor bir dönemden geçiyor. Pandemi öncesi, 2019 sonuna kıyasla bordrolu istihdam yüzde 1 daha düşük; ülke genelinde ise yüzde 5 artmış durumda.
İstihdam yüzde 10 azaldı
Bu düşüşün büyük nedenlerinden biri film ve video üretimindeki durgunluk. Çalışma Bakanlığı verilerine göre Los Angeles County’de film ve ses kaydı alanındaki istihdam 2019’dan bu yana yüzde 10 azaldı. İlçedeki film izinlerini koordine eden kâr amacı gütmeyen FilmLA’ya göre uzun metraj filmler, televizyon ve reklamlar dahil olmak üzere tüm prodüksiyon türlerinde “çekim günü” sayısı 2024’te üst üste üçüncü kez düştü. California’nın küresel projelerden aldığı pay ise 2021’deki yüzde 23’ten 2023’te yüzde 18’e geriledi.
Trump’ın çözümü gümrük vergisi
Oyuncu Jon Voight’tan Hollywood’un kötü gidişiyle ilgili bilgi alan ABD Başkanı Donald Trump, geçen ay kendi favori çözümünü sundu: Yurt dışında üretilen filmlere gümrük vergisi. Ancak bu öneri burada pek sıcak karşılanmadı. Hollywood daha çok vergi teşvikleri istiyor. Kaliforniya Valisi Gavin Newsom, film ve TV vergi kredisi bütçesini yıllık 750 milyon dolara çıkarmayı önerdi. Sektör ayrıca bürokrasinin azaltılmasını ve yaşam maliyetini düşürmek için daha fazla konut istiyor.
Disney’in Marvel Stüdyoları süper kahraman filmlerini artık Atlanta yakınlarında ya da İngiltere’de çekiyor. Netflix, New Mexico’daki Albuquerque’deki tesisini büyüttü ve New Jersey’de devasa yeni bir kompleksin temelini attı. Bazı ölçütlere göre İngiltere’deki soundstage alanı Los Angeles’tan daha fazla.
Los Angeles daha da pahalı hale geldi
Bunun iki ana nedeni var: Birincisi, diğer bölgeler daha cazip ve daha az kısıtlayıcı teşvikler sunuyor. İkincisi, her zaman pahalı bir iş yeri olan Los Angeles, artık daha da pahalı hale geldi. Ocak ayındaki yangınlarla daha da kötüleşen konut sıkıntısı, yaşam maliyetini ulaşılamaz hale getirdi.
Los Angeles’ın doğal avantajları çok güçlü. Okyanus, dağlar ve çöl birkaç saatlik mesafede, yani neredeyse her film burada çekilebilir ve mükemmel hava sayesinde neredeyse her gün çekim yapılabilir. FilmLA’in eski başkanı olan Everard, buradaki yetenek havuzuna daha fazla ödemeye değdiğini çünkü bunun ekran kalitesine yansıdığını söyledi.
Son zamanlardaki göçmen baskıları ve ardından gelen protestolar da işleri kolaylaştırmıyor. Everard, “Hukuk ve düzenin bozulması belirsizlik yaratır, bu da verimli film yapımının düşmanıdır. Ayrıca kriz zamanlarında şehir kaynaklarını film setine yönlendirmek sorumsuzluk olur” dedi.
Hollywood’daki bir ana caddeye yakın bir yerde, yönetmen Joseph McGinty Nichol (namıdiğer McG) ofislerinde Way of the Warrior Kid’in kurgusu yapılıyor. Bu stüdyo kompleksi eskiden Charlie Chaplin’e, sonra da Muppets’ın yaratıcısı Jim Henson’a ev sahipliği yapmıştı. McG, Hollywood’un son darbelerini sıralıyor: Covid-19, ardından 2023’teki senarist grevi ve şimdi de yapay zeka: Bu durum adeta bir sandalye kapmaca oyununa benziyor. Yüz kişi dolaşıyor ama 25 sandalye birden çekildi.
Michigan eyaletindeki Kalamazoo’da doğan McG, Hollywood’un Detroit’in izinden gitmesinden endişeli. Büyük stüdyolar ve yayıncılar hâlâ burada olsa da; otomobil üreticileri de hâlâ Michigan merkezli ancak montaj artık başka eyaletlerde ya da ülkelerde yapılıyor.
Orta sınıf daralıyor
New York’taki finans ve Silikon Vadisi’ndeki teknoloji gibi, Los Angeles’taki film sektörü de ağ etkileri sayesinde güçlü. En iyi oyuncular, avukatlar, menajerler, stüdyo yöneticileri ve yönetmenler birbirleriyle çalışmak için burada olmak zorunda. Ancak New York ve Silikon Vadisi uyarı niteliğinde: Her ikisinde de, zengin üst kesim refah içindeyken orta sınıf daralıyor. Wall Street’in yöneticileri ve yatırım bankacıları hâlâ New York’tayken, orta kademe rollerdekiler daha ucuz konutlu ve düşük vergili Denver, Miami ve Dallas gibi şehirlere kayıyor. Nvidia, Apple ve HP gibi büyük teknoloji firmaları hâlâ Silikon Vadisi merkezli ama donanımlarını genellikle Asya’da üretiyorlar.
Yüksek ücretli oyuncular, yönetmenler ve stüdyo yöneticileri sorun yaşamaz. Ancak set işçileri, kameramanlar, kostüm ve dekor tasarımcıları, makyaj sanatçıları ve kurgucular gibi çoğunlukla orta sınıf çalışanlar, azalan iş olanakları ve artan yaşam maliyeti arasında sıkışmış durumda.
Way of the Warrior Kid’in kurgucusu John Dietrick, film sektöründe çalışan eşinin küçük çocukları olduğu için yurtdışında çalışamadığını söyledi. Dietrick, “L.A.’de çekim yapılmadığında bizim için işler de azalıyor. Bu da ayakta kalmamızı zorlaştırıyor” dedi. CVL Economics’ten Adam Fowler, “Prodüktörler yüksek ücretlerin kendilerini mahvettiğinden şikayet ederken sendikalar üyelerinin ayakta kalması için bu ücretlerin gerektiğini savunuyor. Kimse haksız değil. Herkes kaybediyor” ifadelerini kullandı. Bazı prodüksiyon çalışanları o kadar uzun süre Atlanta’da çalıştı ki oraya taşındı; çünkü konut fiyatları Los Angeles’a göre yarı yarıya.
