Hangi ülkeler Trump’la tarifeler için müzakere masasına oturmak istiyor?

ABD Başkanı Donald Trump’ın kapsamlı gümrük tarifelerini 90 günlüğüne durdurmasının ardından Beyaz Saray, birçok ülkeyle ticaret anlaşmalarını müzakere ediyor. Ülkeler de bu duraklamanın Trump yönetimiyle anlaşmaya varmaya çalışırken kendilerine nefes aldıracağını öne sürüyor.

Öne çıkanlar

• Trump, borsayı sarsan ve küresel ekonomik kaosa yol açan yabancı ithalatlara yönelik kapsamlı gümrük vergilerini hafifletti ve en yüksek gümrük vergisi oranlarına 90 günlük bir ara verdi.

• Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Trump yönetiminin birçok ülkenin malları için uyguladığı daha yüksek oranlar yerine, ABD'ye karşı misilleme gümrük vergileri uyguladıktan sonra ithalatı mevcut gümrük vergilerinin üzerine yüzde 125 ek gümrük vergisi oranıyla karşı karşıya kalacak olan Çin hariç, çoğu ithal mal için artık yüzde 10'luk bir temel gümrük vergisi oranı uygulanacak.

• Trump yetkilileri daha önce 75'ten fazla ülkenin ticaret anlaşmalarını müzakere etmek üzere Beyaz Saray'a ulaştığını söylemişti ve ekonomi danışmanı Kevin Hassett Fox and Friends’e verdiği demeçte şu anda 15 ülke ile “masada teklifler” olduğunu belirtti ancak hangileri olduğunu belirtmekten kaçındı. Hassett, müzakerelerin “Hızla ilerlediğini” söyledi.

• NBC News'un isimsiz bir Beyaz Saray kaynağına dayandırdığı haberine göre Trump yönetimi Çin'i çevreleyen Japonya, Güney Kore ve Vietnam gibi ülkelerle müzakerelere öncelik verecek.

• Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, gümrük tarifelerinin durdurulmasından önce Başkan'ın ticaret ekibine ABD'ye müzakere için başvuran “Her bir ülkeyle kişiye özel ticaret anlaşmaları yapma” talimatı verdiğini söyledi ve Bessent de Trump yönetiminin her bir ülkeyle “ısmarlama” anlaşmalar yapacağını ancak bunun ne kadar zaman alacağının henüz belli olmadığını söyledi.

• Trump varılacak herhangi bir anlaşmanın “Amerika'yı ilk sıraya” koyması gerektiğini vurgularken bazı ülkeler bu kadar kolay pes edecek gibi görünmüyor: Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba pazartesi günü yaptığı açıklamada “müzakereleri hızlı bir şekilde tamamlamak uğruna büyük tavizler vermemiz gerektiği görüşünde olmadığını” ifade ederken, Birleşik Krallık Başbakanı Kier Starmer geçen hafta “sadece ulusal çıkarlara uygunsa bir anlaşma yapacağını” söyledi.

Hangi ülkeler müzakere teklif etti?

Japonya: Trump, yönetiminden 90 günlük duraklamadan önce Japon hükümetiyle müzakerelere başlamasını istedi. Ishiba daha önce ABD'ye sıvılaştırılmış doğal gaz, otomobil, tarım ve ulusal güvenlik konularında tavizler içeren bir müzakere paketi sunacağını söylemiş, hükümet de Trump yönetiminin Japon mallarına uyguladığı gümrük vergilerini tamamen kaldırmasını hedeflediğini belirtmişti. Ishiba ülkesinin müzakereleri aceleye getirmeyeceğini söylerken, ticaret müzakerecisi Ryosei Akazawa salı günü yaptığı açıklamada Japon hükümetinin tarifelerin “mümkün olan en erken tarihte” kaldırılmasını isteyeceğini dile getirdi.

Güney Kore: Trump salı sabahı Truth Social'da yaptığı açıklamada Başkan Vekili Han Duck-soo ile “harika bir görüşme” yaptıktan sonra “her iki ülke için de harika bir anlaşma sınırlarına ve olasılığına” ulaştığını söyledi. Reuters'ın haberine göre ülkenin ticaret yetkilileri perşembe günü yaptıkları açıklamada, Trump'ın 90 günlük duraklamasının bir miktar nefes alma imkanı sağladığını ancak ülkenin ABD ile hızlı müzakerelere girişmesinin hala önemli olduğunu belirtti. Salı günü Güney Koreli yetkililer amaçlarının Trump'ın gümrük vergilerinin ülkede yürürlüğe girmesini mümkün olduğunca geciktirmek olduğunu söylemişti.

Avrupa Birliği: AB, Trump'ın 90 günlük gümrük vergisi durdurma kararının ardından planladığı misilleme gümrük vergilerini durdurdu ancak pazartesi günü bir anlaşmaya varılamaması halinde vergilendirilebilecek ek malları açıkladı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen yaptığı açıklamada “Müzakerelere bir şans vermek istiyoruz” dedi. Ancak Bloomberg ABD ve AB arasındaki görüşmelerin şu ana kadar çok az ilerleme kaydettiğini bildirdi ve isimsiz kaynaklar Avrupalı müzakerecilerin yakın tarihli bir toplantıdan Trump yönetiminin bir anlaşma için hedefleri konusunda “çok az netlikle” ayrıldığını belirtti.

Birleşik Krallık: İngiliz yetkililer halihazırda Trump yönetimiyle müzakerelerde bulunuyor ve Trump'ın Birleşik Krallık'a uyguladığı yüzde 10'luk gümrük vergisini düşürmesi karşılığında imtiyazlar teklif ediyor. Başbakan Keir Starmer'ın ofisi, Trump'ın 90 günlük duraklaması ışığında Beyaz Saray ile “soğukkanlı ve sakin bir şekilde” müzakerelere devam edeceklerini söyledi. ABD Başkan Yardımcısı JD Vance salı günü İngiliz internet sitesi UnHerd'e yaptığı açıklamada “Evet, her iki ülkenin de yararına olacak harika bir anlaşmaya varma şansımız yüksek” dedi.

Vietnam: Vietnam Komünist Partisi'nin Beyaz Saray'a gönderdiği ve Trump'ın Vietnam'dan ithal edilen mallara uyguladığı yüzde 46 oranındaki verginin düşürülmesi umuduyla ABD mallarına uygulanan tüm gümrük vergilerinin kaldırılmasını teklif eden mektubun ardından ülke hükümeti perşembe günü yaptığı açıklamada ABD ve Vietnam'ın ticaret müzakerelerine başlamayı kabul ettiğini duyurdu. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping pazartesi günü Vietnam'ı ziyaret ederek komşu ülkeler arasında daha güçlü bağlar kurulması çağrısında bulundu; ancak bu ziyaret Trump'ın gümrük vergileri yürürlüğe girmeden önce planlanmıştı. Trump Çin'in görüşmeleri ABD'yi kandırmak için kasıtlı olarak istediğini düşündüğünü söyledi.

Tayvan: Tayvan hükümeti pazartesi günü yaptığı açıklamada Trump yönetimiyle müzakerelere başladığını ve görüşmelerin sorunsuz gittiğini söyledi. Tayvan daha önce Trump'ın ülkeye uyguladığı yüzde 32'lik gümrük vergilerine misilleme yapmak yerine ABD'deki yatırımlarını artırma sözü vermişti. Ülkenin Dışişleri Bakanı Lin Chia-lung perşembe günü yaptığı açıklamada hükümetin Trump'ın 90 günlük duraklamasının Tayvan'ın “Büyük ABD pazarından faydalanmaya” ve “bir Tayvan-ABD koalisyonu oluşturmaya” çalışırken biraz nefes almasını sağlayacağını umduğunu söyledi.

Hindistan: Ticaret Bakanı Sunil Barthwal salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada Hindistan'ın ABD ile ticaret görüşmelerinde “çok iyi bir ilerleme” kaydettiğini ve “ticaretin serbestleştirilmesi yolunu” izlediğini belirterek Hindistan'ın “ABD ile iyi bir ikili ticaret anlaşması müzakere etmeyi umduğunu” söyledi.

Arjantin: Associated Press'in haberine göre Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei Trump'ın müttefiki ve gümrük vergilerinin açıklanmasının ardından Mar-a-Lago'da özgürlükçü gündemi nedeniyle övüldü. Ancak hükümeti Trump'ın Arjantin mallarına uyguladığı yüzde 10'luk gümrük vergisini müzakere ediyor. Pazartesi günü Milei ile bir araya gelen Bessent, ABD ile ticaretin önündeki engelleri azaltmaya çalıştığı için lideri övdü ancak ABD'nin Arjantin'in gümrük vergilerini indireceği taahhüdünde bulunmadı.

İsrail: Başbakan Binyamin Netanyahu pazartesi günü Beyaz Saray'da Trump'ı ziyaret ederek gazetecilere İsrail'in ABD ile olan ticaret açığını “çok hızlı bir şekilde” kapatacağını ve ülkesinin ABD ile ticaret konusunda nasıl müzakere edileceğine dair bir “model” olarak hizmet etmesini istediğini söyledi. Trump çarşamba günkü duraklamadan önce İsrail'den ithal edilen mallara uyguladığı yüzde 17 oranındaki gümrük vergisini hafifleteceğine dair herhangi bir taahhütte bulunmamıştı ancak Beyaz Saray ekonomi danışmanı Peter Navarro pazar günü yaptığı açıklamada Trump yönetiminin bu ülkeyle aktif müzakereler yürüttüğünü söyledi.

Bangladeş: Bloomberg'ün haberine göre Bangladeş hükümeti pazartesi günü Trump yönetiminden, Amerikan ürünlerine yönelik ithalatını “önemli ölçüde arttırma” sözü verdiği için ülke mallarına yönelik yüzde 37'lik gümrük vergilerini üç ay süreyle durdurmasını istedi.

Kamboçya: Kamboçya Ticaret Bakanlığı, Trump'ın ülkeye yüzde 49 gümrük vergisi getirmesinin ardından Trump yönetimine bir mektup göndererek ABD'den ithal ettiği ürünlere uyguladığı gümrük vergisini yüzde 35'ten yüzde 5'e indirmeyi taahhüt etti. Bakanlık perşembe günü yaptığı açıklamada Beyaz Saray'dan olumlu yanıt aldığını ve yakında müzakere için ABD'ye bir heyet göndereceğini belirtti.

Endonezya: Endonezya Maliye Bakanı perşembe günü Reuters'a verdiği demeçte Trump'ın 90 günlük duraklamasının ülkeye Beyaz Saray ile müzakere etmek ve her iki ülke için de kazan-kazan anlaşması yapmak için zaman tanıyacağını, zira Başkan'ın Endonezya'ya uyguladığı yüzde 32'lik gümrük vergisi oranının GSYH'lerini yüzde 0,5'e kadar azaltma tehdidinde bulunduğunu söyledi.

Lesotho: Washington Post'un haberine göre Trump, tekstil endüstrisi Levi's gibi önde gelen Amerikan markalarına denim sağlayan ve denize kıyısı olmayan bu küçük Afrika ülkesine yüzde 50 gümrük vergisi uyguladı ve Lesotho hükümeti müzakere için Washington'a bir heyet göndermeyi planlıyor.

Avustralya: Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, Trump'ın ülkeye uyguladığı yüzde 10'luk gümrük vergisini haksız olarak nitelendirdi ancak hükümetin buna karşılık herhangi bir misilleme gümrük vergisi uygulamayacağını söyledi. Avustralya hükümeti geçen hafta perşembe günü yaptığı açıklamada Çin'den gelen "el ele verme" ve Trump'ın gümrük vergileriyle mücadele etme teklifini geri çevirdiğini, bunun yerine "dünya genelindeki ticareti çeşitlendirmeyi" tercih ettiğini ifade etti.

Yeni Zelanda: Ülke hükümeti daha önce Trump'ın ihracatına uyguladığı yüzde 10'luk gümrük vergisine misilleme yapmayacağını açıklamış, Maliye Bakanı Nicola Willis de Yeni Zelanda'nın bu vergiye “dayanacak yeterli dirence sahip olduğunu” söylemişti. Başbakan Christopher Luxon perşembe günü yaptığı açıklamada Trump'ın gümrük vergilerine ara vermesinden memnuniyet duyduğunu ancak bu durumun dünya sahnesinde serbest ticareti çok güçlü bir şekilde savunma isteklerini değiştirmediğini söyledi.