Eski bilgisayar parçaları nasıl mücevhere dönüşüyor?

Bin yılı aşkın bir süredir birincil amacı madeni para üretmek olan İngiltere Kraliyet Darphanesi, nakit para kullanımı azalırken büyük bir dönüşümden geçiyor. Darphanenin yeni amacı elektronik atıklardan altın gibi değerli metalleri geri kazandırarak mücevhere dönüştürmek. Galler'in Cardiff şehrinin dışında alçak binalardan oluşan geniş bir kompleksteki darphaneye her yıl televizyon, bilgisayar ve tıbbi ekipman devre kartlarını da içeren torbalar dolusu elektronik atık geliyor. Darphane, her yıl yaklaşık 4 bin 500 ton elektronik atığı işlemeyi planlıyor. 

Eski elektronik cihazlar daha iyi çünkü modern, daha verimli teknolojiye kıyasla daha yüksek altın içeriğine sahip. New York Times’ın haberine göre altın içeriği gözle görülür şekilde yüksek olan daha küçük devre kartları, altının çıkarılması için doğrudan darphanenin kimya tesisine gönderiliyor. Geri kalanı, devre kartlarını 230 santigrat dereceye kadar ısıtarak lehimi eriten ve böylece bileşenlerin kartlardan düşmesini sağlayan çok renkli, yavaşça dönen bir silindir olan bir makineye gidiyor.

Daha sonra kartlar ve mikroçipler ve alüminyum kapasitörler gibi çeşitli bileşenler büyük, bir ayıklama makinesinden geçiriliyor. Parçalar titreşimli elek benzeri bir konveyör bant boyunca hareket ederek boyutlarına bağlı olarak farklı kovalara düşüyor. Altını olmayan parçalar da oldukça değerli. Demir, bakır ve nikel gibi metaller metal pazarlarına ya da inşaat şirketlerine satılabiliyor.

Pandemi sonrası nakite talep düştü

Kraliyet Darphanesi geçmişinde gümüş kuruşlardan altın sikkelere, ardından bakır ve diğer daha az değerli metallerle çalıştı. Diğer ülkelerin para birimlerinin yanı sıra hatıra paraları ve yatırım için altın külçeler yapmak üzere işini genişletti. Ama bu farklı. Covid pandemisi sırasında nakit kullanımı düştü. O zamandan beri yeni madeni paralara olan talep neredeyse buharlaştı. Darphane'nin CEO'su Anne Jessop, “20 yıl sonra madeni paraları kim bilebilir ki?” dedi.

Jessop'a göre şirketler ve tüketiciler e-atık bolluğunun ortasında giderek daha fazla sürdürülebilir kaynaklı ürünler istediklerinden, şirketin iki yeni iş kolu olan e-atık geri dönüşümü ve mücevher üretimi öne çıkacak. 2022 yılına kadar dünya, atılan elektronik cihazlardan 62 milyar kilogram atık üretmişti. Bunun dörtte birinden daha azının geri dönüştürülmüş ürünlerden olduğu kaydedilmişti.

Kimya tesisinde, altının çıkarılması nispeten hızlı bir işlem. Sadece birkaç dakika içinde altın, devre kartlarından patentli bir çözelti içinde süzülüyor ve bu çözelti altını oksitleyerek çözünür hale getiriyor. Altını tekrar katı hale getirmek için başka bir kimyasal işlemden geçmesi gerekiyor. Çözeltiden süzülen altın tozu yıkanıp kurutuluyor. 100 gramı yaklaşık 8 bin 405 dolar değerinde.