Esad'ın ordusu Suriye'de nasıl kaybetti?

Esad’ın ordusundan Suriyeli asker  Farhan al-Khouli, isyancıların elindeki İdlib şehri yakınlarındaki çalılık arazide bulunan karakolda dokuz asker olması gerekirken sadece üç asker kaldıklarını ve bazılarının komutana rüşvet vererek askerlikten kaçtığını anlattı. Khouli, yanındaki iki askerden birinin üstleri tarafından akli dengesinin yerinde olmadığı ve silah kullanmasına güvenilmediği şeklinde değerlendirildiğini söyledi. Heyet Tahrir el-Şam'ın (HTŞ) isyancıları, Suriye'deki uzun iç savaşın durmasıyla birlikte yıllardır yakındaki cephe hattının gerisinde oturuyordu. Ancak 27 Kasım Çarşamba günü Khouli'nin cephe hattının gerisindeki başka bir karakolda bulunan komutanı cep telefonunu arayarak bir isyancı konvoyunun kendisine doğru geldiğini söyledi. Subay, birliğin yerinde durması ve savaşması gerektiği konusunda uyardı.

“Bir kişi kaçınca herkes kaçmaya başladı”

Khouli bunun yerine telefonunu uçak moduna aldı, sivil kıyafetlerini giydi, tüfeğini bıraktı ve kaçtı. Güneye doğru yol boyunca yürürken, diğer asker grupları da görev yerlerini terk ediyordu. Reuters’a konuşan Khouli, “Arkama baktığımda herkesin arkamdan yürüüğünü gördüm. Bir kişinin kaçtığını gördüklerinde herkes silahlarını atıp kaçmaya başladı” dedi. 

Reuters, aralarında Suriye ordusundan firar eden iki asker, üç üst düzey Suriyeli subay, Suriye ordusuyla çalışan iki Iraklı komutan, Suriyeli bir güvenlik kaynağı ve Esad'ın başlıca askeri müttefiklerinden biri olan Lübnanlı Hizbullah örgütünün düşüncelerini bilen bir kaynağın da bulunduğu bir düzine kaynakla konuştu. Reuters'ın başkentte terk edilmiş bir askeri ofiste bulduğu istihbarat belgeleriyle birlikte kaynaklar, Esad'ın bir zamanlar korkulu rüyası olan ordusunun, askerlerin moral bozukluğu, özellikle komuta yapısında yabancı müttefiklere aşırı bağımlılık ve yaygın yolsuzluğa karşı rütbeler arasında artan öfke nedeniyle nasıl içinin boşaltıldığına dair ayrıntılı bir tablo çizdi. Kaynakların çoğu medyaya konuşma yetkileri olmadığı ya da cezalandırılmaktan korktukları için isimlerinin açıklanmasını istemedi.

Tüm üst düzey kaynaklar, savaşın başladığı 2011 yılından bu yana Esad'ın ordu komutasının Suriye'deki en iyi savaşçı birlikleri sağlamak için müttefik İran ve İran tarafından finanse edilen Lübnan ve Irak güçlerine bağımlı hale geldiğini söyledi. En önemlisi de Suriye ordusunun operasyonel komuta yapısının büyük bölümünün İranlı askeri danışmanlar ve onların vekil grupları tarafından yönetiliyor olmasıydı.

“Hizbullah Lübnan’a odaklanmak için ayrıldı”

Ancak onlarla birlikte çalışan Iraklı komutanlar, İranlı askeri danışmanların çoğunun İsrail'in Şam'a yönelik hava saldırılarının ardından bu bahar ayrıldığını, geri kalanların da geçen hafta ayrıldığını söyledi. Hizbullah'ın düşüncelerini bilen kaynak, Hizbullah savaşçıları ve komutanlarının Lübnan'da İsrail'le tırmanan savaşa odaklanmak üzere ekim ayında büyük ölçüde ayrıldığını söyledi.

Suriyeli bir albay, iki Suriyeli güvenlik kaynağı ve Suriye ordusunu yakından tanıyan Lübnanlı bir güvenlik kaynağı, İranlı ve Hizbullahlı subayların ayrılmasından sonra Suriye ordusunun kendi komuta ve kontrol merkezinin artık iyi işlemediğini ve ordunun özellikle Suriye'nin ikinci şehri Halep için bir savunma stratejisinden yoksun olduğunu söyledi. Buna karşın, Uluslararası Kriz Grubu'nun Halep'in düşmesinden sonra yayınladığı bir rapora göre, kağıt üzerinde ordudan sayıca çok daha zayıf olan kuzeybatıdaki isyancılar, yıllarını savaştaki gruplarını ve birliklerini koordine eden tek bir operasyon altında birleşerek geçirdi. Reuters silahlı kuvvetlerin güncel bir temsilcisine ulaşamadı. Suriye'nin yeni en güçlü ismi Heyet Tahrir el Şam'ın lideri Ahmed el Şaraa çarşamba günü Reuters'e yaptığı açıklamada Suriye'nin güvenlik güçlerini feshedeceğini söyledi.