Dünyanın en büyük yolcu uçakları sürekli arızalanıyor
Airbus SE A380, onarım, denetim veya yedek parça siparişi veren kurum açıklamaları nedeniyle havayolları için güvenli bir şekilde havada kalması gereken pahalı bir baş ağrısı haline geliyor. Havayolları, büyük kapasiteli alternatiflerin eksikliği nedeniyle A380'i hizmette tutmaya kararlı; British Airways gibi bazıları A380 kabinlerini elden geçirmeyi, Emirates ise önümüzdeki on yılın sonuna kadar uçağı uçurmaya devam etmeyi planlıyor.
29 Temmuz 2025, 11:30
Güncelleme: 29 Temmuz 2025, 11:44
Dünyanın en büyük ticari yolcu jeti olan Airbus SE A380, pandemi sonrası uluslararası seyahatlerin canlanmasıyla full kapasite çalışmaya başladı. Ancak yaşlanan süper jumbo uçağı güvenli şekilde uçurmak, havayolu şirketleri için giderek pahalı ve karmaşık bir iş haline geliyor. İlk uçuşundan yirmi yıl sonra bu dev dört motorlu uçak için tamir, muayene veya parça değişimi gerektiren bildirimlerin sayısı artıyor. Bazıları rutin prosedürleri kapsarken, diğerleri daha kritik düzeyde. Sorun çıkaran acil çıkış kaydırakları, çatlamış contalar ve kırık iniş takımı aksı, Ocak 2020'den bu yana Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı tarafından A380 için yayınlanan 95 uçuşa elverişlilik direktifi arasında yer alıyor. Bu sayı, aynı dönemde Boeing’in büyük uçakları için çıkan direktiflerin yaklaşık iki katı düzeyinde.
Bu Qantas’ın A380’lerini yeniden kullanmaya başlamasından bu yana Singapur’daki QF1 seferinde yaşanan en az ikinci yakıt pompası sorunu. Çok yakın zamanda, Singapur’dan 14 Temmuz’da Sydney’e gitmek üzere planlanan bir A380 uçuşu teknik sorun nedeniyle günlerce gecikti. Sorunlu gemiyi daha erken almak için yapılan planlar, Sydney havaalanında aerobridge’in başka bir A380 motoruna çarpmasıyla daha da karmaşıklaştı.
British Airways’e ait bir A380, kısa süre önce Manila’da 100 günden fazla süreyle yerde kaldı. Londra Heathrow’a haziran ortasında döndükten sonra, sonraki 30 günün yalnızca 7’sinde uçabildiği Flightradar24 verilerine göre görülüyor. Buna rağmen IAG grubuna ait British Airways, gelecek yıldan itibaren iç kabin iyileştirme programına başlayacağını duyurdu; bu da şirketin A380’i yıllarca uçurmayı planladığını gösteriyor.
A380 kullanan havayolları için yüksek kapasiteli alternatifler oldukça az. Boeing’in yeni 777X modeli zamanında yetişemedi ve Airbus, uzun mesafeli A350 üretimini yeterince hızlandıramadı. Bu arada, A380 operatörleri artık üretimi durdurulmuş bir süperjumbo ile idare ediyor; uçağın bakımı daha talepkar ve daha pahalı hale geliyor. Çevrim içi hava taşıma forumlarında bazı A380 seferleri; arızalar, iptaller veya uzun gece gecikmeleri nedeniyle sıkça eleştiriliyor.
Airbus, yaptığı açıklamada A380’in son 12 ayda küresel filoda operasyonel güvenilirlik düzeyinin yüzde 99 olduğunu belirtti. Ayrıca şirket, müşterilerin A380 filolarıyla operasyonlarını en iyi şekilde yürütmelerine yardımcı olmak için tam teknik desteği sağlamaya devam edeceğini ve uçağın hizmette kaldığı sürece desteğin süreceğini vurguladı.
Qantas, bazı çift katlı uçaklarını Almanya’nın Dresden şehrine bakım için gönderiyor; British Airways ise uçaklarını Manila’ya uçuruyor; dünyanın en büyük A380 operatörü olan Emirates ise bazı uçaklarını Çin’de bakımda tutuyor.
Uçağın bazı son arızalarının kaynağı, pandemide uzun süre yerde tutulması: Havayolları A380’lerini Kaliforniya çölüne, İspanya’nın merkezi çölüne ya da Avustralya’nın ıssız bölgelerine park etmişti.
16 Mayıs’ta Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı, acil şişme çıkış kaydıraklarının değiştirilmesini zorunlu kılan bir direktif yayımladı. Yapıştırılmış dikişlerde ayrılmalar tespit edildi; muhtemelen depolama sırasında nem ve sıcaklığa maruz kalmadan kaynaklanan bir sorun. EASA’ya göre bu arıza ölümcül sonuçlara yol açabilir.
7 Nisan’da EASA, iniş takımının kanatlara bağlandığı parçalarda çatlak conta tespit edilmesi üzerine A380’lerde muayene yapılmasını emretti. Geçen yıl Nisan ayında yayımlanan başka bir direktif ise, 2020’den beri depoda bekleyen bir uçaktaki aks kırılması sonrası bazı iniş takımı akslarının değiştirilmesini gerektiriyordu.
A380’in geleceği, Covid‑19’un küresel seyahati durdurduğu 2020’nin başlarında zaten belirsizlik içindeydi. Bir yıl önce Airbus, düşük satış beklentisiyle üretimi durdurmuştu. Covid‑19 gerileyip sınırlar yeniden açıldığında A380 aniden yeni bir rol kazandı. Seyahat patlaması yaşandı ve Singapore Airlines, Deutsche Lufthansa ve Qantas gibi taşıyıcılar uçağın eşsiz taşıma kapasitesini tekrar benimsediler.
British Airways, yaptığı açıklamada A380’i “uzun mesafeli filo operasyonumuzun hayati bir parçası” olarak nitelendirdi. Airbnb ile yakın çalışarak güvenilirliğinde yıldan yıla tutarlı gelişmeler gördüklerini belirtti. Qantas ise uçaklarının “uluslararası ağımızın önemli bir parçası olduğunu” açıkladı. Tüm Qantas A380'leri son yıllarda planlı bakımdan geçti ve kabin içi alanlarda önemli güncellemeler yapıldı.
Diğer A380 operatörleri spesifik bilgiler paylaşmaktan kaçındı. Asiana Airlines, “uçuş operasyonları ve bakım ile ilgili konuların dışa açıklanmasının zor olduğunu” söyledi. Korean Air Lines, A380 filosunu “tüm düzenleyici gerekliliklere ve üretici yönergelerine sıkı şekilde uyarak en yüksek güvenlik standartlarında muhafaza ettiklerini” belirtti. Singapore Airlines, 12 adet A380’inin operasyonlar için önemli olduğunu ancak “spesifik konularda yorum yapamayacağını” belirtti. Şirket, A380 filosunun devam eden güvenilirliği ve hizmet verilebilirliğini sağlamak için “Airbus ve tedarikçilerle yakın çalıştığını” söyledi.
"Diğer uçaklara kıyasla bakımı zor"
Daha yeni ve yakıt verimliliği yüksek jetlerden yeterince bulunamayınca, A380’e bağlı havayolları uçuşlarına devam etmekten başka seçenek bulamıyor. Geçmişte uluslararası işbirliğinin bir zaferi olarak geliştirilen A380, 1.500 şirket tarafından üretilmiş 4 milyon parçadan oluşuyordu. Şimdiyse karmaşık yapısı, Covid sonrası dönemde parçaların tedarik zincirlerinde zayıflıklara yol açıyor. Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı, “A380, ölçek olarak diğer uçaklara kıyasla bakım yapılmasını daha fazla zorlayabilen karmaşık bir uçak. Öncelik her zaman güvenlik olmalı" ifadelerini kullandı. Ajansın verdiği bilgilere göre bu direktifler bir uçağı güvenli hale getirmek için gerekli eylemleri zorunlu kılıyor ve kapsam ile aciliyet açısından çok değişken olabiliyor. Ancak farklı uçaklardaki direktif sayıları sağlıklı bir karşılaştırma temeli oluşturmuyor.Mahsur kalan yolcular
485 yolcu kapasitesine kadar çıkabilen A380’de teknik sorunlardan kaynaklanan gecikmeler hem maliyetli oluyor hem de uçuş planlarında zincirleme aksamalara neden oluyor. Örneğin Qantas Havayolları’nın Sydney-Londra rotasındaki bir A380’i, 7 Mayıs’ta Singapur’da yakıt pompası sorunuyla arıza yaptı. Londra’ya giden uçuş 24 saatten fazla geriye çekildi ve yolcular otellere yerleştirildi.Bu Qantas’ın A380’lerini yeniden kullanmaya başlamasından bu yana Singapur’daki QF1 seferinde yaşanan en az ikinci yakıt pompası sorunu. Çok yakın zamanda, Singapur’dan 14 Temmuz’da Sydney’e gitmek üzere planlanan bir A380 uçuşu teknik sorun nedeniyle günlerce gecikti. Sorunlu gemiyi daha erken almak için yapılan planlar, Sydney havaalanında aerobridge’in başka bir A380 motoruna çarpmasıyla daha da karmaşıklaştı.
British Airways’e ait bir A380, kısa süre önce Manila’da 100 günden fazla süreyle yerde kaldı. Londra Heathrow’a haziran ortasında döndükten sonra, sonraki 30 günün yalnızca 7’sinde uçabildiği Flightradar24 verilerine göre görülüyor. Buna rağmen IAG grubuna ait British Airways, gelecek yıldan itibaren iç kabin iyileştirme programına başlayacağını duyurdu; bu da şirketin A380’i yıllarca uçurmayı planladığını gösteriyor.
A380 kullanan havayolları için yüksek kapasiteli alternatifler oldukça az. Boeing’in yeni 777X modeli zamanında yetişemedi ve Airbus, uzun mesafeli A350 üretimini yeterince hızlandıramadı. Bu arada, A380 operatörleri artık üretimi durdurulmuş bir süperjumbo ile idare ediyor; uçağın bakımı daha talepkar ve daha pahalı hale geliyor. Çevrim içi hava taşıma forumlarında bazı A380 seferleri; arızalar, iptaller veya uzun gece gecikmeleri nedeniyle sıkça eleştiriliyor.
Airbus, yaptığı açıklamada A380’in son 12 ayda küresel filoda operasyonel güvenilirlik düzeyinin yüzde 99 olduğunu belirtti. Ayrıca şirket, müşterilerin A380 filolarıyla operasyonlarını en iyi şekilde yürütmelerine yardımcı olmak için tam teknik desteği sağlamaya devam edeceğini ve uçağın hizmette kaldığı sürece desteğin süreceğini vurguladı.
60 bin saatlik bakım
Diğer yandan, A380’ler dünya genelindeki bakım atölyelerinde yer ve insan gücünü fazla meşgul ediyor; bu durum ticari filolar için bakım tesislerinin yetersizliğini daha da kötüleştiriyor. Lufthansa Technik’e göre bu dev uçağın kapsamlı bir kontrolü 60 bin saatlik iş gücüne ihtiyaç duyabiliyor.Qantas, bazı çift katlı uçaklarını Almanya’nın Dresden şehrine bakım için gönderiyor; British Airways ise uçaklarını Manila’ya uçuruyor; dünyanın en büyük A380 operatörü olan Emirates ise bazı uçaklarını Çin’de bakımda tutuyor.
Uçağın bazı son arızalarının kaynağı, pandemide uzun süre yerde tutulması: Havayolları A380’lerini Kaliforniya çölüne, İspanya’nın merkezi çölüne ya da Avustralya’nın ıssız bölgelerine park etmişti.
16 Mayıs’ta Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı, acil şişme çıkış kaydıraklarının değiştirilmesini zorunlu kılan bir direktif yayımladı. Yapıştırılmış dikişlerde ayrılmalar tespit edildi; muhtemelen depolama sırasında nem ve sıcaklığa maruz kalmadan kaynaklanan bir sorun. EASA’ya göre bu arıza ölümcül sonuçlara yol açabilir.
7 Nisan’da EASA, iniş takımının kanatlara bağlandığı parçalarda çatlak conta tespit edilmesi üzerine A380’lerde muayene yapılmasını emretti. Geçen yıl Nisan ayında yayımlanan başka bir direktif ise, 2020’den beri depoda bekleyen bir uçaktaki aks kırılması sonrası bazı iniş takımı akslarının değiştirilmesini gerektiriyordu.
A380’in geleceği, Covid‑19’un küresel seyahati durdurduğu 2020’nin başlarında zaten belirsizlik içindeydi. Bir yıl önce Airbus, düşük satış beklentisiyle üretimi durdurmuştu. Covid‑19 gerileyip sınırlar yeniden açıldığında A380 aniden yeni bir rol kazandı. Seyahat patlaması yaşandı ve Singapore Airlines, Deutsche Lufthansa ve Qantas gibi taşıyıcılar uçağın eşsiz taşıma kapasitesini tekrar benimsediler.
British Airways, yaptığı açıklamada A380’i “uzun mesafeli filo operasyonumuzun hayati bir parçası” olarak nitelendirdi. Airbnb ile yakın çalışarak güvenilirliğinde yıldan yıla tutarlı gelişmeler gördüklerini belirtti. Qantas ise uçaklarının “uluslararası ağımızın önemli bir parçası olduğunu” açıkladı. Tüm Qantas A380'leri son yıllarda planlı bakımdan geçti ve kabin içi alanlarda önemli güncellemeler yapıldı.
Diğer A380 operatörleri spesifik bilgiler paylaşmaktan kaçındı. Asiana Airlines, “uçuş operasyonları ve bakım ile ilgili konuların dışa açıklanmasının zor olduğunu” söyledi. Korean Air Lines, A380 filosunu “tüm düzenleyici gerekliliklere ve üretici yönergelerine sıkı şekilde uyarak en yüksek güvenlik standartlarında muhafaza ettiklerini” belirtti. Singapore Airlines, 12 adet A380’inin operasyonlar için önemli olduğunu ancak “spesifik konularda yorum yapamayacağını” belirtti. Şirket, A380 filosunun devam eden güvenilirliği ve hizmet verilebilirliğini sağlamak için “Airbus ve tedarikçilerle yakın çalıştığını” söyledi.
