Çin’de anaokulu krizi: Doğum oranındaki çöküşle on binlerce okul kapandı

Çin’de doğum oranlarındaki keskin düşüş, ülkenin eğitim sistemini ciddi biçimde etkilemeye başladı. Eğitim Bakanlığı verilerine göre 2020 ile 2024 yılları arasında anaokuluna kayıtlı çocuk sayısı 48 milyondan 36 milyona geriledi. Bu süreçte ülkedeki toplam anaokulu sayısı da 295 binden 253 binin altına düştü.

Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Yaşlanma Bilimleri Merkezi Direktörü Stuart Gietel-Basten, söz konusu eğilimin artık sistemin içine işlediğini vurgulayarak “Bu durum değişmeyecek” değerlendirmesinde bulundu. Gietel-Basten, son beş ya da on yıla kıyasla doğum oranlarındaki düşüşün “muazzam” olduğunu söyledi.

Politikaların bedeli

Çin, 2016’da sona eren ve çiftleri uzun yıllar boyunca tek çocukla sınırlayan politikanın ardından üst üste üç yıl nüfus kaybı yaşadı. 2023’te 8.8 milyonla tarihi bir dip gören doğum sayısı, 2024’te 9.3 milyona yükseldi. Ancak bu artış ölümleri karşılamaya yetmedi. 2017’de 17.9 milyon olan yıllık doğum sayısı son yedi yılda neredeyse yarıya indi.

Zhejiang eyaletinin kıyı şehri Jinhua’da üç anaokulu işleten eğitimci Zhuang Yanfang, bu sürecin en net yansımasını sahada yaşadı. Zhuang, 2023’te, bir zamanlar 270 öğrenciyle dolan okullarından birini 42 yataklı bir huzurevine dönüştürdü. “Doğum oranı düştükçe kayıtlar da azaldı. Bu yaşlanan toplulukta özel anaokullarının yüzde 90’ı kapandı” dedi.

Huzurevi çözüm mü?

Zhuang, diğer iki anaokulunu da 10 aylıktan itibaren bebek bakımına uygun hale getirdi. Ancak bu çaba da umut verici olmadı. Birkaç yıl önce 1.000’in üzerinde çocuğa hizmet veren tesislerde bugün yalnızca 150 çocuk var.

Anaokullarını dönüştürme eğilimi sosyal bakım hizmetlerine yeni bir alan açsa da bu model de zorluklar içeriyor. Zhuang’ın dönüştürdüğü huzurevi, yalnızca 16 kişiye yatılı hizmet verirken; yaklaşık 200 emekliye sosyal etkinlik ve yemekhane gibi hizmetler sunuyor. Ancak Zhuang, yaşlıların çoğunun genç aile bireyleriyle yaşamayı tercih ettiğini ve huzurevine ancak fiziksel sağlıkları bozulduğunda gitmeyi düşündüğünü söylüyor.

“Önümüzdeki birkaç yılı nasıl geçireceğimizi düşünüyoruz. Bazıları kapanmayı seçiyor... Ama biz geçmiş hatırına devam etmeyi umuyoruz" diyor.

Eğitim sisteminde fırsat var mı?

Gözlemciler, demografik düşüşün getirdiği boşluğu eğitim sisteminde reform fırsatına dönüştürmek gerektiğini savunuyor. Gietel-Basten’e göre Pekin, azalan öğrenci sayısıyla birlikte tasarruf edilen kaynakları bebekler için daha iyi bakım merkezleri oluşturmak veya üniversitelere yatırım yapmak gibi alanlara yönlendirebilir.

Gietel-Basten, ayrıca Çin’in yükseköğretim sistemi ve üniversite giriş sınavı gaokao gibi kurumlarda da reform gerektiğini vurguladı: “Bu daha küçük, daha yaşlı ama daha eğitimli ve sağlıklı nüfusun gelişebilmesi için tüm bu alanların yeniden yapılandırılması gerekiyor.”

Ancak bu dönüşümde kullanılmayan okul binaları ve kampüsler gibi büyük altyapıların nasıl değerlendirileceği sorusu henüz yanıt bulmuş değil.