Bir yapay zeka not cihazı nasıl en karlı girişimlerden biri haline geldi?
Yağmurlu bir temmuz sabahı, lüks bir Amsterdam banliyösündeki bir İtalyan kahve dükkanında Nathan Xu, tam gün sürecek toplantılar için yerini almış. Forbes’a röportaj veren Xu’da konuşmaları kayda almak istiyor ve hafif bir USB bellek boyutundaki cihazı gömleğine takıyor. Hap şeklindeki bu küçük cihaz, yalnızca bir tıklamayla kayda başlıyor ve onunla birlikte çevresindekilerin söylediklerini de kaydediyor, yazıya döküyor ve özetliyor.
San Francisco ve Çin’in Shenzhen kentinde faaliyet gösteren Plaud adlı girişimin ürettiği bu cihaz, 20 saate kadar kayıt depolayabiliyor. Mikrofonlarını Plaud’un kendi yazılımı ve ChatGPT gibi çeşitli yapay zeka araçlarıyla birleştirerek transkriptler üretiyor.
Rakiplerini geride bıraktı
NotePin adı verilen bu cihaz, hızla büyüyen bir kitleye ulaşmayı başardı. 2023’te piyasaya sürüldüğünden bu yana Xu doktorlar, avukatlar ve uzun çalışma saatleri olan ancak her şeyi hatırlayamayan kişilerden oluşan bir müşteri kitlesine 1 milyondan fazla cihaz sattı.
Bu da Plaud’u, yapay zeka araçlarını telefonlardan ya da bilgisayarlardan çıkarıp doğrudan vücuda takılabilir hale getirme yarışında öne geçiren bir girişim haline getirdi. Xu’nun ekibi, yapay zeka destekli yardımcı ürün vaat eden ancak pahalı başarısızlıklara dönüşen Rabbit ve iflas eden Humane gibi Amerikan rakiplerini şimdiden geride bıraktı.
Yatırımcılar bu alana yaklaşık 350 milyon dolar akıttı. Omi ve Limitless gibi yeni giyilebilir cihaz girişimleri ortaya çıkarken, Amazon da yakın zamanda not alma cihazı üreten küçük bir girişim olan Bee’yi açıklanmayan bir bedelle satın aldı. OpenAI ise mayıs ayında iPhone’un tasarımcısı Jony Ive’ın yapay zeka cihazı için 6.4 milyar dolarlık dev bir yatırım yaptı.
“Artık her şeyin kaydediliğini varsayıyorum”
Plaud ve benzeri girişimler, teknolojide değişen normlardan faydalanıyor. Bugün, konferans görüşmelerinde yapay zeka destekli not alma botları sıradan hale geldi. Ofis içinde bu tür transkript araçlarının kullanımı kanıksanmışken, dışarıda kayıt yapma konusundaki görgü kuralları da gevşemeye başladı. Bee girişimine yatırım yapan New Wave VC kurucu ortağı Pia d'Iribarne, “Artık her şeyin, kahve toplantıları da dahil olmak üzere, kaydedildiğini varsayıyorum” dedi.
250 milyon dolarlık yıllık gelire ulaşma yolunda
Xu, kişisel kayıt cihazlarının yaratabileceği geniş kapsamlı gizlilik sorunlarının farkında. Bu yüzden Plaud cihazlarını profesyonel araçlar olarak konumlandırmaya özen gösteriyor, gizlice akşam yemeği sohbetlerini kaydetmek için tasarlanan cihazlar olarak değil. “Her zaman kullanıcılara kayda başlamadan önce izin almalarını tavsiye ediyoruz” diyor.
Pek çok yapay zeka şirketinin aksine Plaud sadece para kazanmakla kalmıyor aynı zamanda kar ediyor. 159 dolarlık NotePin cihaz satışları ve yıllık 99 dolardan başlayan transkript abonelik gelirleriyle, şirket bu yıl 250 milyon dolarlık yıllık gelire ulaşma yolunda. Xu, iPhone satışlarındaki yüzde 25’lik Apple kar marjına benzer oranlara ulaştıklarını gururla belirtiyor.
Rakiplerinin aksine, Plaud bunu risk sermayesi almadan başardı. Xu (34), kendi birikimlerini, giyilebilir cihaz üretiminde deneyimli olan ortağı Charles Liu’nun kaynaklarıyla birleştirdi ve 1 milyon dolarlık bir kitle fonlaması kampanyası başlattılar. Şirketin çoğunluk hissesi hâlâ onlarda. Ancak rekabet artıyor ve Plaud, 540 milyar dolarlık küresel akıllı telefon pazarından pay kapmaya çalışan birçok yeni girişimle karşı karşıya. Xu’nun iddiası büyük: Önümüzdeki on yılda her insanın bir giyilebilir yapay zeka cihazı olacak. Bu, akıllı telefonlardan bile yaygın olacak.
Girişim dünyasına girişi
Xu, yapay zeka dünyasına adım atmadan önce Wuhan Üniversitesi mezunu, bankacılık alanında “sıkıcı ama saygın” bir kariyer yolundaydı. Ancak aldığı bir inovasyon dersi onu yön değiştirmeye teşvik etti ve Çinli öğrencilerin yurtdışındaki üniversitelere başvuru yapmasına yardımcı olacak bir internet girişimi kurdu.
Ancak bu ilk girişimi başarısız oldu ve ailesinin onun yüksek lisans için biriktirdiği parayı tüketti. İkinci ve üçüncü girişimleri de tutmadı. Sonunda girişim sermayesi dünyasında başarıyı yakaladı. Pekin merkezli China Growth Capital’de yatırımcı olarak çalışırken, bugün 2 milyar dolar değerindeki Endonezya merkezli dijital banka Akulaku gibi girişimlere yatırım yaptı. China Growth Capital kurucularından Wayne Shiong, “Nathan her zaman sınırda olmanın yollarını arardı. O, tipik Çinli girişimciden çok bir Silikon Vadisi tipi” dedi.
2021’e gelindiğinde Xu, yeni bir girişim kurmak için sabırsızlanıyordu. Çin’in elektronik üretim merkezi olan Shenzhen’e yaptığı seyahatlerde, akıllı kalemler, bileklikler ve kolyeler gibi farklı formatlarda ses kayıt cihazları üreten fabrikaları fark etti. Aynı zamanda Google gibi şirketlerin transkript uygulamaları milyarlarca kez indiriliyordu. Ancak Çin dışında, diktafonlar hâlâ Sony, Olympus ve Philips gibi yavaş hareket eden devlerin elindeydi. Xu’nun iddiası şuydu: Şık bir donanım ile yapay zeka destekli yazılım birleşirse, küresel pazarda karşılık bulur.
“Çin’de bir gecede rakip çıkar”
İlk olarak, evli çiftleri yakalamak için pazarlanan küçük bir kayıt cihazı olan Izyrec ile başarı yakaladılar. Ancak ChatGPT’nin 2022’deki çıkışıyla birlikte çok daha büyük bir fırsat gördüler ve yepyeni bir marka ile sıfırdan başlama kararı aldılar. 2023’te Plaud Note adlı ürünü tanıtan bir Kickstarter kampanyası başlattılar. Bu cihaz, bir kredi kartı boyutunda ve telefonun arkasına yapıştırılabiliyor; yoğun tempolu profesyoneller için tasarlanmıştı.
Izyrec’in üç katı fiyatla satılmasına rağmen, Plaud Note 1 milyon dolardan fazla ön sipariş topladı. Çünkü bu sefer yanında ChatGPT destekli bir uygulama da vardı. Uygulama, görüşmeleri yazıya döküyor ve özetliyordu. Artık sadece donanım satmıyorlardı, aynı zamanda zaman kazandıran bir yazılım hizmeti de sunuyorlardı. Xu, “Güzel bir iş kurmak istedim; yazılım bu işe kalıcı bir avantaj ve sürdürülebilirlik katıyor” dedi.
Çin pazarından uzak durmaya kararlıydılar. Xiaomi ve Huawei’nin güçlü giyilebilir cihazları ve Shenzhen’deki sayısız kopyacı üretici nedeniyle sadece yurtdışına satış yaptılar. Xu, “Çin’de bir gecede rakip çıkar ve fiyat üzerinden rekabet etmek zorunda kalırsınız” diye konuştu.
Plaud’un kullanıcılarının çoğunun doktorlar, avukatlar ve satış ekipleri gibi toplantı yoğun profesyoneller olduğunu fark eden Xu, bu kitleye özel şablonlar geliştirmeye başladı. 2024 başında San Francisco merkezli küçük bir sağlık yazılımı girişimini satın alarak, sağlık alanına hızlı giriş yaptı. Bu sayede, Abridge gibi milyar dolarlık girişimlerle ve Microsoft’un sahibi olduğu Nuance gibi devlerle rekabet ettiği yeni bir pazara adım attılar.
Siyasi tartışmaların dışında, küçük giyilebilir cihazlarla yapılan gizli ses kayıtları da çeşitli etik ve yasal sorunları beraberinde getiriyor. Örneğin Kaliforniya gibi bazı eyaletlerde, izinsiz ses kaydı yapılması halinde para cezası veya hapis cezası gibi ciddi yaptırımlar var. Xu, Plaud’un tamamen iş odaklı kullanım alanlarına yönelmesinin bu konuda güvenli bir sınır sağlayacağına inanıyor: Biz tamamen verimlilik odaklıyız. İnsanların özel hayatlarına karışmıyoruz.
Geçmişte de Silikon Vadisi, benzer teknolojik dönüşümler yaşamıştı. 1994’te teknoloji uzmanı Steve Mann, vücuduna taktığı bir kamera ile hayatını çevrimiçi yayınlamıştı. Twitch’in kurucularından Justin Kan, 2007’de sekiz ay boyunca her anını canlı yayınlayarak bu alandaki ilk örneklerden biri olmuştu. Bugün Meta’nın yapay zeka destekli Ray-Ban gözlükleri, bu yıl 2 milyon satışa ulaşmak üzere.
Şu an için, yapay zeka not alıcılar arasında Xu bir adım önde. Ancak bu avantajını koruyabilmek için Plaud’un bilançosunu daha da güçlendirmek istiyor. Hedefi, hem yönetim kuruluna daha fazla Amerikalı isim getirmek hem de 500 milyon dolarlık bir savaş fonu oluşturmak.
Bu kulağa iddialı gelse de 2019’da Google’ın 1.43 milyar dolarlık satış yapan giyilebilir cihaz markası Fitbit’i sadece 2.1 milyar dolara satın aldığını hatırlatmak gerekiyor. Xu bugüne dek yalnızca Carbide Ventures’tan Dan Weirich ve melek yatırımcı Patrick Kavanagh gibi isimlerden az miktarda yatırım aldı. Plaud’un değerlemesi ise açıklanmadı.
