Almanya’nın çip devi olma hayali Intel’in projeyi durdurmasıyla sarsıldı

Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un, ülkeyi yarı iletken üretiminde küresel bir güç haline getirme hedefi, Intel’in büyük bir çip fabrikası projesini askıya almasıyla ağır bir darbe aldı. Scholz’un Ağustos ayında temelini attığı Tayvanlı çip devi TSMC’nin fabrikası umut verici bir başlangıç olarak görülse de, Intel’in Magdeburg’da planladığı 30 milyar euroluk yatırımın durdurulması Scholz’un vizyonunun önündeki en büyük engel olarak öne çıkıyor.

Temel atıldı ama geleceği belirsiz

Dresden yakınlarında geniş bir arazide TSMC’nin fabrikası için Ağustos ayında düzenlenen törende Scholz, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve diğer yetkililerle birlikte ilk kazıyı yapanlar arasında yer aldı. Bu tören, Almanya’nın doğusunu çip üretim merkezi haline getirme çabasının somut bir adımıydı. Ancak Intel’in Magdeburg’da planladığı projeyi durdurma kararı, bu çabaların önünü kesti.

Intel’in projeyi durdurma kararı, şirketin mali zorlukları nedeniyle alınırken, Alman yetkililer Intel’in projeyi sürdürme konusundaki kararlılığına dair sürekli güvence aldıklarını belirtti.

Scholz’un hedefi tehlikede

Scholz’un Almanya’yı yarı iletken üretiminde bir süper güç haline getirme hedefi, Almanya içinde kişisel bir vizyon olarak görülüyordu. Ancak Intel’in projeyi askıya alması, Scholz’un endüstriyel stratejisinin temel taşını kaybetmesine yol açtı. Üçlü koalisyonun zor günler geçirdiği bu dönemde, Scholz yaklaşan seçimlerde büyüme politikalarını güvence altına alamadığı için seçmenlerin tepkisiyle karşı karşıya kalabilir.

Avrupa Birliği’nin, küresel yarı iletken pazarında 2030 yılına kadar yüzde 20 paya ulaşma hedefi, Intel’in projeyi askıya almasıyla daha da zorlaştı. 2024 itibarıyla Avrupa’nın payı yüzde 8,1 seviyesindeyken, yeni yatırımlar olmadan bu oranın 2045’te yüzde 5,9’a düşeceği öngörülüyor.

Başbakan Yardımcısı Robert Habeck, Deutschlandfunk radyosunda yaptığı açıklamada, “Mikroçipler telefonlarımızda, süpürgelerimizde, buzdolaplarımızda ve arabalarımızda yer alıyor. Tüm ekonomimiz onlara bağlı. Rus gazına bağımlılık bununla kıyaslandığında hiçbir şey,” diyerek Intel’in yatırımını sürdürmesi gerektiğini vurguladı.

Avrupa'da çip projeleri tehlikede

Intel’in Almanya’da çip üretim tesisi kurma planı, 2024 başında CEO Pat Gelsinger tarafından “tüm Avrupa için büyük bir adım” olarak tanımlanmıştı. Ancak projenin iki yıllığına askıya alınması, birçok uzmanın projenin iptal edildiğini düşünmesine neden oldu.

Bu gelişme Scholz’un karşılaştığı tek darbe değil. ABD merkezli çip üreticisi Wolfspeed ve Alman otomotiv tedarikçisi ZF Friedrichshafen genişleme planlarını durdurdu. Ayrıca GlobalFoundries, Dresden’deki bazı üretimlerini Portekiz’e kaydırma kararı aldı.

Dresden’de temeli atılan TSMC, Infineon, NXP Semiconductors ve Bosch’un oluşturduğu ESMC ortak girişimi, Scholz’un vizyonunun ayakta kalan tek somut parçası olarak görülüyor. Bu proje, Almanya’nın doğusunda yüksek teknoloji kümeleri oluşturarak binlerce iş yaratmayı ve kömür madenciliği gibi azalan endüstrilerin yerini almayı amaçlıyor.

Scholz'un alternatifi samsung olabilir

Intel’in projesi durma noktasına gelse de Scholz çip üretiminde Almanya’nın rolünü artırma çabasından vazgeçmiş değil. Alman yetkililer, Samsung’u Almanya’da üretim yapmaya ikna etmeye çalışıyor. Ancak Samsung henüz Avrupa’da üretim genişletme konusunda bir açıklama yapmadı.

Bu arada Almanya Ekonomi Bakanlığı, yarı iletken yatırımlarına yönelik yeni teşvikler sağlamak için Kasım ayında yaklaşık 2 milyar euro değerinde bir ihale başlattı. Bu ihaleyle ham levha üretimi ve çip montajı gibi alanlarda 10 ila 15 projeye destek verilmesi hedefleniyor.

Ancak TSMC’nin en gelişmiş çiplerini Tayvan dışında üretmeme kararı, Almanya’nın en üst düzey çip üretimi konusunda sınırlı seçeneklere sahip olduğunu gösteriyor. Bu da Scholz’un Almanya’yı yarı iletken üretiminde ön sıralara taşıma hayalinin şimdilik uzak bir hedef olduğunu ortaya koyuyor.

Seçimler öncesi baskı artıyor

Scholz’un yarı iletken sektörü için büyük çabalar göstermesine rağmen, bu hedefin gerçekleşmesi için zamanı tükeniyor olabilir. Şubat ayında yapılacak seçimlerde anketler, Hristiyan Demokratların önde olduğunu gösteriyor. Intel’in projesinin askıya alınması ve Almanya’da çip üretiminde yaşanan belirsizlikler, Scholz’un seçmen desteğini zora sokabilecek faktörler arasında yer alıyor.