ABD dış yardımlarını büyük ölçüde dondurdu

ABD Dışişleri Bakanlığı, Cuma günü yaptığı açıklamada, acil gıda programları ve İsrail ile Mısır’a yapılan askeri yardımlar hariç olmak üzere, ABD dış yardımlarının büyük bir kısmının yeni fonlarının dondurulduğunu duyurdu. Bu karar, sağlık, eğitim, kalkınma, iş eğitimi, yolsuzlukla mücadele ve güvenlik yardımı gibi birçok önemli alanda ABD tarafından finanse edilen milyarlarca dolarlık projelerin durma noktasına gelmesine neden oldu.

ABD, 2023 yılında dünya genelinde yaklaşık 60 milyar dolar değerinde dış yardım sağlamış ve bu yardımlar ABD bütçesinin yaklaşık yüzde 1’ine denk gelmişti. Ancak, Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından dünya genelindeki ABD büyükelçiliklerine gönderilen telgraf, bu yardımların dondurulmasına ilişkin yeni düzenlemelerin detaylarını açıkladı. 

Telgrafta, savaş halindeki Sudan’da yaşanan kıtlık nedeniyle milyonlarca insanın beslenmesine yardımcı olan acil gıda programlarının bu karardan muaf tutulduğu belirtilirken, hayat kurtaran sağlık programları için aynı muafiyetin getirilmemesi insani yardım kuruluşlarının tepkisini çekti. Özellikle, 25 milyon hayat kurtaran HIV/AIDS programı PEPFAR’ın da dondurulan projeler arasında yer alması dikkat çekti.

İnsani yardımlar ve küresel tepkiler

Kararın ardından bazı yardım projeleri, faaliyetlerini hızlı bir şekilde durdurmaya başladı. Eski bir üst düzey ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı yetkilisi, bazı yardım kuruluşlarının dondurmayı “derhal uygulamaya geçirme” yönünde talimat aldığını belirtti. Yetkili, bu kuruluşların daha fazla maliyete katlanmamak için projelerini durdurduğunu ifade etti.

Oxfam Amerika Başkanı Abby Maxman, fonların askıya alınmasının küresel ölçekte ölüm kalım sonuçları doğurabileceğini vurgulayarak, “Trump yönetimi dış kalkınma yardımlarını askıya alarak krizdeki toplulukların yaşamlarını ve geleceklerini tehdit ediyor” dedi. Birleşmiş Milletler Sözcü Yardımcısı Farhan Haq ise kalkınma yardımlarının devam etmesi gerektiğini ifade ederek, “Cömert yardımların sürmesini bekliyoruz” dedi.

İsrail ve Mısır muaf, Ukrayna belirsiz

Dondurma kararı, İsrail ve Mısır’a yapılan askeri yardımları kapsam dışı bırakırken, Ukrayna’ya yapılan hayati önemdeki askeri yardımlara dair herhangi bir muafiyet belirtilmedi. Biden yönetimi, Trump’ın Ukrayna yardımlarını devam ettirip ettirmeyeceği konusunda belirsizlik yaratmıştı. Ukrayna’ya gelecekte yapılacak silah sevkiyatları için Kongre tarafından onaylanan yaklaşık 3,85 milyar dolarlık bir fon ise Trump’ın kararına bağlı olarak beklemede.

Yardım politikalarındaki büyük dönüşüm

Trump yönetiminin bu kararı, ABD’nin dış yardım programlarını kısıtlama hedefinin ilk büyük adımı olarak değerlendiriliyor. Mülteciler ve yeniden yerleştirme ajanslarına yönelik yardım programlarının da durdurulması, Afgan mülteciler de dahil olmak üzere birçok insanın durumunu tehlikeye atıyor. 

Florida Temsilcisi Brian Mast, bu haftaki açıklamasında, Dışişleri Bakanlığı bütçesindeki her bir harcamanın Cumhuriyetçiler tarafından titizlikle inceleneceğini ve yardımların Başkan Trump’ın dış politikasıyla uyumlu hale getirilmesi gerektiğini belirtti.

Gelecek adımlar ve belirsizlik

Dış yardımlara ilişkin kapsamlı gözden geçirmenin önümüzdeki üç ay içinde tamamlanarak, Trump’ın dış politika hedefleriyle uyumlu bir standart oluşturulması bekleniyor. Bakan Rubio’nun bu süreç sonunda Başkan’a bir rapor sunarak önerilerde bulunması planlanıyor. Ancak kararın küresel etkileri şimdiden insani yardım çevrelerinde endişe yaratmış durumda.