Yapay zeka etkisi: Çinli milyarder Wang Weixiu'nun serveti yüzde 400 arttı

Yapay zeka, Google’ın sahibi Alphabet’in Sergey Brin’i ve Nvidia’nın Jensen Huang’ı gibi ABD’li milyarderlerin servetini ultra yüksek seviyelere taşımıştı ve şimdi Çinli patronları da zenginleştiriyor. Zhongji Innolight’ın kurucusu Wang Weixiu, şirketinin optik cihazlarına yönelik talep fırlarken kendi servetinin bu yıl yüzde 400 artarak 13 milyar dolara yükseldiğini gördü. 2023’te Zhongji Innolight’ın başkanlığından ayrılan Wang, Forbes tahminlerine göre hala servetinin büyük kısmını şirketteki payından elde ediyor. 75 yaşındaki Wang, Forbes’un mart ayındaki Dünya Milyarderleri Listesi ölçümünde 2,6 milyar dolar servete sahipti. O zamandan bu yana şirketin Shenzhen’de işlem gören hisseleri beş katından fazla yükseldi.

Bu yükseliş, Çin’in doğusundaki Shandong eyaletinin Yantai kentinde bulunan şirketten ikinci bir milyarderin daha çıkmasını sağladı. Zhongji Innolight’ın 54 yaşındaki Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Liu Sheng, Forbes tahminlerine göre büyük ölçüde şirketteki kendi payına dayanarak 2,7 milyar dolarlık bir servete ulaştı. Zhongji Innolight, kasım ayında yaptığı bir borsa açıklamasında Hong Kong’da bir hisse satışı hazırlığında olduğunu duyurdu. Bloomberg News’e göre şirket 3 milyar dolardan fazla fon toplamayı planlıyor. 

Dünya genelinde yükselen talep

Hong Kong merkezli Macquarie Capital teknoloji araştırma direktörü Arthur Lai telefonla yaptığı açıklamada, bu dikkat çekici yükselişin arkasında dünya genelindeki veri merkezlerinde kullanılan optik alıcı-vericilere yönelik fırlayan talep olduğunu söylüyor. Google ve Nvidia gibi müşteriler yeterli arzı güvence altına almak için yarışıyor; zira veri merkezleri gibi altyapılar dahil olmak üzere yapay zekayla ilgili harcamaların yıl sonuna kadar 375 milyar dolara ulaşması ve 2030’da 3 trilyon doları aşması bekleniyor.

USB bellek boyutlarında elektronik bileşenler olan alıcı-vericiler, veri iletimi için elektrik sinyallerini optik sinyallere ve tersi yönde dönüştürüyor; bu yöntem geleneksel bakır tellere göre çok daha hızlı.Yapay zekanın eğitimi devasa miktarda verinin işlenmesini gerektirdiğinden, küçük devre kartları ve lazer sürücülerinden oluşan bu donanım hız artışı ve gecikme azaltımı sağladığı için giderek daha kritik bir rol oynuyor. Bu tür ürünler özellikle bugün önemli çünkü veri merkezleri milyonlarca metrekareye ulaşabiliyor. Bu da daha uzun mesafelerde güvenilir veri iletimi gerektiriyor.

“Dünyadaki en iyisi”

Lai, Zhongji Innolight’ın teknolojisinin hız ve güvenilirlik açısından dünyadaki en iyisi olduğunu söylüyor. Rakipleri arasında Çin’den Eoptolink ve TFC Communication, ABD’den Lumentum bulunuyor. Nomura analistleri Duan Bing ve Ethan Zhang, Ekim ayında yayımladıkları bir araştırma notunda şirketi “küresel No.1 veri merkezi alıcı-verici üreticisi” olarak nitelendirdi ve 2025’in üçüncü çeyreğinde “rakiplerini geride bıraktığını” ifade etti.

Macquarie Capital’dan Lai, şirketin mevcut ölçeğine ve ürünlerine yönelik devam eden talebe işaret ederek “Zhongji Innolight büyümeye ve pazar payını artırmaya devam edecek” diyor. Şirketin son finansal sonuçlarına göre bu yılın ilk dokuz ayında satışlar yıllık bazda yüzde 44,4 artarak 25 milyar yuan’a (3,5 milyar dolar) ulaştı. Net gelir ise bir yıl öncesine kıyasla yüzde 90 artarak 7,1 milyar yuan’a yükseldi. Macquarie Capital, küresel alıcı-verici pazarının yıllık yüzde 70 büyüyerek 2028’de 40 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyor.

Kilit müşterisi Google

Milyarder Wang muhtemelen Google’ın kilit müşteri olmasını 2016’daki bir anlaşmaya borçlu. Bir devlet fabrikasında eski bir teknisyen olan Wang, Shandong Zhongji Electrical Equipment’ı neredeyse 40 yıl önce, 1987’de kurdu. Yerel medya haberlerine göre şirketin o dönemde yüksek teknolojiyle pek ilgisi yoktu; ağırlıklı olarak çamaşır makinelerinde kullanılan motorlar üretiyordu. Ancak giderek doyan bir pazarda karların düşmesi, şirketin 2012’de Shenzhen’de gerçekleştirilen ve 1,6 milyar yuan toplayan halka arzının ardından hisse fiyatı üzerinde baskı yaratınca, Wang çeşitlendirmeye yöneldi.

Ardından 2016’da Wang’ın şirketi, Zhongji Innolight’ın mevcut Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Liu tarafından kurulan optik cihaz üreticisi Innolight Technology’yi 2,8 milyar yuanlık bir anlaşmayla satın aldı. Google Capital’in Çin’deki ilk yatırımı olan bu girişimin Ar-Ge çalışmalarını sürdürmek için hala ek finansmana ihtiyacı vardı. Çin’in prestijli Tsinghua Üniversitesi ve ABD’deki Georgia Institute of Technology’de eğitim alan mühendis Liu, 2017’de birleşik yapının CEO’su, 2023’te ise başkanı oldu. Şirket 2017’de adını Zhongji Innolight olarak değiştirdi. Wang’ın oğlu Wang Xiaodong ise şirketin yönetim kurulu üyesi ve icra başkan yardımcısı.

Tsinghua Üniversitesi’nin bu ekim ayında yayımladığı bir yazıya göre Innolight Technology, Google’ı müşterisi olarak ilk kez 2011’de kazanmıştı; o dönemde Amerikan teknoloji devi dünya genelinde daha fazla veri merkezi inşa ediyordu. Macquarie Capital’den Lai, Google ile yakın çalışmanın şirketin yıllar içinde teknolojisini keskinleştirmesine yardımcı olmuş olabileceğini söylüyor.

Yine de Pekin merkezli butik yatırım bankası Chanson & Co.’nun yönetici ortağı Shen Meng, WeChat üzerinden gönderdiği mesajlarda Zhongji Innolight ürünlerine yönelik talebin sonsuza dek sürmeyebileceği konusunda uyarıyor. Yapay zeka şirketlerinin şişkin değerlemeleriyle ilgili endişeler artıyor ve ilgili altyapılara yaptıkları yatırımlar karşılığını vermeyebilir.

Çin-ABD rekabeti

Çin ve ABD arasındaki rekabet ortamında, CMB International kasım ayında yayımladığı bir araştırma notunda jeopolitik ve gümrük vergisiyle ilgili belirsizlikleri başlıca riskler olarak vurguladı. Macquarie Capital’dan Lai, bu tür risklerin yönetilebilir olduğunu düşünüyor; zira şirket 2022’de faaliyete geçen Tayland’daki fabrikasından denizaşırı müşterilere tedarik sağlıyor.

Lai, ortaya çıkan bir teknolojinin Zhongji Innolight’ın işini bozabileceğini öngörüyor. Performansı artırmak için birkaç optik alıcı-vericiyi bir arada paketlemeyi içeren “ortak paketlenmiş optikler” (CPO) adı verilen teknoloji, gerçek ürün ihtiyacını azaltabilir. Ancak Nasdaq’ta işlem gören Broadcom’un öncülük ettiği bu teknolojinin hala erken aşamada olduğunu vurguluyor. “Eğer bu gerçekleşirse ki yakın vadede olacağına inanmıyorum. O zaman alıcı-verici üreticilerini etkileyecektir” diyor.