Vietnamlı emlak zengininin Trump’la 1.5 milyar dolarlık projesi
Mayıs ayında ABD Başkanı Donald Trump’ın oğlu Eric, Vietnam’a giderek yeni bir Trump markalı emlak projesini tanıttı: 1,5 milyar dolarlık Trump International Hung Yen. Geniş kapsamlı proje, 2 bin 500 dönümlük arazi üzerinde bir 5 yıldızlı otel, lüks villalar ve iki golf sahası içerecek. Golf sahalarının tasarımını ise iki kez ABD Açık şampiyonu Bryson DeChambeau yaptı.
Vietnam’ın başkenti Hanoi’nin yaklaşık 60 kilometre güneyinde bir alanda, beyaz bir çadırda düzenlenen temel atma töreni, Eric’in sadece üç hafta önce Katar’da benzer bir anlaşma yapmak için ziyaret ettiği şık Orta Doğu ofislerinden çok daha az göz alıcıydı. Ancak bu, güneydoğu Asya ülkesine ve bu anlaşmanın arkasındaki Vietnamlı girişimci Dang Thanh Tam için büyük bir kazanç. Eric etkinliklte, "Bu proje sadece bir geliştirme değil. Mükemmelliğe olan bağlılığımızı, kültürün kutlanmasını ve Vietnam’ın geleceğine yapılan kalıcı bir yatırımı simgeliyor" dedi. Buna karşılık Dang ise, "Bu vizyonu hayata geçirmek için son derece heyecanlıyız" diye ekledi.
Anlaşma geçen yıl eylül ayında New York’ta imzalandı, Trump’ın ABD başkanlık seçimlerini kazanmasından iki ay önce. Şu ana kadar Trump için değerli oldu; Dang’ın firması, proje için Trump Organization'a 5 milyon dolar lisans ücreti ödedi. Bu tutar Trump’ın haziran ayında yaptığı finansal açıklamalarda yer aldı. Yine de para her iki yönde de akıyor: Dang'ın sadece bu anlaşma için değil, aynı zamanda mevcut serveti için de Trump’a teşekkür etmesi gerekiyor. İş dünyasında, Dang, Trump’a çok benziyor: Borç dağları üzerinde bir emlak imparatorluğu inşa eden, her işte bir şekilde pazarlık yapan bir emlak geliştiricisi. Ayrıca, Trump gibi kendisini neredeyse çöküş noktasına getirecek kadar borçlanmış ancak büyük jeopolitik güçler tarafından kurtarılmış biri.
Vietnam'ın en zenginlerinden biri
Dang, şu anda Vietnam’ın en zengin insanlarından biri ve yaklaşık 400 milyon dolarlık bir servete sahip. Bu servetini, sanayi parkı geliştiricisi Kinh Bac City’deki yüzde 34'lük payı ve halka açık telekom altyapı şirketi Saigontel’deki yüzde 29’luk payı sayesinde elde etti. Dang, Kinh Bac’ı 2002 yılında kurdu ve Vietnam küresel pazarlara açılmaya başladığı sırada sanayi parkları inşa etmeye başladı. Bu Apple tedarikçisi Foxconn gibi büyük üreticileri mülklerine çekti. Sonra 2007’de firmayı halka açtı ve servetini genişletmek için bankalara ve madenciliğe yatırım yaparak büyük borçlar ald. 2011’de faiz oranları yükseldiğinde neredeyse her şeyini kaybetme noktasına geldi. Takip eden yılların çoğunu, firması Kinh Bac’ın 2013’te 360 milyon dolara ulaşan borcunu ödeyerek ve yapılandırarak geçirdi.
Trump'ın ilk ticaret savaşıyle kurtuldu
Sonra Trump 2017’de göreve geldi ve Çin’e karşı bir ticaret savaşı başlatarak, üreticilerin Pekin’e Amerikan tarifelerinden kaçınmak için Vietnam’a taşınmasına neden olan bir dalga başlattı. Dang, bu değişimden büyük kazanç sağladı ve Kinh Bac, durgunluktan kurtuldu. Trump’ın görev süresinin 2017’de başlamasından 2021’in sonuna kadar geçen beş yıl içinde, Vietnam’ın ABD’ye yaptığı ihracat yüzde 119 arttı ve Kinh Bac, gelirlerini yüzde 161 ve net gelirlerini yüzde 54 artırarak bunun meyvelerini topladı.
Kinh Bac, Vietnam genelinde yaklaşık 20 bin dönüm sanayi ve konut arazisine sahip ve Canon, LG ve Foxconn gibi kiracıları var. 1,3 milyar dolarlık piyasa değeri olan şirket, ticaretin büyük ölçüde Amerika’ya bağlı: Geçen yıl itibarıyla, müşterilerinin yüzde 90’ından fazlası Çin, Hong Kong, Japonya, Güney Kore ve Tayvan’dan gelen şirketlerdi ve çoğu, Vietnam’dan ABD’ye ürünlerini ihraç ediyor.
Tieu Phan Thanh Quang, Hanoi merkezli yatırım bankası Thien Viet Securities’ten bir analist, “ABD, Vietnam’ın en büyük ihracat pazarı olup, toplam ihracat cirosunun neredeyse yüzde 30’unu oluşturuyor. Kinh Bac parklarında monte edilen yüksek teknoloji elektronik ve tüketici mallarının büyük çoğunluğunun nihai ihracat hedefi ABD" dedi.
Trump yeniden göreve başladığında, ikinci döneminin Dang için birinci dönemi kadar iyi geçmeyeceği düşünülüyordu. Dang, 2024’te sanayi arazisi teslimatlarının yavaşlamasından zaten zorluklar yaşıyordu, Kinh Bac, 110 milyon dolar gelirle 17 milyon dolarlık net kar elde etti, bu da önceki yılın sırasıyla yüzde 81 ve yüzde 46 düşüşüydü. Trump nisan ayında Vietnam ithalatlarına yüzde 46 vergi getirdi. Kinh Bac hisseleri bir sonraki hafta yüzde 27 değer kaybetti.
Anlaşmadan sonra hisseleri toparlandı
Bu zemin üzerinde, mayıs ayında Trump International Hanoi’nin temel atma töreni, Dang için fayda sağladı. Ailesinin ABD'nin 47. Başkanı'yla olan yakın ilişkilerini görsel bir şekilde sergiledi. Bu aynı zamanda, geçen yılın başından itibaren geliştirdiği bir ilişkiyi de simgeliyordu. Dang Forbes’a yaptığı açıklamada, “İlk olarak Eric Trump ile uluslararası ağımız aracılığıyla iletişime geçtik. Trump Organization, benim temiz olduğumu, kara listeye girmediğimi ve kara para aklamadığımı doğrulamak için sıkı arka plan araştırmaları yaptı. Bu titizlik beni etkiledi. Diğer ortakları da değerlendirdik ama Trump’ın küresel markası, lüks uzmanlığı ve Vietnam’ın uzun vadeli potansiyeline olan inancı bizim beklentilerimizle en iyi şekilde örtüştü" dedi.
Haziran ayına gelindiğinde, Kinh Bac’ın hisseleri toparlandı ve şirket, 2025’in ilk altı ayında 140 milyon dolarlık gelirle 47 milyon dolarlık net kar elde etti, bu da yeni sanayi parkları için alınan onaylarla desteklendi. Temmuz ayında Trump, Vietnam ile yeni bir ticaret anlaşması açıkladı ve tarifeyi yüzde 20’ye düşürdü.
Anlaşma, Vietnam’dan diğer ülkelere yönlendirilerek transit edilen ürünlere yüzde 40 vergi getirecek. Bu, Çin’den gelen ürünleri kapsıyor ancak Trump yönetiminin bir ürünün transit edilmiş sayılıp sayılmayacağını nasıl belirleyeceği henüz net değil. Yine de Dang, ticaret savaşlarından kazanç sağlamaya devam etmek için hazır ve şirketinin geleceği konusunda oldukça iyimser. Dang, “Trump yönetimi altındaki tarifeler kısa vadeli belirsizlik yarattı ama aynı zamanda küresel tedarik zinciri değişimlerini hızlandırdı. Vietnam için bu yapısal bir fırsattı" ifadelerini kullandı. Trump’ın ana önceliklerine dikkat çeken Dang, “Yarı iletkenler ve ileri düzey üretim buraya taşınıyor. Vietnam’ın iki büyük avantajı var: Genç, eğitilebilir bir iş gücü ve dünyanın en büyük nadir toprak rezervlerinden bazıları. Kinh Bac, bu yeni dönemin ekosistem inşacısı olarak kendini konumlandırıyor" diye ekledi.
Dang, imparatorluğunu inşa etmek için büyük borçlar almıştı. 2021’de Forbes Vietnam’a stratejisinin “1’im var, 3 borç alırım, 4 yaparım” olduğunu söylemişti ancak 2011’de faiz oranlarının yükselmesi büyük bir darbe vurdu. 2013’te iki halka açık bankadaki tüm hisselerini sattı ve Kinh Bac City, borçları sermayesinin yüzde 188’ine ulaşınca zor durumda kaldı.
Kinh Bac’ın sanayi arazilerinin çoğunluğunun kuzeyde, güney Çin’in üretim merkezi yakınlarında bulunması, özellikle fayda sağlayabileceği bir konumda olduğunu gösteriyor. Tieu, “Bu yakınlık, şirketlerin nihai montajı Vietnam’a taşırken, bileşenleri sınırdaki uzun vadeli tedarikçilerden verimli bir şekilde temin etmelerini sağlıyor” dedi. Kinh Bac’ın 1.275 dönümlük sanayi parkının bulunduğu kuzeydeki bir bölgeyi işaret ederek, “Foxconn, Bac Giang’da yatırım yaparak iPad ve MacBook üretim kapasitesini genişletmek için milyarlarca dolar harcadı. Bu ürünler tarihsel olarak sadece Çin’de üretiliyordu" diye ekledi.
Vietnam, ABD’ye satılan Apple’ın MacBook’larının, iPad’lerinin ve saatlerinin çoğunu zaten üretiyor, Apple CEO’su Tim Cook, 31 Temmuz’da yaptığı bir kazanç raporu açıklamasında bunu belirtti. Dahası, Foxconn’un yanı sıra Kinh Bac, AirPods ve diğer Apple ürünleri için bileşen üreten Çinli şirketler Goertek ve Luxshare’i de ana müşterileri arasında sayıyor. Her iki firmanın da Apple’ın eski baş tasarımcı Jony Ive tarafından tasarlanan yeni cihazı için parçalar üretmeleri için görevlendirildiği söyleniyor.
"Trump ile daha fazla ortalığa açığız"
Dang’ın yeni otelcilik işi için ise görünüm daha karmaşık. Şu anda birkaç otel işletiyor bir ortak girişim aracılığıyla, ancak 1,5 milyar dolarlık Trump markalı golf tesisini finanse etmek çok daha büyük bir hamle olacak. Tieu, “Başarı, büyük ölçüde Kinh Bac’ın projenin finansmanını nasıl yapılandıracağına bağlı olacak, muhtemelen ortaklıklar ve teminatsız borç yoluyla” dedi.
Trump'ın şirketi çeşitli ülkelerle anlaşmalar açıklamaya devam ederken, Dang gelecekte daha fazla Trump markalı proje yapma olasılığını göz ardı etmiyor. Dang, “Trump International Hung Yen sadece bir başlangıç.Daha fazla lüks proje geliştirmeyi planlıyoruz ve Trump ile ortaklık yapmaya açık kalıyoruz" diye ekledi.
