Çin ve ABD ticaret savaşını sakinleştirmek için yarışıyor
ABD Başkanı Donald Trump, piyasaları yatıştırmak için Çin ile olan gerilimi kamuoyuna açık şekilde azaltmaya çalışırken, perde arkasında Pekin üzerindeki baskıyı sürdürmeye devam ediyor. Bu zor denge oyunu ABD piyasaları tarafından dikkatle izleniyor. Çin’den yapılan ithalata yönelik 1 Kasım'dan itibaren geçerli olacak şekilde yüzde 100 ek gümrük vergisi tehdidinin ardından Trump atacağı adımları planlamaya çalışıyor. Wall Street Journal’a konuşan yakın kaynaklara göre ABD Başkanı, son günlerde ABD Hazine Bakanı Scott Bessent dahil üst düzey yetkililerle görüşerek, ABD’nin Çin ile ticari gerilimi azaltmak istediği yönünde dünyaya bir mesaj verilmesini görüştü
Trump’ın geçen hafta cuma günü yaptığı yüzde 100 gümrük vergisi tehdidi, Pekin’in nadir toprak elementlerinin ihracatına sınırlamalar getirmeye yönelik adımının ardından geldi. Bu tırmanan gerilim, ABD borsasında büyük bir satış dalgası başlattı ve bu süreçte Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşmeyebileceğini ima etti.
Trump’ın gerilimi azaltma arzusu, her iki ülkenin de mevcut ticaret anlaşmazlığında en azından şimdilik tansiyonu düşürme niyetlerini özel olarak ifade ettikleri bir döneme denk geliyor. Bu durumda Çin tarafı, bu ayın sonlarında yapılması beklenen Trump-Şi zirvesini kurtarmaya hevesliyken, Trump’ın ekibi ise borsa kayıplarını durdurmak ve Ortadoğu barış anlaşmasının ticaret gerilimi nedeniyle geri planda kalmasını engellemek istiyor. İsimini vermek istemeyen kaynaklara göre yönetim yetkilileri haftalardır gerekirse Çin'e karşı çeşitli araçları kullanma üzerine görüşmeler yürütüyordu.
Çinli şirketleri hedef alma fikri
Yönetim içinde gündeme gelen fikirler arasında, ABD borsalarında işlem gören Çinli şirketleri hedef alarak bu şirketler için gerekli denetim süreçlerini sıkılaştırmak da vardı. Ayrıca Çin’in ABD’ye yönelik yatırımlarını daha da kısıtlamak, Çinli şirketleri Rus petrolüyle iş yaptıkları için yaptırımlarla hedef almak ve ABD altyapısını Çin kaynaklı tehditlere karşı güçlendirmeye yönelik kararnameler düşünülüyordu.
Sonuç olarak Trump, Bessent ve diğer üst düzey danışmanlar geçen hafta küresel piyasaları istikrara kavuşturmaya öncelik vermekte mutabık kaldılar ve Çin’le aniden bir gerilimin yükselmesinden kaçınmayı tercih ettiler. Başlangıçta zirvenin iptal edildiğini ima eden Trump, Şi ile görüşme konusundaki tavrını yumuşattı ve hafta sonu Truth Social’da daha olumlu tonda açıklamalar yaptı. Pazar günü paylaştığı bir sosyal medya gönderisinde şu ifadeler yer aldı: “Çin hakkında endişelenmeyin! Her şey yoluna girecek,” ve Trump yönetiminin Çin’e yardımcı olmak istediğini ekledi.
"İki lider görüşecek"
Bessent’e yakın bir kişi, Trump’ın yüzde 100 gümrük vergisi tehdidinden sonra Çinli yetkililerle yaptığı son görüşmenin, Hazine Bakanı’nın Trump’ın gerilimi azaltacak görüşmelere açık olduğunu ama Çin geri adım atmazsa karşı önlemleri dışlamadığını net şekilde ilettiğini söyledi. Bessent’e yakın bir başka kişi ise Çin’e karşı karşı önlem alma potansiyelinin altını çizerek, ABD’nin bu konuda tamamen hazırlıklı olduğunu belirtti. Pazartesi günü Fox Business Network’te konuşan Bessent, “Sanırım mevkidaşımla bir temasım olacak ve ardından iki lider görüşecek. Geçen haftaki duyuruya rağmen ilişki iyi" dedi.
Çin Ticaret Bakanlığı pazar günü yaptığı açıklamada, ABD’nin yeni vergi tehdidine karşı herhangi bir misilleme tehdidinde bulunmadı. Bunun yerine, yeni ihracat kontrollerinin “ihtiyatlı ve ölçülü bir şekilde” uygulanacağını belirtti. Bu, Pekin’in elini fazla zorladığının zımni bir kabulü olarak yorumlandı. Bakanlık, “Çin’in ihracat kontrolleri, ihracat yasakları değildir” derken, yeni kuralın askeri amaçlı kullanımları hedef aldığı, küresel piyasaları sarsan sivil kullanım alanlarını kapsamadığını belirtti.
Misilleme döngüsü
Pekin’in tansiyonu düşürme arzusunun bir diğer göstergesi ise Çin iç basınında, Trump’ın Çin mallarına yönelik yüzde 100 gümrük vergisi tehdidinin oldukça sınırlı şekilde yer alması oldu. Kışkırtıcı söylemlerden kaçınan Çin, bu sayede, yüzünü kaybetmeden politikasını genel bir yasaktan uzaklaştıracak bir çıkış yolu hazırlıyor. Pekin son günlerde nadir toprak elementleriyle ilgili ihracat kontrollerine dair daha yumuşak bir duruş sinyali verse de bu politikadan tamamen vazgeçeceğine dair herhangi bir işaret vermedi. Politikayı iptal etmeyi reddetmesi, yaklaşan ticaret görüşmelerine belirsizlik katıyor ve yeni bir misilleme döngüsüne kapı aralıyor.
Trump yüzde 100 gümrük vergisi tehdidini sürdürürse Pekin misilleme tehdidinde bulundu. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian pazartesi günkü basın toplantısında, “Eğer ABD kendi yolunda ısrar ederse, Çin meşru hak ve çıkarlarını korumak için kararlılıkla karşılık verecektir” dedi. Ticaret Bakanlığı ise, ABD savaş istiyorsa “sonuna kadar savaşılacağını” belirtti.
