Black Friday paradoksu: Daha çok tüketici, daha az harcama
İndirim çılgınlığıyla kalabalıkları mağazalara çeken Black Friday bu yıl bir paradoksla karşı karşıya. Rekor düzeyde tüketicinin bu yıl alışveriş çılgınlığına katılması bekleniyor ancak tüketicilerin harcama iştahı keskin biçimde düşmüş durumda. ABD’de Black Friday, geleneksel olarak perakendecilerin kapılarında güneş doğmadan başlayan kuyruklarla ve elektronik ürünler ile ev aletlerinde ‘kapı açılışı’ indirimleriyle anılır. 1980’lerin sonlarında, alışveriş yapanların Noel listeleriyle mağazalara akın etmesiyle bir kültürel olgu haline geldi.
Harcama yapmaya isteksizler
ABD Ulusal Perakende Federasyonu’nun (NRF) tahminlerine göre bu yıl Black Friday şimdiye kadarki en yüksek yaya trafiğini çekecek. Ancak temel ekonomik göstergeler, kalabalıkların bunu satın alma eylemine dönüştürme konusunda çok daha isteksiz olacağını gösteriyor. Bu kopukluk, yıllık karlılığın üçte birini Noel sezonundan karşılayan perakendeciler için bir zorluk teşkil ediyor. NRF tarafından yapılan bir ankete göre tüketicilerin neredeyse üçte ikisi, 2024’teki yüzde 59’a kıyasla, Black Friday indirimlerini beklemeyi planlıyor ancak kişi başı ortalama harcamanın ise geçen yılki 902 dolardan 890 dolara düşmesi bekleniyor.
Harcalamaları zenginler yapıyor
Beklenen yavaşlama, ABD’de artan enflasyon baskıları ve zayıf istihdam büyümesinin etkisini vurguluyor. ABD perakende satışları eylül ayında, kısmen yüksek fiyatlar nedeniyle, beklenenden daha az arttı. Kar amacı gütmeyen Vergi Vakfı’na göre ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifeleri bu trende katkıda bulundu ve perakende fiyatlarına yaklaşık 4,9 puan ekledi.
Harcamalar varlıklı haneler arasında yoğunlaşmış durumda. Moody’s Analytics’e göre yılda en az 250 bin dolar kazanan Amerikalıların en zengin yüzde 10’u, 2025’in ikinci çeyreğinde tüm tüketici harcamalarının yaklaşık yüzde 48’ini oluşturdu; bu oran 1990’ların ortasında yaklaşık yüzde 35’ti. Oxford Economics ABD başkan yardımcısı ve baş ekonomisti Michael Pearce, “Giderek, toplam harcamayı daha dar bir tüketici kitlesi yönlendiriyor" dedi.
Değer arayışında olan birçok alışverişçi yapay zekaya yöneliyor. Bank of America’nın 2 bin 10 ABD’li alışverişçiyle yaptığı ankete göre tüketicilerin yarısı ve Z kuşağının yüzde 71’i bu Black Friday'de yapay zeka kullanmayı planlıyor. Çoğu fiyat ve fırsat karşılaştırmak için kullanacak; bazıları ise hediye fikirleri üretmek, bütçe takibi yapmak ve hatta kişiselleştirilmiş mesajlar veya kartlar hazırlamak için kullanacak. Her halükarda, çevrim içi alışveriş Black Friday'in önemini azaltmış durumda. Online alışverişle indirimler tek bir güne değil haftalara yayılıyor.
