Trump Nobel Barış Ödülü alabilir mi?
ABD Başkanı Donald Trump ve müttefikleri, İsrail ile İran arasındaki geçici ateşkes anlaşmasını, Trump'ın yıllardır istediği Nobel Barış Ödülü'nü alması gerektiğini savunmak için bir gerekçe olarak kullanıyor.
Öne çıkanlar
• Cumhuriyetçi Temsilci Buddy Carter salı günü Trump'ı ödüle aday göstererek, ABD'nin hafta sonu İran'ın üç nükleer tesisine yönelik saldırılarına atıfta bulunarak, “dünyanın en büyük terörizm destekçisi devletinin gezegendeki en ölümcül silahı elde etmesini engellediği” için Trump'a teşekkür etti.
• Trump Truth Social hesabından sağcı podcaster Charlie Kirk'ün Nobel Barış Ödülünü alması gerektiğini ifade eden bir gönderisini paylaşırken, Trump'ın oğlu Donald Trump Jr. da ABD’nin eski Başkanı Barack Obama'nın nükleer silahların yayılmasını önleme ve Müslüman dünyasına ulaşma çabaları nedeniyle 2019'da aldığı ödülü Trump'ın almamasının pozitif ayrımcılık anlamına geleceğini iddia etti.
• İran'a Amerikan müdahalesi için bastıran müttefiklerin başında gelen Senatör Lindsey Graham dün CNN'e verdiği demeçte, “Eğer İran'ın davranışlarını değiştirmesini sağlayabilirsek, Başkan Trump Nobel Barış Ödülü'nü hak eder” dedi.
• The New York Times'ın belirttiğine göre Trump ödülü açıkça istiyor. Yıllar içinde onlarca kez kamuoyu önünde bundan bahsetti ve geçen hafta gibi yakın bir tarihte ödülü alacağını düşünmediğinden yakındı. Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, “Dört ya da beş kez almalıydım... bana Nobel Barış Ödülü vermeyecekler çünkü sadece liberallere veriyorlar” dedi. (Nobel Barış Ödülü'nü kazanan dört ABD Başkanı’ndan üçü Demokrat).
• Trump ödülün kendisine verilmesi gerektiğini savunurken, aracılık ettiğini iddia ettiği diğer ülkeler arasında, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin Trump'ın dahil olduğunu reddettiği Hindistan-Pakistan krizini sona erdiren bir anlaşma ve Trump'ın ilk döneminde ABD'nin müzakere edilmesine yardımcı olduğu İsrail ile birkaç Arap ülkesi arasındaki diplomatik bir anlaşma olan 2020 İbrahim Anlaşmaları da dahil olmak üzere çeşitli anlaşmalara atıfta bulundu.
• ABD Başkanı, cuma günkü Truth Social paylaşımında da yönetiminin Ruanda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti arasında bir barış anlaşmasına aracılık ettiğini belirterek “Ne yaparsam yapayım Nobel Barış Ödülü alamayacağım” diye yazdı.
Trump'ı başka kim aday gösterdi?
Ukraynalı milletvekili Oleksandr Merezhko geçen yıl The Telegraph'a verdiği demeçte Trump'ı Ukrayna ve Rusya arasında bir barış anlaşmasına aracılık etmeye zorlayacağına inandığını söyleyerek aday göstermişti ancak Merezhko bu hafta Trump'ı dikkati Ortadoğu'ya kayarken Rusya-Ukrayna savaşına odaklanmamakla suçlayarak adaylığını geri çekti. Pakistan da 2026 ödülü için Trump'ı aday göstermiş ve bu yılın başlarında Hindistan'la yaşadığı çatışmanın yatıştırılmasına yardımcı olduğu için Trump'a teşekkür etmişti.
Trump daha önce ödüle aday gösterildi mi?
Trump 2018, 2020 ve 2021 yıllarında Kuzey ve Güney Kore arasında bir barış anlaşmasına aracılık etme çabaları ve Sırbistan ile Kosova arasında bir ekonomik anlaşmanın müzakere edilmesindeki rolü de dahil olmak üzere çeşitli diplomatik başarıları nedeniyle aday gösterildi.
Nobel Barış Ödülü’nün sahibi nasıl seçiliyor?
Norveç Parlamentosu tarafından atanan beş üyeden oluşan Norveç Nobel Komitesi ödül sahiplerini seçiyor. Geçmiş yıllarda, bir yıl içinde en fazla üç kişi veya kuruluş barış ödülünü paylaştı.
Nobel Barış Ödülü ne zaman verilecek?
2025 yılının ödül sahibi ya da sahipleri 10 Ekim'de açıklanacak ve ödül töreni 10 Aralık'ta gerçekleştirilecek.
Başka kimler 2025 Nobel Barış Ödülü için yarışıyor?
Nobel Barış Ödülü web sitesine göre 244 kişi ve 94 kuruluş olmak üzere toplam 338 aday var. Komite, adayların isimlerini teyit etmediği için Trump'ın aday olup olmadığı belli değil. Merezhko'nun adaylığı 31 Ocak'taki son başvuru tarihinden önce yapıldı ancak Trump'ı bu yılki ödüle aday gösteren başka biri olup olmadığı belli değil.
Hangi ABD Başkanları ödülü aldı?
1906'da Theodore Roosevelt, 1919'da Woodrow Wilson, 2002'de Jimmy Carter ve 2009'da Barack Obama.
Arka plan
Trump'ın hafta sonu İran'daki üç nükleer tesise hava saldırısı emri vermesi, pazartesi günü Katar'daki bir ABD askeri üssüne misilleme saldırısı düzenlenmesine yol açtı. Çatışmalar 13. gününe girerken Trump pazartesi gecesi İsrail ve İran arasında bir ateşkes anlaşması yapıldığını duyurdu ancak iki tarafın anlaşmaya sadık kalıp kalmayacağı belirsizdi. Bu arada, salı günü yayınlanan gizli bir askeri rapor, Trump'ın saldırıların İran'ın nükleer programını tamamen yok ettiği iddialarına rağmen, ABD saldırılarının İran'ın nükleer programını yalnızca birkaç ay geriye götürdüğünü ortaya koydu.
