Kadınlar için dünyanın en iyi şirketleri

Amerika Birleşik Devletleri Çalışma Bakanlığı, kadınların çalışma koşullarını iyileştirmek ve iş fırsatlarını genişletmek amacıyla Kadın Bürosu'nu kuralı 100 yıldan fazla zaman geçti. O zamandan bu yana, kurum önemli ilerlemeler kaydetti ve 1938 tarihli Adil Çalışma Standartları Yasası, 1963 tarihli Eşit Ücret Yasası, 1978 tarihli Hamilelik Ayrımcılığı Yasası ve 1993 tarihli Aile ve Tıbbi İzin Yasası'nın oluşturulmasında rol oynadı.

Forbes 2025 Dünyanın En İyi İşverenleri: Türkiye'den altı şirket listede

Benzer şekilde, dünya genelinde kadınların çalışma koşulları da son yüzyılda önemli ölçüde iyileşti. Avrupa Birliği'nden sekiz, Kuzey ve Güney Amerika ile Asya'dan dokuz ülke olmak üzere toplam 17 ülkeyi kapsayan yakın tarihli bir araştırma, çalışan kadınların hem iş sayıları hem de iş kalitesi açısından önemli iyileşmeler kaydettiğini ortaya koydu. 

Yüzde 40 memnun değil

Bu kazanımlara rağmen, günümüzde birçok kadın işlerinden memnun değil. Deloitte Global 2025 Women @ Work'ün 15 ülkede 7 bin 500 kadını kapsayan anketine göre ankete katılanların neredeyse yüzde 40'ı işverenlerinde sadece bir ila iki yıl kalabileceklerini düşünüyor ve sadece yüzde 5'i mevcut işverenlerinde beş yıldan fazla kalmayı planlıyor. 

Ayşe Burçak Güven yazdı: Forbes – Statista Türkiye’nin En İyi İşverenleri Araştırması başladı…

Ankete katılanların yüzde 30’unun yanıtlarına göre kadınların işverenlerinden ayrılmayı planladıklarını belirtmelerinin en önemli nedeni: iş-yaşam dengesi eksikliği. Diğer nedenler arasında yetersiz ücret (yüzde 28) çalışma saatlerinde esneklik eksikliği (yüzde 27), sınırlı terfi fırsatları (yüzde 18) ve ruh sağlığına zararlı bir iş ortamı (yüzde 16) yer aldı.

Üçte biri güvenliklerinden endişe ediyor

Endişe verici bir şekilde, ankete katılan kadınların üçte biri işyerinde kişisel güvenliklerinden endişe duyduklarını belirtirken, yaklaşık her 10 kadından ikisi bir iş arkadaşı tarafından taciz edildiğini, yüzde 17'si ise müşteriler tarafından taciz edildiğini veya rahatsız edildiğini ifade etti. Bu oranlar göz önüne alındığında, dünya çapında birçok kadın çalışanın aynı şirkette sonsuza kadar kalmak istememesi şaşırtıcı değil. Bu nedenle, sağlıklı bir iş-yaşam dengesi, cömert maaş ve sosyal haklar, kariyer geliştirme fırsatları ve destekleyici bir ortam sunan işverenler bulma çabalarını desteklemek için Forbes, yine Kadınlar İçin Dünyanın En İyi Şirketleri sıralamasını yaptı.

En az iki kıtada faaliyet gösteren şirketler değerlendirildi

Bu beşinci yıllık listeyi oluşturmak için Forbes, pazar araştırma şirketi Statista ile işbirliği yaparak 36'dan fazla ülkede çok uluslu şirketlerde çalışan yaklaşık 120 bin kadın ile anket gerçekleştirdi. Anketler, katılımcıların özgürce cevap verebilmelerini sağlayan anonim, bağımsız çevrimiçi paneller aracılığıyla gerçekleştirildi. Bir şirket grubunun değerlendirmeye alınabilmesi için, örneğin Afrika, Asya, Avrupa, Latin Amerika ve Karayipler, Kuzey Amerika ve Okyanusya olmak üzere dünyanın altı kıtasından en az ikisinde faaliyet gösteren önemli bir uluslararası varlığa sahip olması gerekiyordu.

Katılımcılara, işverenlerini arkadaşlarına veya ailelerine tavsiye etme olasılıklarının ne kadar yüksek olduğu soruldu ve kuruluşu hem genel işyeri uygulamaları (maaş ve çalışma koşulları gibi) hem de cinsiyete özgü konular (ücret eşitliği, yönetimin ayrımcılık sorunlarına verdiği yanıtlar, erkek ve kadınların şirket içinde aynı terfi fırsatlarına sahip olup olmadığı ve ebeveyn izni gibi) açısından değerlendirmeleri istendi. Katılımcılardan ayrıca, kendi sektörlerindeki diğer şirketlerin işveren olarak nasıl bir konumda olduklarını değerlendirmeleri istendi. Bu yanıtlar birleştirilerek bir “işveren markası puanı” oluşturuldu.

Ayrı bir kategori olan “kamuoyu puanı”, kadınların diğer şirketlerin cinsiyet konusundaki algılarına dayanıyordu. Bunu ölçmek için katılımcılar, şirketin ürünleri, pazarlama kampanyaları veya kar amacı gütmeyen girişimleri aracılığıyla cinsiyet stereotiplerine karşı mücadele edip etmediği, şirketin liderlerinin platformlarını cinsiyet eşitliğini teşvik etmek için kullanıp kullanmadığı ve kuruluşun cinsiyetle ilgili skandallara karışıp karışmadığı gibi konularda soruları yanıtladı. Son olarak, Statista'nın analistleri, kuruluşun yönetici ve yönetim kurulu pozisyonlarındaki kadınların yüzdesini belirlemek için uygun şirketleri araştırdı ve bunun sonucunda “liderlik puanı”nı belirledi.

Tüm bu veri noktaları toplanarak, son iki yılda toplanan anket verileriyle birleştirildi (güncel veriler eski verilere göre daha fazla ağırlıklıydı) ve her şirketin puanı hesaplandı. Sonuç olarak, en yüksek toplam puanı alan 400 şirket, 2025 Yılı Kadınlar İçin Dünyanın En İyi Şirketleri sıralamasına girdi.

Forbes 2025 Kadınlar İçin Dünyanın En İyi Şirketleri listesinden ilk 10 şirket:

1. Microsoft
2. Roche Holding
3. National Bank of Canada
4. Hewlett Packard Enterprise
5. IKEA
6. L’Oreal
7. Deloitte
8. Nike
9. Netflix
10. Apple

IKEA (5. sıra) ve Colgate-Palmolive (40. sıra) gibi tüketiciye yönelik markalar için, çeşitlilik içeren ekipler, şirketlerin çok yönlü müşteri tabanını daha iyi anlamalarına yardımcı oluyor. IKEA'da şirketin insan kaynakları ve kültür sorumlusu Ulrika Beisèrt'e göre yöneticilerin yarısı artık kadınlardan oluşuyor. Colgate-Palmolive'de  küresel kapsayıcılık ve insan ilişkileri kıdemli başkan yardımcısı Patricia Granda da son verilere göre şirketin yöneticilerinin yüzde 46’sının kadınlardan oluştuğunu söyledi. Granda, “Tüketicilerimizle samimi bir şekilde iletişim kurabilen bir iş gücüne sahip olmak, iş stratejimizin önemli bir parçası olan hane halkı penetrasyonumuzu artırmamızı sağlıyor” dedi.

Sadece 35 şirketin CEO’su kadın

Bu çabalara rağmen, kadınların üst düzey yönetici pozisyonlarında temsil oranı hala düşük. S&P 500 ve Russell 3000 endekslerinde yer alan CEO'ların ortalama sadece yüzde 8,5'i kadın. Forbes'un kadınlar için en iyi 400 şirket listesinde ise sadece 35 şirketin CEO'su kadın ve bu da listenin yaklaşık yüzde 9'unu oluşturuyor. Ancak ilerleme, iyi niyetli çabalarla sağlanmalı. Danışman Enya Doyle, şirketleri kadınları “sembolik” bir şekilde atamaktan veya onları çöküşün eşiğinde olan ve başarısızlık riskinin yüksek olduğu şirketlere lider olarak atanan “cam uçurum” rollerine yerleştirmekten kaçınmaları konusunda uyarıyor. Doyle, “Kadınlar gündemi etkilemiyorlarsa, onları masaya davet etmenin bir anlamı yok” diyor. Ancak Hoeing, kadınlar masada temsil edildiğinde, diğer kadın çalışanların liderlik konusunda rol modelleri olduğu ve kendilerini zirvede hayal edebilecekleri bir kültürün oluştuğunu söylüyor.

Forbes listesindeki önde gelen şirketler, aile planlaması, doğurganlık, taşıyıcı annelik veya evlat edinme hizmetleri, gebelik kaybı nedeniyle izin ve adet ve menopoz ile ilgili yönetici farkındalık eğitimi gibi kadınlara yönelik avantajlar da sunuyor. Bu avantajların çoğu, çalışan anketlerinden elde edilen geri bildirimler temelinde hayata geçirildi. Örneğin, Fidelity (14. sıra), bölgesel tesislerinde emzirme odaları sağlayarak emziren kadınların ihtiyaçlarını karşılıyor.  

Maaş eşitsizliği hala büyük bir sorun

Şirketlerin kadın çalışanlara olan bağlılıklarını göstermenin bir başka yolu da ücret eşitsizliklerini aktif olarak ele almak. Örneğin IKEA, maaşları eşitlemek amacıyla yıllık ücret farkı incelemeleri yapıyor. Ancak bu tür girişimlere rağmen, şirketler arasında maaş farkları devam ediyor. Cinsiyetler arası ücret farkının biraz azaldığı Amerika Birleşik Devletleri'nde, Pew Araştırma Merkezi geçen yıl kadınların erkeklerin kazandığının sadece yüzde 85'ini kazandığını ortaya koydu. Bağımsız danışman Doyle, küresel olarak emeklilik maaşı farkının yıllık yaklaşık 1 trilyon dolar olduğunu söylüyor. Bu yaygın eşitsizliğin çözümü henüz ulaşılabilir olmasa da en başarılı şirketler kadınlar için en iyi işveren olmanın kadınları ayrı tutmak veya özel muamele göstermek anlamına gelmediğini kabul ediyor. 

Forbes 2025 Kadınlar İçin Dünyanın En İyi Şirketleri listesinin tamamı için tıklayın.