ABD’de 3D yazıcıyla silah üretimi tartışmaları

Dünyanın en büyük sosyal medya sitelerinde ABD’li kullanıcılar çeşitli silah fotoğrafları paylaşıyor; pembe bir uzi, altın dürbünlü leopar desenli bir tabanca, dört yaşındaki bir çocuğun doğum günü için yapılmış çok renkli bir oyuncak saldırı tüfeği.

Bunlar raftan alabileceğiniz türden silahlar değil. Evde, 3D yazıcılarla yapıldılar. On binlerce kullanıcı, tabanca tasarımlarını paylaşmak, silah yazdırma ipuçları vermek ve ABD’nin silah karşıtı yasaları hakkında dertleşmek için Facebook, Discord ve diğer sitelerdeki özel sosyal medya gruplarına katıldı. Bu grupların çoğu, anayasal haklarını kullandıklarını ve giderek popülerleşen bir Amerikan hobisine katıldıklarını söyleyen kişiler tarafından yönetiliyor; özetle ölümcül silahlar için bir el sanatları topluluğu gibi. 

Sanat olarak tanımlıyorlar

60 binden fazla üyesi bulunan bir Facebook grubunun kurulmasına yardımcı olan Todd Kelly, “Bir kütüphaneye gidip silah nasıl yapılır diye bir kitap alabiliyorsanız, aynı şeyi çevrimiçi olarak da yapabilmelisiniz” diyor. Gruba gönderilen silah tasarımlarını ifade özgürlüğü kapsamında ‘sanat’ olarak tanımlayan  siyasi amacını açıkça dile getiriyor: 3D yazıcı topluluğundaki hedefimiz, hiçbir hükümetin birine silah sahibi olamayacağını söyleyememesi.

Ama bu hareket, sosyal medya şirketleriyle ABD hükümetinin eş zamanlı denetimleriyle karşı karşıya. Çoğu zaman, gruplar silah satışını kolaylaştırdıkları görülen gönderiler yüzünden ya da moderatörler tarafından yanlışlıkla böyle tanımlandıkları için yasaklanıyor; bu uygulama Facebook, Discord ve Reddit dahil olmak üzere çoğu büyük sosyal platformda yasaklanmış durumda. ABD Adalet Bakanlığı da faaliyetlerini izliyor. Federal ajanlar 2024 yılında şu anda kapalı olan 2A Print Depot adlı bir Discord grubuna baskın düzenleyerek, Forbes tarafından incelenen bir arama emrine göre 2023 Haziranı’ndan başlayıp yaklaşık 18 ay boyunca “grup üyelerinin sohbetlerini ve veri bağlantılarını” ele geçirdi. Bir Facebook grubunun iki yöneticisinin hesapları da arandı, arama emrinde belirtildi. Ajanlar benzer şekilde Kelly’nin Facebook grubundaki üyeler arasındaki iletişimleri de inceledi. Arama emri ayrıca federal araştırmacıların, kullanıcılardan üyelik başvurusu istenen en az bir özel grupta gizli profiller çalıştırdığını ve bunun 2025’e kadar sürdüğünü belirtti.

Arama emrine göre en az bir kullanıcı hükümlüydü ve kendisinin bir ateşli silahı yasadışı şekilde kullandığına dair görüntüler paylaşıyordu. Arama emrinde adı geçen beş grup yöneticisinden ikisi hakkında suçlamalar yöneltildi; biri hükümlü olduğu için silah sahibi olmakla suçlanıyor, diğeri ise 3D yazıcıyla üretilmiş tüfeğini kaydetmediği iddiasıyla suçlanıyor. Her ikisi de suçsuz olduklarını beyan etti.

Saldırılarda kullanılıyor

Son yıllarda ABD’de yaşanan silahlı saldırılar düşünülünce sosyal manya platformlardaki yetkililer ve yasa koyucuların kaygısı anlaşılabilir. Bunlardan biri UnitedHealthcare CEO’su Brian Thompson’ın Aralık 2024’te öldürülmesi. Bu saldırı iddialara göre 3D yazıcıyla üretilmiş bir silahla gerçekleştirildi. 2013’te Defense Distributed adlı bir örgütün neredeyse tamamen 3D yazıcıyla yapılmış ilk silahı üretmesinden bu yana, bu silahların yayılmasına ilişkin endişe arttı; bunun temel nedeni, Glock veya Remington gibi yetkili şirketlerce üretilen ateşli silahlar gibi izlenebilir olmamaları. 

Bazı eyaletlerde yasak

Bu da üretimlerine ilişkin karmaşık, parça parça yasalar doğurdu. Federal düzeyde, silah kişisel kullanım içinse ve satılmayacaksa yazdırılması yasal. Bazı eyaletlerde silah ve parça yazdırmak veya tasarımları paylaşmak ve seri numarası olmayan silahlar dağıtmak suç sayılıyor; dolayısıyla bazı grup üyelerinin faaliyetleri bu ABD bölgelerinde yasa dışı kabul edilebilir. Everytown For Gun Safety gibi silah kontrolünü savunan kar amacı gütmeyen kuruluşlar, 3D yazıcıyla yapılan silahların tamamen yasaklanmasını sağlayacak yasal güncellemelerin tehdide karşı en etkili yollardan biri olduğunu düşünüyor.

Bu yasa karmaşıklığına rağmen ABD  Adalet Bakanlığı 3D yazıcı meraklılarını soruşturmaktan geri durmuyor. Sosyal medya gruplarının tamamının verilerinin bu şekilde toplanması nadir; daha yaygın olan uygulama, hükümetin belirli bir suçla nasıl ilişkilendiklerini gösterebilecek muhtemel sebeplere dayalı olarak tekil hesaplara baskın yapması. Elektronik Gizlilik Bilgi Merkezi’nden kıdemli danışman John Davisson Forbes’a yaptığı açıklamada, 3D yazıcıyla yapılan silahların “ciddi bir halk sağlığı sorunu” olduğunu kabul etmekle birlikte, bu tür veri toplamanın kolluk kuvvetleri tarafından “sınırı zorlayan bir aşırı müdahale” olduğunu söyledi.