Zuckerberg tekel davasından kurtulmak için 450 milyon dolar teklif etti

Facebook ve Instagram’ın çatı şirketi Meta’nın CEO’su Mark Zuckerberg mart ayı sonunda ABD Federal Ticaret Komisyonu başkanını arayarak bir teklifte bulundu. Teklife göre Meta duruşmaları başlamak üzere olan ve uzun süredir devam eden antitröst soruşturmaları çözmek için 450 milyon dolar ödeyecekti. Teklif, FTC'nin talep ettiği 30 milyar dolardan çok uzaktı. Ayrıca, Meta'nın satın aldığı ve hükümetin davasının merkezinde yer alan iki uygulama olan Instagram ve WhatsApp'ın değerinin de çok küçük bir kısmıydı.

Trump’ın desteğinden emindi

Wall Street Journal’ın haberine göre konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, Zuckerberg'in telefon görüşmesinde ABD Başkanı Donald Trump'ın kendisini FTC konusunda destekleyeceğinden emin olduğunu söyledi. Milyarder Facebook kurucu ortağı Trump'la yakın ilişkiler geliştiriyordu. Şirketi Trump'ın yemin törenine 1 milyon dolar bağışladı ve 25 milyon dolarlık bir davayı çözdü. Zuckerberg son haftalarda Başkan’a tekel davasına müdahil olması için baskı yapıyordu.

FTC Başkanı Andrew Ferguson teklifi inandırıcı bulmadı ve 18 milyar dolardan daha azına razı olmaya hazır değildi. Dava yaklaştıkça Meta'nın teklifini 1 milyar dolara yaklaştırdığı ve Zuckerberg'in FTC davasından kaçınmak için çılgınca bir lobi faaliyeti yürüttüğü iddia ediliyor.

Ancak tüm bunlar yeterli olmadı. Pazartesi günü duruşma başladı. FTC, özel olarak kürsüye çıkma konusunda isteksiz olduğunu ifade eden Zuckerberg'i dört saat boyunca ifade vermeye çağırdı. Salı günü tekrar tanık kürsüsüne çıkan Zuckerberg, bir FTC avukatının Facebook'un Instagram'ı satın almak için 1 milyar dolar ödeyerek bir rakibini “etkisiz hale getirip getirmediği” yönündeki sorusuyla karşılaştı. Facebook'un kendi fotoğraf uygulamasının daha hızlı büyümesini tercih edip etmeyeceği sorusuna Zuckerberg, "Sanırım öyle. Bir milyar dolar çok pahalı” yanıtını verdi.

“Rekabetten kurtulmanın yolunu satın aldı”

FTC’nin eski Başkanı Lina Khan WSJ’ye verdiği demeçte şirketin 450 milyon dolarlık uzlaşma teklifinin “hayal ürünü” olduğunu söyledi. ABD’nin eski Başkanı Joe Biden tarafından aday gösterilen Khan, “Mark rekabetten kurtulmanın yolunu satın aldı, bu yüzden yasal yaptırımdan da kurtulmanın yolunu satın alabileceğini düşünmesine şaşırmadım” dedi. Önerdiği çözüm, tıpkı pazar stratejisi gibi, ‘yasadışı tekelim tekelleşmeye devam etsin’ şeklinde” ifadelerini kullandı. 

Meta sözcüsü Dani Lever şirketin mahkemeyi kazanmaya hazır olduğunu söyledi. Lever, “FTC'nin, Amerika'daki 17 yaşındaki her çocuğun saçma olduğunu bildiği bir şeyi yani Instagram'ın TikTok ile rekabet etmediğini kanıtlamasını gerektiren bir davayı mahkemeye taşımasının neden mantıklı olmadığını açıklamaktan çekinmedik” dedi. Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt ise “Devam eden bir dava hakkında yorum yapmayacağız” açıklamasını yaptı.

FTC ilk olarak Aralık 2020'de, birinci Trump yönetiminin son haftalarında o zamanki adıyla Facebook'a dava açmış ve şirketi rekabeti boğmak için küçük girişimleri satın almak ve dondurmakla suçlamıştı. Dava 2021'de bir yargıç tarafından reddedildi ve FTC aynı yılın sonlarında daha ayrıntılı bir dava sundu. Dava, Facebook'u “tekeline yönelik tehditleri ortadan kaldırmak” için kasıtlı bir strateji uygulamakla suçluyor.

Meta, FTC'nin suçlamalarına karşı çıkarak, YouTube ve X dahil olmak üzere diğer birçok platformla rekabet ettiğini söyledi ve FTC'nin WhatsApp ve Instagram anlaşmalarını on yıldan uzun bir süre önce incelediğini belirtti. Duruşma yaklaştıkça, iki taraf birbirine daha da yaklaşmıştı. Meta bazı politikalarında değişiklik yapma teklifiyle davayı açtı. Görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan kişiler, FTC'nin 30 milyar dolar ile karşılık verdiğini ve bu cezanın kendi rekorundan çok daha büyük olacağını söyledi. FTC, 2019 yılında Meta'ya 5 milyar dolarlık bir ceza kesmişti ki bu o zamana kadar tüketici gizliliğini ihlal ettiği için bir şirkete kesilen en büyük ceza olmuştu.

Beyaz Saray’ı üç kez ziyaret etti

Meta'nın son müzakerelerdeki pozisyonunu bilen bir kişi, şirketin tekliflerinin FTC'nin davasının ne kadar zayıf olduğuna inandığını yansıttığını söyledi. Son aylarda Zuckerberg ve üst düzey yardımcıları Trump, Beyaz Saray özel kalem müdürü Susie Wiles ve diğer yönetim yetkilileriyle defalarca bir araya geldi. Beyaz Saray yardımcıları Meta'nın davanın düşmesi için durmaksızın çalıştığını ve Zuckerberg'in yanı sıra Meta'nın küresel ilişkiler sorumlusu Joel Kaplan, ABD kamu politikaları başkanı Kevin Martin ve Zuckerberg'in dış siyasi danışmanı Brian Baker'ın da aralarında bulunduğu bir grup yetkiliyi devreye soktuğunu söylüyor. Zuckerberg'in kendisi de bu yıl Beyaz Saray'ı üç kez ziyaret etti.

Dava için Trump’tan onay alındı

Konuya aşina olan kişilere göre Trump çeşitli noktalarda Meta ve Zuckerberg ile bir anlaşma yapmaya daha açıktı, personelini bir anlaşma üzerinde çalışmaya yönlendirdi ve bir uzlaşmanın nasıl işleyeceği hakkında sorular sordu. Ancak Trump diğer taraftan da uyarı alıyordu. FTC'nin yeni başkanı Ferguson 8 Nisan'da konuyu görüşmek üzere Başkan ile Oval Ofis'te bir toplantı yaptı. Toplantıda Adalet Bakanlığı'nın antitröst bölümünün başkanı Gail Slater, Trump'ın önemli antitröst danışmanlarından Mike Davis, Wiles ve Ferguson'un özel kalem müdürü de hazır bulundu.

Toplantıda grup, Trump'ın Meta'nın davasına müdahil olmaması ve davanın mahkemeye taşınması için talepte bulundu. Bu kişilerden biri, toplantı sırasında Trump'tan davanın görülmesi için onay aldıklarını söyledi. Son yıllarda Trump'la ilişkilerini yeniden inşa etmek için on milyonlarca dolar harcayan Zuckerberg için mahkeme öncesi bir anlaşmaya varılamaması, yaptığı yatırımın karşılığını pek alamadığını gösteriyor. Trump'ın çevresindeki bazı kişiler başkanı, Zuckerberg'in tutumunu değiştirmesinin samimiyetsiz olduğu konusunda uyardı.