Yunanistan yurtdışına göç eden yetenekli iş gücünü geri çağırıyor
Yunanistan Çalışma Bakanı Niki Kerameus, ülkenin iş gücünü yeniden kurmak için Avrupa şehirlerini dolaşarak yurtdışına göç eden vatandaşları ülkeye geri dönmeye ikna etmeye çalışıyor. Bu girişim, Yunanistan’ın 2010’daki borç krizi sırasında yaşadığı büyük göç dalgasının ardından başlatıldı.
Kerameus, Londra’dan Amsterdam’a kadar uzanan şehirlerde Yunan işverenlerden oluşan heyetlere öncülük ederek açık bir mesaj veriyor: “Yunanistan artık terk ettikleri ülke değil.” Financial Times’a konuşan bakan, ilk temaslarda havanın genellikle olumsuz olduğunu belirterek, “Bizi onları uzaklaştıran devletin temsilcisi olarak görüyorlar. En büyük zorluk, bugünkü Yunanistan’ın 2010 veya 2012’deki Yunanistan’la hiçbir ilgisi olmadığını anlatmak” dedi.
Kaybedilen yetenek, küçülen ekonomi
Ülke ekonomisinin en büyük sorunlarından biri, iş gücünün küçülmesi ve nitelikli personel eksikliği. 2010 ile 2021 yılları arasında, çoğu genç ve üniversite mezunu 600 binden fazla Yunan vatandaşının yurtdışına göç ettiği tahmin ediliyor.
Düşük ücretler, sınırlı kariyer olanakları ve liyakat sistemine olan güvensizlik, geri dönüşlerde en önemli engeller arasında yer alıyor. BrainRegain adlı sivil toplum kuruluşunun yaptığı araştırmaya göre, bu algı hâlâ yaygın.
Ancak 2023 verileri bir kırılmaya işaret ediyor. İlk kez 2009’dan bu yana ülkeye dönenlerin sayısı çıkanlardan fazla oldu. Eurobank Başekonomisti Tassos Anastasatos, geri dönenlerin yüzde 60’ının 20-44 yaş aralığında olduğunu belirtiyor. Bu yaş grubu, iş gücü açısından en üretken dönem olarak görülüyor.
Devletin sunduğu teşvikler sınırlı ama sembolik
Yunan hükümeti, dönüşleri teşvik etmek için yedi yıl boyunca yüzde 50 gelir vergisi indirimi gibi uygulamalar sunuyor. Bu teşvikten 2020’den bu yana yaklaşık 6 bin kişi faydalandı. Ancak yetkililere göre mesele sadece ekonomi değil, algı yönetimi de en az o kadar önemli.
Kerameus’un “roadshow” adı verilen bu kampanyası 2024’ten bu yana sürüyor. Bu yıl içinde New York’ta da düzenlenecek. Etkinliklerde Aegean ve Piraeus Liman İdaresi gibi Yunan şirketlerinin yanı sıra Deloitte ve Lidl gibi yabancı firmalar da yer alıyor. Bazı adaylara doğrudan iş teklifi yapılıyor. Ancak maaşlar hâlâ Avrupa Birliği ortalamasının çok altında.
2016’dan bu yana ortalama ücretler yüzde 28 artmış olsa da, ayda 1.600 eurodan fazla kazanan profesyonellerin maaşları enflasyona karşı ancak yerinde sayıyor. Yunanistan Merkez Bankası danışmanı Dimitris Malliaropulos, “İnsan sermayesi olmadan büyüme olmaz” diyerek rekabetçi maaşlar ve yaşam boyu öğrenme yatırımlarına işaret ediyor.
Dönüşler başladı ama kalıcı mı?
Yurtdışından dönenler arasında dikkat çekici örnekler var. Birleşik Krallık’ta yaklaşık on yıl yaşayan mimar ve yapay zekâ araştırmacısı Avgousta Stanitsa, Atina’ya dönerek EY’da veri ve yapay zekâ alanında çalışmaya başladı. Üstelik bakanlık tarafından düzenlenen bir kariyer fuarında işe alındığında beş aylık hamileydi. “Hamileliğimin engel olarak görülmemesi beni çok etkiledi” diyen Stanitsa, “İş hayatı, annelik ve genel kültür açısından Yunanistan’da bir zihniyet değişimi hissettim” ifadelerini kullandı.
Yurtdışında edindiği bilgi ve deneyimi ülkesine taşımanın değerli olduğunu düşünen Stanitsa, “Maaşlar İngiltere’yle kıyaslanamaz ama vergi teşvikleriyle iyi bir yaşam standardını koruyabiliyorum” dedi.
BrainRegain’in anketine göre, geri dönüşte en etkili unsur hâlâ duygusal bağlar. Katılımcıların yarısından fazlası ailevi nedenlerle dönmeye istekli olduğunu söylüyor. yüzde 32’si ise sıcak havayı özlediğini belirtiyor.
Kerameus’a göre, insanlar çocuklarının okulda hangi dili öğreneceğini düşünmeye başladıkça memleket özlemi kendini daha güçlü hissettiriyor.
Fırsat için dönenler de var
Elektrik mühendisi Panagiotis Kantiotos, Fransa’da geçirdiği 11 yılın ardından ülkesine dönerek Girit-Atina enerji bağlantısı projesinde çalışmaya başladı. Proje, ülkenin en önemli altyapı yatırımlarından biri. Kantiotos, “Kendi ülkenizde böyle bir teklifi geri çeviremezsiniz” dedi.
Ancak hâlâ pek çok meslektaşı yurtdışında. “Yunanistan yeteneklerini geri kazanmak istiyorsa, sadece duygulara değil yapısal çözümlere de ihtiyaç var” diye uyardı.
