Yatırım beklentileri zayıflıyor: Sanayici temkinli
TCMB’nin 2025 bahar dönemi yatırım eğilim anketine göre, yatırım harcamalarında artış öngörenlerin oranı geriledi. Büyük ölçekli işletmelerde yukarı yönlü ivme kaybı dikkat çekiyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) imalat sanayinde faaliyet gösteren 1.736 iş yerinden topladığı verilerle hazırlanan 2025 yılı bahar dönemi Yatırım Eğilim İstatistikleri, reel sektörün yatırım iştahında sınırlı bir zayıflamaya işaret etti. Rapora göre, 2024 yılına ait gerçekleşen yatırım harcamaları bir önceki yıla kıyasla artış göstermesine rağmen, bu artışın düzeyi önceki dönem beklentilerinin altında kaldı.
Büyük ölçekli firmalarda öngörüler zayıfladı
İşyeri büyüklüklerine göre değerlendirildiğinde, çalışan sayısı 500 ve üzeri olan işletmelerde yatırım artışı 2024 Güz döneminde öngörülenden daha zayıf gerçekleşti. Bu grupta artış yönlü denge değeri, 36,9 puandan 30,2 puana geriledi. Buna karşılık, 250-499 kişi arası çalışanı olan orta ölçekli işletmelerde artış beklentisi 8,9’dan 16,7 puana, 50-249 kişi arası küçük işletmelerde ise 4,3’ten 13,1 puana çıktı.
Makine yatırımları önde, altyapı zayıf
Alt kalemler bazında bakıldığında, makine ve ekipman yatırımları, tüm büyüklük gruplarında ön plana çıkıyor. Buna karşılık arsa, arazi, bina ve altyapı yatırımlarında artış eğilimi sınırlı kalıyor. En yüksek artış beklentisi yine büyük ölçekli işletmelerde gözlemleniyor. Bu grupta makine ekipman yatırımı için denge değeri 29,3 puan olurken, maddi olmayan duran varlıklar için 23,7 puan olarak ölçüldü.
2025 beklentileri düşüşte
2025 yılına yönelik yatırım planlarında ise genel bir zayıflama eğilimi göze çarpıyor. Önceki güz döneminde yapılan tahminlere göre, 2025 yılında yapılması planlanan yatırımlarda artış bekleyenlerin oranı azaldı. İmalat sanayi genelinde 2024 Güz döneminde 20,2 olan denge değeri, 2025 Bahar döneminde 12,7’ye geriledi.
Büyüklük grupları itibarıyla bakıldığında, çalışan sayısı 500’ün üzerinde olan işletmelerde yatırım artış öngörüsü 30,8 puandan 16,9 puana düştü. Aynı şekilde 250-499 arası işletmelerde beklenti 12,6’dan 11,7’ye, 50-249 arası işletmelerde ise 4,1’den 5,0’a sınırlı bir yükseliş gösterdi.
Altyapı ve gayrimenkule ilgi negatife döndü
Alt kalem bazında 2025 beklentileri daha belirgin bir gerilemeye işaret ediyor. Arsa-arazi, bina ve altyapı yatırımları, küçük ve orta ölçekli firmalarda negatif denge değeri ile dikkat çekiyor. 50-249 kişi arası işletmelerde bu kalemde denge -3,0 puana kadar gerilerken, maddi olmayan duran varlık yatırımları da -0,9 puan olarak ölçüldü. Büyük işletmelerde bile altyapı yatırımlarında denge sadece 5,5 puan olarak kaldı.
