Yapay zeka işi çoktan ele aldı
Yapılan son araştırmalara göre şirketler yapay zekanın yapabileceği pozisyonlar için işe alımları kapattı ya da azalttı. Shopify’ın CEO’sunun mart ayında duyurduğu yeni kural bunun en keskin örneklerinden biri. Çevrimiçi Ticaret plarformunda, bundan sonra yöneticiler personel istemeden ya da işe alım yapmadan önce yapay zekanın bu işi yapamayacağını ıspatlamak zorunda. Birkaç hafta sonra, pandemi sırasında dünya çapında popülerleşen dil öğrenme uygulaması Duolingo’nun CEO’su benzer bir kararı duyurdu hatta bir adım ileri giderek şirketin taşeron çalışanları aşamalı olarak azaltacağını yerlerine de yapay zekanın geçeceğini söyledi. Bu açıklamalar, şirketlerin yapay zeka nedeniyle daha az işe alım yaptığı araştırmalarını doğrular nitelikte. ChatGPT’nin iş gücü üzerindeki etkisiyle ilgili araştırmalar yapay zekanın iş piyasasını anlamlı bir şekilde yeniden şekillendireceğini ancak bunun zaman alacağını gösteriyordu. Ancak ABD merkezli şirketlerin adımları yapay zeka devrimi çoktan başladığını gösteriyor.
İş ilanlarında yapay zeka etkisi tespit edildi
ABD merkezli işgücü istihbarat şirketi Revelio Labs’in yapay zekanın halihazırda etklediği işler üzerine yaptığı son araştırma da değişimin boyutunu gözler önüne seriyor. Revelio Labs ekonomisti Zanele Munyikwa işe; çevrimiçi iş ilanlarında, yapay zekanın şu anda gerçekleştirebildiği ya da destekleyebildiği görevleri belirleyerek başladı. Son üç yıl içinde, çevrimiçi iş ilanlarında yapay zeka ile yapılabilir görevlerin oranı yüzde 19 azaldı. Daha fazla analiz yaptıktan sonra şaşırtıcı bir sonuca ulaştı: Bu düşüşün büyük çoğunluğu, şirketlerin yapay zekanın yapabileceği pozisyonlar için daha az personel alıyor olmasından kaynaklanıyor. Munyikwa daha sonra tüm meslekleri üç gruba ayırdı: Yapay zekayla yapılabilir görevleri çok olanlar (yüksek maruziyet), az olanlar (düşük maruziyet) ve arada kalanlar.
ChatGPT'den sonra iş ilanlarında azalma var
Dahası OpenAI’ın ChatGPT’yi piyasaya sürdüğü 2022’den itibaren, iş ilanlarında genel bir düşüş yaşandığını tespit etti. Ancak bu düşüş; yüksek maruziyetli görevlerde yüzde 31 ile daha net olurken, düşük maruziyetli görevlerde yüzde 25 oranında kaldı. Kısaca yapay zekanın yerine getirebildiği işler, iş ilanlarından daha hızlı şekilde kayboluyor. Yapay zekaya en çok maruz kalan işler hangileri? Genellikle teknolojiyle ilgili pozisyonlar: Veritabanı yöneticileri, BT uzmanları, bilgi güvenliği ve veri mühendisleri. Yapay zekaya en az maruz kalan işler ise yüz yüze etkileşim şart olduğu; restoran çalışanları, ustabaşılar ve tamirciler.
Veriler kesin sonuç göstermiyor
Bu, yapay zekanın iş gücü üzerindeki erken etkisini gösteren ilk analiz değil. 2023’te Washington Üniversitesi ve New York Üniversitesi’nden araştırmacılar, özellikle savunmasız olan yazma odaklı serbest çalışanları incelemeye aldı. ChatGPT’nin piyasaya sürülmesinden sonra, Upwork üzerindeki bu alanlardaki iş sayısı yüzde 2 azaldı hatta aylık kazançları yüzde 5,2 oranında düştü. Özetle araştırmacılar kısa vadede yapay zekanın her türden bilgi çalışanına olan genel talebi azalttığını belirledi. Revelio Labs’ten Munyikwa, verilerin sonuçları konusunda temkinli. Yapay zekanın mevcut haliyle, işverenlerin düşündüğü tüm beyaz yakalı işleri gerçekten yapıp yapamayacağının net olmadığını düşünüyor. Ona göre; Shopify ve Duolingo gibi şirketlerin CEO’ları bir gün uyanıp, yapay zekaya maruz kalan pozisyonlara daha az işe alım yapmanın kötü bir karar olduğunu fark edebilir. Bu, işin kalitesini ya da çalışanların yaratıcılığını ve nihayetinde kârı etkiler mi? Bu sorunun cevabı, işe alımda yaşanan duraklamanın uzun vadeli olup olmayacağını belirleyecek.
Yapay zeka kaliteyi düşürüyor
Bazı şirketler şimdiden yapay zekaya duydukları iyimserliği gözden geçiriyor gibi görünüyor. Finansal teknoloji şirketi Klarna, geçen yıl yapay zekaya yaptığı yatırım sayesinde personel alımını dondurduğunu açıklamıştı. Şirket bir yapay zeka asistanının 700 tam zamanlı çalışana eşdeğer iş yaptığını duyurdu. Ancak son aylarda Klarna fikir değiştirdi. Tekrar işe alım yapmaya başladı ve yapay zeka odaklı maliyet düşürme hamlesinin daha düşük kaliteye yol açtığını kabul etti. Şirket CEO’su Sebastian Siemiatkowski Bloomberg’e yaptığı açıklamada “Bizim için geleceğin yolu, insan desteğinin kalitesine gerçekten yatırım yapmaktan geçiyor” dedi. Önümüzdeki aylarda ve yıllarda, Siemiatkowski gibi fikir değiştiren başka yöneticiler de olacak mı? sorusunun cevabı şimdilik belirsiz. Teknoloji sektörü yola daha az insan kaynağıyla devam etmeyi tercih ediyor. Şikayet eden, motivasyonu düşen ve ara vermesi gereken çalışanlarla uğraşmaktansa yapay zeka daha cazip geliyor. Aynı zamanda yapay zeka araçları her geçen gün daha da gelişiyor, bu da şirketlerin daha fazla çalışanı işten çıkarmasını olası kılıyor. Bu böyle devam ettiği sürece, beyaz yakalı mesleklerin geleceği çok da parlak görünmüyor. Yine de Siemiatkowski hâlâ gelecek yıl çalışan sayısını doğal yolla (ayrılmalar yoluyla) 500 kişi azaltmayı beklediğini söylüyor. Ve Klarna’nın teknolojisi yeterince geliştiğinde, iş gücünü daha da hızlı küçültebileceğini öngörüyor. Bu noktaya ne zaman ulaşılacağı sorulduğunda ise şöyle cevap veriyor: Bunun önümüzdeki 12 ay içinde olması çok muhtemel.
