Üç yıllık savaşın ardından Putin’in barış görüşmeleri önerisi

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Pazar günü yaptığı açıklamada, 15 Mayıs'ta İstanbul'da Ukrayna ile kalıcı bir barışın sağlanması ve savaşın temel nedenlerinin ortadan kaldırılmasını amaçlayan doğrudan görüşmeler yapılmasını önerdi. Putin Şubat 2022'de Ukrayna'ya binlerce asker göndererek yüz binlerce askerin ölümüne yol açan bir savaş başlattı ve 1962 Küba Füze Krizi'nden bu yana Rusya ile Batı arasındaki en ciddi çatışmayı tetikledi.

Uzun vadeli ve kalıcı bir barış

Putin, Rusya'nın Ukrayna ile İstanbul'da “çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırmak” ve sadece yeniden silahlanmaya ara vermek yerine “uzun vadeli, kalıcı bir barışın yeniden tesis edilmesini sağlamak” amacıyla doğrudan görüşmeler yapılmasını önerdiğini söyledi. Putin Kremlin'den yaptığı açıklamada “Kiev'e herhangi bir ön koşul olmaksızın doğrudan müzakerelere yeniden başlamasını öneriyoruz. Kiev makamlarına müzakerelere perşembe günü İstanbul'da yeniden başlamalarını teklif ediyoruz” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın kamuoyu önünde ve özel olarak yaptığı baskılara ve Avrupalı güçlerin tekrarlanan uyarılarına rağmen Putin çatışmayı sona erdirmek için çok az taviz verdi. Putin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ateşkesi sağlayabileceği görüşmeleri kolaylaştırmak için konuşacağını söyledi. Rusya lideri, “Önerimiz, dedikleri gibi, masada duruyor, karar artık Ukraynalı yetkililere ve onların küratörlerine kalmış durumda; görünen o ki, halklarının çıkarları değil, kişisel siyasi hırsları tarafından yönlendiriliyorlar” ifadelerini kullandı.

“Ukrayna defalarca ateşkesi ihlal etti”

Putin, Rusya'nın enerji tesislerinin vurulmasına ilişkin moratoryum, Paskalya ateşkesi ve son olarak İkinci Dünya Savaşı zaferinin 80. yılı kutlamaları sırasında 72 saatlik ateşkes de dahil olmak üzere birçok ateşkes önerdiğini ancak Ukrayna'yı ateşkesleri defalarca ihlal etmekle suçladığını söyledi. Mayıs ayındaki ateşkes sırasında Ukrayna'nın Rusya'ya 524 hava insansız hava aracı, 45 deniz insansız hava aracı ve bir dizi Batı füzesi ile saldırdığını ve Rusya'nın Rus bölgelerine yönelik beş saldırıyı püskürttüğünü öne sürdü.

Avrupalı liderlerin teklifini reddetti

Ukrayna, Rusya'yı kendi ateşkesini defalarca ihlal etmekle suçladı ve büyük Avrupalı güçlerle birlikte cumartesi günü Putin'den 30 günlük koşulsuz bir ateşkesi kabul etmesini ya da büyük yeni yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceği konusunda uyardı. Putin ise Avrupalı liderlerin bu tekligini ültimatom verme girişimi olarak nitelendirerek reddetti.

Zelenskiy’nin yanıtı

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya'ya çağrıda bulunarak 12 Mayıs'tan itibaren koşulsuz ateşkesi teyit etmesini istedi ve Ukrayna'nın bu tarihten sonra görüşmelere hazır olacağını söyledi. X hesabından açıklama yapan Zelenskiy, “Rusların nihayet savaşı sona erdirmeyi düşünmeye başlaması olumlu bir işaret... Ve herhangi bir savaşı gerçekten sona erdirmenin ilk adımı ateşkestir” dedi. “Ölümleri bir gün bile sürdürmenin anlamı yok” ifadelerini kullanan Ukrayna lideri, Rusya’nın ateşkesi teyit etmesi halinde Ukrayna’nın da bunu karşılamaya hazır olduğunu belirtti. 

Zelenskiy'nin özel kalem müdürü Andriy Yermak ise Telegram üzerinden yaptığı açıklamada önce ateşkesin sağlanması gerektiğini sonra her şeyin yapılacağını  söyledi. Yermak, “Rusya savaşı sürdürme arzusunu muğlak ifadelerle gizlememelidir” dedi. 

Rusya şartlarında kararlı

Geçen yıl boyunca güçleri ilerleme kaydeden Putin, savaşı sona erdirmek için öne sürdüğü koşullarda kararlı. Haziran 2024'te Ukrayna'nın NATO hedeflerinden resmen vazgeçmesi ve Rusya'nın hak iddia ettiği dört Ukrayna bölgesinin tamamından askerlerini çekmesi gerektiğini söyledi. Rus yetkililer ayrıca ABD'nin Rusya'nın Ukrayna'nın yaklaşık beşte biri üzerindeki kontrolünü tanımasını önerdi ve Moskova'nın Kiev'in Avrupa Birliği'ne katılma isteğine karşı olmadığını söylemesine rağmen Ukrayna'nın tarafsız kalmasını talep etti. Putin, Rusya ve Ukrayna'nın Şubat 2022'deki Rus işgalinden kısa bir süre sonra müzakere ettiği 2022 taslak anlaşmasından bahsetti.

Reuters'ın bir kopyasını gördüğü bu taslağa göre Ukrayna, BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinin uluslararası güvenlik garantileri karşılığında daimi tarafsızlığı kabul etmeli. Putin, “2022'de müzakereleri kesen Rusya değildi. Kiev'd. Rusya herhangi bir ön koşul olmaksızın müzakere etmeye hazır” diye ekledi.  Çin, Brezilya, Afrika ve Orta Doğu ülkeleri ile ABD'ye arabuluculuk çabaları için teşekkür etti.